भाषा/साहित्य

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) ले हरेक दुई वर्षमा प्रदान गर्दै आएको विभिन्न ११ विधाका पुरस्कार घोषणा गरेको छ । शनिवार बसेको बोर्ड अफ ट्रष्टी र केन्द्रीय समितिको संयुक्त बैठकमा पुरस्कार छनोट समितिका संयोजक एवं विओटीका उपाध्यक्ष तीर्थराज पाण्डेयले पुरस्कार प्राप्त गर्ने व्यक्तिहरुको नामावली घोषणा गर्नुभएको थियो । विभिन्न व्यक्तित्वहरुले आर्थिक सहयोग गरेर कूल ११ हजार छ सय डलर राशिका पुरस्कार छन् । त्यसमध्येमा दुई हजार एक सय डलर राशिको अनेसास सर्वोत्कृष्ट पुस्तक पुरस्कार रोशन थापा नीरवको सन्त्रासका साठी दिन नामको उपन्यासले प्राप्त गरेको छ । यो पुरस्कार अनेसासको सर्वाधिक राशिको पुरस्कार हो । यसैगरी अनेसास नन्दादेवी सर्वोत्कृष्ट लोक साहित्य पुरस्कार रुकुमका लोककथाका लेखक शशिराम कार्कीले प्राप्त गर्नुभएको छ । त्यसैगरी, एक हजार डलर राशिको विभिन्न विधाका पुरस्कार प्रदान ...

-सुदीपभद्र खनाल- आउन् जस्तै पल कहरका हाँसिहाँसी म लिन्छु हालुन् वाधा जति रिपुहरू ती सबै नाघिदिन्छु नौलो यात्रा प्रगतिपथको सृष्टिमै थालिदिन्छु नेपालीका हृदयतलको स्वर्ण संसार दिन्छु आयो नौलो युग अब नयाँ चेतना ल्याइदिन्छु त्यै ज्योत्स्नामा तिमिर ननिका कष्ट सिध्याइदिन्छु कालो फ्याँकी अब सगरको ज्योति फैलाइदिन्छु नेपालीका हृदयतलको पूर्ण संसार दिन्छु फाली सारा कल विषमता मेल ताम्बूल दिन्छु स्नेही यौटा अनुपम नयाँ प्रेमको फूल दिन्छु बिर्सी सारा विगत म नयाँ दिव्य निर्माण दिन्छु नेपालीका हृदयतलको शुभ्र संसार दिन्छु रातो आफ्नै पन र गतिको फुल्छु लालीगुराँस आफ्नै भाका र लय सुषमा खुल्छु नौलो विराट यो धर्तीनै सुरभित हुने दिव्य आलोक दिन्छु नेपालीका हृदयतलको स्वर्ग-संसार दिन्छु -अमेरिका ।...

-आरसी रिजाल- आमा घुँक्क घुँक्कगर्दै बिदेशमा रहेको छोरालाई भन्छिन् -- बुवा बित्नुभयो ! बाबू तँ तुरुन्त आइज! छोराले --आमा भन्नासाथ यहाँ छुट्टी पाइदैन ।म त्यहाँ आउन ३/४ दिन लाग्छ।फेरि बुहारी सुत्केरी हुने महिना पर्‍यो। ऎल आउनजान र पितृकार्य गर्न ६/७ लाख खर्च हुन्छ। बरु कसैलाइ पचास हजार दिएर ढिकुरो पुजारीमा नियुक्ति गर्नु। यहाँ पनि बाहुन पाइने हुँदा विधि बिधान अनुसारको कर्म यहिँ गर्न सक्छु । देहलाई त्यागेर गएको आत्मा म यहीँ बोलाउछु भन्यो। आमा -- हुँदैन छोरा मानिस जहाँ बितेको हो, कर्मकाण्ड त्यहीँ गर्नुपर्छ।नत्र बुवाको आत्मा भट्केर हामलाईनै पिर्नुहुन्छ।।बुहारीको हेरचाहको लागि कसैलाई जिम्मा लगाएर आइज। छोरा -- तपाईं पिर नगर्नुस आमा। हाम्रो बुवाको पवित्र आत्मा क्रूर र निष्ठुरी हुनै सक्तैन।आमा हिजोआज त अर्धागिनी र छोरीहरुले पनि क्रिया बसेको देख्नु सुन्नु भएकै होला। तसर्थ आफ्नो अनुकुल र स...

-आर.आर. चौलागाईं- अब उनी काँधमा सिनो बोकेर नहिँड्ने रे सडेगलेको पुरानो चिनो बोकेर नहिँड्ने रे भन्छिन् देश बनेर हराभरा भइसकेको छ हँसिया, हथौडा र छिनो बोकेर नहिँड्ने रे । -हेटौंडा, मकवानपुर ।

- रमेशचन्द्र घिमिरे- उहिले बाका पालामा मुठी घुसाई टालामा तिउरी पिनी लगाउँथे सक्राती मान्थे रमाउँथे भन्दथे काका गोपीले कर्कलाको टोपीले हत्केला पूरै बेरिन्थ्यो रमाइलो मान्दै हेरिन्थ्यो उठेर मध्य रातमा हेर्दामा दुइटै हातमा ध‍ोएर सफा सर्लक्क देखिन्थ्यो रातो झर्लक्क सुनियो कुरा उहिलेका उहिलेका कुरा खुइलेका ख‍ोजेर तिउरी पाउँदैनन् पाएर पनि लाउँदैनन् अचम्म कोही नमान आयो नि नयाँ जमाना तिउरी लाउन्नन् पिनेर मेहेन्दी लाउँछन् किनेर । -------- -भोर्लेटार, लमजुङ...

नेपाल । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान काठमाडौंले गत वर्ष स्थापना गरी प्रदान गर्न थालेको ‘प्रज्ञा साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार’बाट दुई अग्रज साहित्यिक पत्रकार पुरस्कृत भएका छन् । प्रतिष्ठानमा मंगलबार आयोजित एक समारोहकाबीच प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले उनीहरूलाई जनही ५० हजार रुपैयाँसहित कदरपत्रले सम्मान गरे । ‘नेपाली भाषा साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार’ अग्रज साहित्यिक पत्रकार मोहन दुवाल र ‘मातृभाषा साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार’ अग्रज साहित्यिक पत्रकार वीरबहादुर चन्दलाई प्रदान गरिएको हो । दुवाल पाँच दशकदेखि ‘जनमत’ साहित्यक पत्रिका प्रकाशन–सम्पादन गर्दै आएका छन् । चन्दले भने डोटेली भाषाको पत्रिका ‘गुगुल्डी’ प्रकाशन गर्दै आएका छन् । चन्दले २०५४ सालदेखि गुगुल्डी मासिक पत्रिका प्रकाशन गर्दै आएका छन् । उक्त समारोहमा प्राज्ञ अमर न्यौपानेले पुरस्कृत व्यक्तिका बारेमा प्रकाश पारेका थिए ।...

नेपाल । नवनियुक्त संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री भगवती न्यौपानेले बुधबार साँझ सिंहदरबारस्थित मन्त्रालयमा पदबहाली गरेकी छिन् । उनी मन्त्रालय पुग्दा मन्त्रालयका सचिव रविलाल पन्थलगायतका कर्मचारीले स्वागत अभिवादन गरेका थिए । पदबहाली गरेपछि उनले सङ्घ प्रदेश र स्थानीय तहमा हुने सङ्गठन तथा व्यवस्थापन सर्भेक्षणलाई निश्चित मापदण्डमा आधारित तुल्याउन मस्यौदा तयार गरी तीन महिनाभित्र पेस गर्न सङ्घीय मामिला महाशाखा प्रमुखको संयोजकत्वमा सरोकारवाला निकायका प्रतिनिधि रहने समिति गठन गर्ने निर्णयसम्बन्धी फाइल सदर गरिन् । ...

नेपाल । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले २०८१ सालको राष्ट्रिय तथा प्रादेशिकसहितका विभिन्न पुरस्कार प्रदान गरेको छ । मन्त्रालयद्वारा काठमाडौँस्थित राष्ट्रिय नाचघरमा बुधबार आयोजित कार्यक्रममा पर्यटनमन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डेले पुरस्कार प्रदान गर्दै प्रतीकात्मक हिसाबले कार्यक्रम महत्वपूर्ण भएको बताउँदै भन्नुभयो, “२०५१–५२ सालपछि प्रारम्भ भएको राष्ट्रिय तथा प्रादेशिक प्रतिभा पुरस्कार प्राप्त गर्न निकै ठुलो मेहनत पर्छ । सर्जकले जसरी आफ्ना सिर्जना विभिन्न विधामा जनमानसमा ल्याउनुहुन्छ, त्यही सिर्जनाका कारण उहाँहरूले जनमानसको मन जित्न सफल हुनुभएको छ ।” कार्यक्रममा प्रतिनिधि सभा सदस्य छविलाल विश्वकर्माले वरिष्ठ व्यक्तित्वलाई पुरस्कार प्रदान गरेर पुरस्कारको गरिमा बढेको बताउनुभयो । कार्यक्रममा भाषा एवं साहित्यतर्फ अमृत योन्जन तामाङ, संस्कृतितर्फ डा. सोमबहादुर धिमाल, सङ्गीत नाट्यतर्फ र...

अमेरिका । नेपाली भाषाका नक्षत्र आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २१२ औँ जन्मजयन्ती नर्थ क्यारोलिनाको रालेमा सम्पन्न भएको छ । आइतबार आयोजित भानु जयन्ती समारोहमा वक्ताहरूले नेपाली भाषाको उन्नयनमा भानुभक्त आचार्यको योगदानको चर्चा गर्नुभएको थियो । उहाँहरूले भानुभक्तले नेपाललाई भाषाका माध्यमबाट जोड्न र नेपाल र नेपालीलाई एकसूत्रमा बाँध्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नुभएको चर्चा गर्नुभएको थियो । उहाँहरुले भानुभक्त समाज सुधारक र यथार्थवादी कवि भएको पनि बताउनुभयो । नर्थ क्यारोलाइना नेपाली साहित्य समाज र नेपाल सेन्टर अफ नर्थ क्यारोलाइना (एनसीएनसी) को संयुक्त आयोजनामा सम्पन्न सो कार्यक्रममा संस्थाका सल्लाहकारहरू ईश्वर देवकोटा, डा. हरिहर भट्टराई र कवि मधु माधुर्यले भानुको बहुआयामिक व्यक्तित्वको बारेमा चर्चा गर्नुभएको थियो । माधुर्यले सिक्किम आसामतिर भानुभक्तको जन्मजयन्ती त बाजा बजाएर धुमधामसँग मनाइने गरेको जानक...

नेपाल । बुढ्यौली साहित्य समाज महोत्तरीको आयोजनामा जनता माध्यमिक विद्यालय बर्दिबासको सभाकक्षमा २१२ औँ भानु जयन्ती मनाइएको छ । यस अवसरमा भानुको तस्बिरमा माल्यार्पण गरी कार्यक्रमको उद्घाटन गरिएको थियो । सो कार्यक्रममा बुढ्यौली साहित्य समाज मधेस प्रदेश अध्यक्ष लम्बोदर काफ्लेका साथै सचिव रामचन्द्र पौडेलका साथै महोत्तरी, धनुषा तथा सर्लाहीका साहित्यकार प्रेम घिमिरे, राजेश्वरी काफ्ले, दिनेश गरिब पौडेल, नारायण घिमिरे, उद्धव अविचल, गणेश घिमिरे, बिपिराज दहाल, निरप्रसाद शर्मा, गणेश तिमल्सिना, रमेश बस्नेत, विणा हमाल अनि भारतीय कवि मो। कमरुद्दिन नदाफले आआफ्ना कविता, गीत, गजल प्रस्तुत गरेका थिए । यसैगरी रचना वाचन गर्नेहरूमा नारायण खड्का, अम्बिका दहाल, बोधराज दहाल, नेत्र रम्तेल, प्रकृति पाण्डेलगायत थिए । कार्यक्रमको प्रमुख आतिथ्य ग्रहण गरेका रमेशमोहन अधिकारी, पत्रकार गोपाल बराल, तथा प्रधानाध्यापक तोपबहा...