भाषा/साहित्य

-सुदीपभद्र खनाल- झोला बोक्नेलाई झोले भन्ने र मान्ने हो भने झोले म पनि हूँ फरक यत्ति हो मैले बोकेको झोलामा तिम्रो झोलामा जस्तो खोला छैन पहेँलो धातु किलोका किलो होइन एकतोला अझ एक लाल पनि छैन हुनत मेरो झोला घेरा फाटेको टोपी र नौ ठाउँमा च्यातिएको धोती लगाउने आम जनताको झोला हो बिसे नगर्ची र बिराज बखेतीहरूको झोला हो योगमाया र यज्ञबहादुर थापाहरूको झोला हो तिम्रो जस्तो टेबुलमुनिबाट बग्ने खोलामा भेटिने ठुला माछाहरू रमाउने झोला होइन देशकै विरूद्दमा आफ्नै स्वार्थ सिद्दीहेतु परायाको गोप्य विषय वस्तु बोक्ने झोला होइन देश डुबाएर आफू सप्रने घोटाला, ठेक्कापट्टा र गोप्य लेनदेनको फेहरिस्त लुकाउने कुनै बिचौलियाको झोला होइन हुनत मेरो झोला पनि झोलानै हो तर मेरो झोला ठुलठुला हाकिम र चियाबगान बेच्नेहरूले घुस खाएको पैसा ओसार्ने चिल्लो विदेशी सुट्केशजस्तो झोला होइन सरकारी जमीन हड...

-आर.सी रिजाल- सुकेको आँपको रुखलाई टोलाएर बसेको बुढा वृक्षकुमारको मनमा कुरा खेल्छ --" भोलि छोराले यो आँपको रुख कटाउदै छ। यो रुख रोपेको पचास बर्ष भयो होला।केही बर्ष मैले मलजल गरेँ। रोपेको ८/१० बर्षपछि फल दिन सुरु गर्‍यो ।कयौं घाम, पानी,हुरि,बतास सहेर हुर्क्यो।फल आफुले नखाई हामि लगायत अन्य जिवलाई खुवायो। केही बर्षपछि फल्न छोड्यो र हामिलाई छहारी दिने काममात्र गर्‍यो।परार सालबाट पालुवा फेर्न सकेन। खङग्रङ् भयो। चराचुरुङ्गीको बासस्थानसमेत हरायो। केहिबेरपछि उसलाई अर्कै तर्कनाले तान्छ र आफ्नो जिन्दगीलाई रुखसँग दाँज्न पुग्छ -- सानोमा मैले सन्तानलाई आँपको बिरुवालाई झैँ मलजल गरेर हुर्काएँ। रुखले आफू दुषित कारवण्डाइ अक्साइड तानेर जिवित प्राणीलाई सुध्द अक्सिजन दिए झैँ मैले सुकिलोमुकिलो, मिठोपिठो खाएर सन्तानलाई असल शिक्षा र स्वस्थ खानपानको प्रबन्ध गरेँ । उनिहरु हुर्किए आआफ्नो काम गर्न लागे। ऎले सन्तान ...

-आर. आर. चौलागाईं- सडकलाई कसैले पनि ख्यालख्याल नसम्झिनू सडकले जे पनि गर्छ । सडकले जिन्दावाद पनि भन्छ सडकले मूर्दावाद पनि भन्छ सडकले अबीर पनि दल्छ सडकले कालो पनि दल्छ सडकले फूलको माला पनि लगाउँछ सडकले जुत्ताको माला पनि लगाउँछ । सडकले मैनबत्ति पनि बाल्छ सडकले टायर पनि बाल्छ सडकले खुसियालीमा बाजा पनि बजाउँछ सडकले शौचालयमा पनि थुन्छ सडकले व्यवस्था पनि टिकाउँछ सडकले व्यवस्था पनि फाल्छ । सडकलाई कसैले पनि खेलाँची नसम्झिनू जो पनि सडकबाटै आएका हुन् । -हेटौंडा, मकवानपुर । ...

-लक्ष्मी श्रेष्ठ ‘रेशमी’- १। बर्खाको भेल उर्लेको छ खहरे नतर्नु खोलो २। भुलेको छैन रङ्गमन्चको कला खसेको पर्दा ३। कस्तो छु कुन्नी देख्दिन आफैंलाई ऐनामा जादु -चन्द्रपुर, रौतहट

-रमेशचन्द्र घिमिरे- हुल देख्दा चिर्बिर गर्ने चरा–बचेराको फेरि याद आउँछ मलाई आफ्नै पखेराको पिस्ती खोला जाँदा पनि जङ्गल काटी जान्थ्यौँ ऐँसेलु र बयरलाई खुसी बाँडी खान्थ्यौँ ऐँसेलु र बयरको झ्याङ छैन आज वन फाँड्ने मान्छेलाई केको रात–साँझ ? दिउसै पनि लाग्थ्यो मलाई चितुवाको डर लाग्छ अचेल मान्छेको नै जो छन् वरपर वन फाँड्ने मूर्खहरू बनेका छन् ठालू बाँदरले नै राज गर्छन् छैनन् बाघ–भालु डढेलाको कालो देख्दा रुन्छ मेरो मन डाँडाकाँडा छिचोल्दा’नि देखिँदैन वन गाई चर्ने जङ्गलमा कुखुराको बास घाँस पनि नपाए’सि के पो गर्ने आश ? जङ्गल फाँडी काठ काट्ने सुन दाजुभाइ एउटा रुख हुर्काइदेऊ छोरा–नातिलाई । -भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २१२औँ जन्मजयन्ती उनको जन्मस्थल चुँदीरम्घामा विविध कार्यक्रम गरी तीन दिनसम्म मनाइने भएको छ । आदिकवि भानुभक्त जन्मस्थल विकास समितिको मंगलबारको बैठकले यस्तो निर्णय गरेको हो । समितिका अध्यक्ष रामकुमार श्रेष्ठका अनुसार यही असार २७, २८ र २९ गते कविता प्रतियोगिता, रामायण वाचन, काव्यसन्ध्या, प्रभातफेरीलगायतथ कार्यक्रम आयोजना हुनेछन् । विसं १८७१ असार २९ गते जन्मिएका आचार्यको १९२५ साल असोज ६ गते निधन भएको थियो । नेपाली साहित्यका प्राथमिककालका प्रतिनिधि कविका रूपमा परिचित भानुभक्त वाल्मीकि रामायणका अनुवादकका रूपमा प्रख्यात छन् । भानुभक्तका समकालीन साहित्यकार मोतीराम भट्टले उनलाई आदिकवि उपाधि दिएका थिए । भानुभक्तले प्रश्नोत्तर, भक्तमाला, वधुशिक्षालगायत कृति लेखेका थिए । उनका ती कृतिका पाण्डुलिपि संग्रह गरेर मोतीराम भट्टले पुस्तकका रूपमा प्रकाशन गरेपछि उनी नेपाली साह...

नेपाल । कवि क्षेत्रप्रताप अधिकारीको सम्झनामा स्थापित क्षेत्रप्रताप स्मृति साहित्य पुरस्कार वरिष्ठ साहित्यकार सरुभक्तलाई प्रदान गरिएको छ । गीतल प्रतिष्ठान नेपाल तथा नाटक मञ्च तनहुँले सरुभक्तलाई आइतबार पुरस्कार प्रदान गरेको हो । नेपाली साहित्यको उन्नयनमा पुर्‍याएको योगदानको कदर गर्दै प्राज्ञ सरुभक्तलाई पुरस्कार प्रदान गरिएको मञ्चका अध्यक्ष आकाश अधिकारीले जानकारी दिनुभयो । पुरस्कारको राशि २५ हजार रुपियाँ रहेको छ । क्षेत्रप्रताप अधिकारी स्मृति दिवस चैत ३० गते वितरण गर्ने भनिए पनि सरुभक्त विशेष कारणवश उपस्थित हुन नसक्नु भएकाले नेपाल प्राज्ञ–प्रतिष्ठान साहित्य काव्य विभाग विभागको आयोजना र मञ्चको सहआयोजनामा भएको दुईदिने गण्डकी प्रदेशस्तरीय प्रज्ञा नारी काव्य गोष्ठीका अवसरमा पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । प्रतिष्ठान अध्यक्ष बालहरि अधिकारी, प्राज्ञ बाबा बस्नेतलगायतले संयुक्त रूपमा सम्मानपत्र र नगद प...

नेपाल । पद्मश्री साहित्य पुरस्कार–२०८१ को छनोट सूची सार्वजनिक गरिएको छ । खेमलाल हरिकला लामिछाने प्रतिष्ठानले नेपाली साहित्यमा प्रकाशित उत्कृष्ट कृतिलाई हरेक वर्ष यो पुरस्कार प्रदान गर्दै आएको छ । ०८१ मा २०३ साहित्यिक पुस्तक प्रतिष्ठानमा प्राप्त भएको थियो । तीमध्ये पुरस्कार चयन समितिले पहिलो चरणमा १५ किताबको विस्तारित सूची उपलब्ध गराएको प्रतिष्ठानका अध्यक्ष जीवा लामिछानेले जानकारी दिए । काठमाडौं । पद्मश्री साहित्य पुरस्कार–२०८१ को छनोट सूची सार्वजनिक गरिएको छ । खेमलाल हरिकला लामिछाने प्रतिष्ठानले नेपाली साहित्यमा प्रकाशित उत्कृष्ट कृतिलाई हरेक वर्ष यो पुरस्कार प्रदान गर्दै आएको छ । ०८१ मा २०३ साहित्यिक पुस्तक प्रतिष्ठानमा प्राप्त भएको थियो । तीमध्ये पुरस्कार चयन समितिले पहिलो चरणमा १५ किताबको विस्तारित सूची उपलब्ध गराएको प्रतिष्ठानका अध्यक्ष जीवा लामिछानेले जानकारी दिए । सार्वजनिक विस्त...

नेपाल । लेखक, निर्देशक तथा हास्यव्यङ्ग्य कलाकार कमलकान्त मैनालीसहित कलाकार, पत्रकार र समाजसेवी सम्मानित हुनुभएको छ । वरिष्ठ हाँस्य कलाकार किरण केसी ‘राता मकै’ को ६८औँ जन्मोत्सवको अवसरमा आइतबार ललितपुरको इमाडोलमा आयोजित एक कार्यक्रममा उहाँहरू सम्मानित हुनुभएको छ । कलाकार केसीले आफ्नो जन्मदिन परिवारका सिमित व्यक्तिसँग मनाउन सकिने भए पनि कला क्षेत्रमा र समाजमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउँदै आएका व्यक्तित्वलाई सम्मान गर्न चाहेको धारणा राख्नुभयो । वरिष्ठ हाँस्यव्यङ्ग्य कलाकार मदनकृष्ण श्रेष्ठले केसीको व्यक्तित्व कहिल्यै नथाक्ने, हसिलो, फुर्तिलो किसिमको रहेको भन्नुहुँदै शुभकामना व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले हाँस्यव्यङ्ग्य क्षेत्रका कलाकारले घोचपेच गर्नुपर्ने हुँदा कसैले आफ्नो नसम्झिने भनाइ राख्नुभयो । कार्यक्रममा हाँस्यव्यङ्ग्य क्षेत्रका कलाकारहरू सबिता गुरुङ, सुशिला निरौला, निर्देशक तथा कलाका...