भाषा/साहित्य

नेपाल । भूगोल साहित्य समाजले साहित्यकार सृजन लम्साल (पूर्णचन्द्र शर्मा लम्साल) लाई ‘झगु–लक्ष्मी आचार्य भूगोल साहित्य पुरस्कार २०८२’ प्रदान गरेको छ । काठमाडौंमा समाजको छैठौँ साधारण सभाका अवसरमा कथाकार हिरण्यकुमारी पाठकले उक्त पुरस्कार प्रदान गरिन् । पुरस्कारका साथ नगद राशि २५ हजार २५ रुपैयाँ समेत प्रदान गरिएको थियो । यसअघि यो पुरस्कार अग्रज नियात्राकार देवीचन्द्र श्रेष्ठ, कवि तथा अनुवादक रामबहादुर पहाडी र कथाकार हिरण्यकुमारी पाठकलाई प्रदान गरिएको थियो । उक्त पुरस्कार कवि ओम आचार्यले स्थापना गरेका हुन् ।...

नेपाल । डा. ज्योति तुलाधरको ‘आधुनिक काव्य व विद्रोहया सः–छगू विश्लेषण’ समालोचना सङ्ग्रह पाटन सङ्ग्रहालयमा विमोचन गरिएको छ । उक्त सङ्ग्रह नेपाल भाषा अकाडेमीका चान्सलर मल्ल के सुन्दरको प्रमुख आतिथ्यमा वरिष्ठ साहित्यकारहरु प्राध्यापक नर्मदेश्वर प्रधान, भाषा आयोगका सदस्य सुरेशकिरण मानन्धर, प्रतिसरा सायमि, डा. योगेन्द्र प्रधान, रजनिमिलाले सामुहिक विमोचन गर्नुभएको हो । विदेशमा रहेर पनि नेपाल भाषा साहित्य सिर्जना गर्दै आउनुभएका कविताया लाय्कूका अध्यक्ष डा. तुलाधरले उक्त सङ्ग्रहमा वरिष्ठ साहित्यकारहरु डा. योगेन्द्र प्रधान, पूर्ण वैद्य, आनन्द जोशी, श्यामसुन्दर सँयजु, नेपाल भाषाका महाकवि गिरिजा प्रसाद जोशी, प्रा। नर्मदेश्वर प्रधान, बुद्ध सायमि, प्रतिसरा सायमि, सुरेशकिरण मानन्धर र रजनिमिलाका आधुनिक काव्यबारे समालोचना गर्नुभएको छ । विमोचित कृतिको समिक्षा प्रा. प्रेमशान्ति तुलाधरले गर्नुका साथै मञ्च...

नेपाल । साहित्य सन्ध्याको ४७० औँ नियमित मासिक विशेष शृङ्खलामा ‘नेपाली प्रगतिशील साहित्यमा ज्येष्ठ नागरिकको योगदान’ र ‘साहित्यमा एआईको प्रयोग’ विषयमा परिचर्चा तथा विशेष कवि गोष्ठी आयोजना गरिएको छ । शनिबार गुगलमिटका माध्यमबाट आयोजना गरिएको विशेष समारोहमा प्रमुख अतिथिमा प्राडा मुकेश चालिसे, अतिथिहरूमा सञ्चारकर्मी अजय शर्मा, कवि यशोदा अधिकारी, प्राडा लेखप्रसाद निरौला, डा. रामहरि लम्साल, डा. राजेन्द्रप्रसाद अधिकारीलगायतको उपस्थिति रहेको थियो । प्राडा मुकेश चालिसेले पाका नागरिकलाई बुढाबुढी भन्ने, हेलाहोचो गर्ने र हिजोका मान्यतालाई निस्तेज गर्ने जस्ता कुरा अहिले पनि भएको धारणा राख्नुहुँदै भन्नुभयो, “कतिपयले स्वान्तसुखायका लागि साहित्य सिर्जना गर्ने र विशेष गरी प्रगतिशील विचार राख्नेहरू भने कथनी र करनी एउटै गर्ने र जनसेवामा जुट्ने कार्यमा सक्रिय रहेका छन् ।” सञ्चारकर्मी अजय शर्माले नेपालमा एआईस...

नेपाल । राष्ट्रिय श्रष्टा तथा प्रस्तोता प्रतिष्ठानले कला क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान दिनुहुने तीन अग्रज–श्रष्टाहरुलाई ‘विशिष्ट साधक सम्मान २०८२’ ले सम्मान गरेको छ । ललितकलाका विविध क्षेत्रमा लामो समयदेखि समर्पित रही नेपाली कला र गीत–संगीतको क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान पुर्याउनुहुने नेपालकै पहिलो नृत्य निर्देशक एवम् प्रशिद्ध कलाकार भैरवबहादुर थापा, वरिष्ठ गायिका एवम् साहित्यकार चन्द्रकला शाह र वरिष्ठ लोकगायक एवम् शब्द सङ्कलक रेशम थापालाई जनही रु. ५५५५ नगद, दोसल्ला र प्रसंसा–पत्र सहित सम्मान गरिएको थियो । यहि मङ्सिर ६ गते संस्थाका पदाधिकारीहरुले श्रष्टाकै निवासमा छुट्टाछुट्टै पुगी परिवारका सदस्य सहितको उपस्थितिमा सम्मान प्रदान गरेका थिए। सम्मानित श्रष्टाहरुले आफूलाई आफ्नै निवासमा आई पारिवारिक माहोलमा सम्मान प्रदान गरेकोमा खुसि व्यक्त गर्नुभयो । साथै, संस्थाले नेपाली कला एवम् कलाकारको हितमा योगद...

-लालगोपाल सुवेदी- बाँसुरीको राज हो मौन आवाज बाँसुरीमा करुण रस हुन्छ मेरो मौन पुकार बाँस निर्जीव नरहोस् ! ढुङ्गो निर्जीव नरहोस् ! बाँसलाई करुण रसले छोएपछि बाँसुरी हुन्छ ढुङ्गोलाई छिनोले फोएपछि हाँसेहाँसेजस्तो , रोएरोएजस्तो अनुहारमा कलाकारले आकार तुन्छ ढुङ्गालाई शान्त रौद्र, करुण,वा शृङ्गार रसले जब छुन्छ कि त शिव ताण्डव नाच्छन् कि त शिवसित पार्वती हुन्छिन्, प्रणय हुन्छ म हुँ बाँसलाई बाँसुरी बनाउने आवाज म हुँ ढुङ्गालाई मूर्ति बनाउने कलावाज के मूर्तिले बाँसुरी सुन्छ ? हो ,सुन्छ तिमी पशु वा पशुपतिसँगै पशुपतिनाथ सामु जाऊ के हो अ ? के हो उ ? के हो म् ? बुझ लाटा बुझ मूर्त हुन्छ परा अहम् ,आभामण्डल फराकिन्छ चाँदीका चार ढोकाहरूजस्तै उघार बुद्धिको बिर्को त्यहाँ किन ‘यात्री ‘ कविता बुनिन्छ ? त्यहाँ किन करुणा गुन्जिन्छ ? कान हुँदैन सर्पको तर शिवले सर्पको माला लगाएको देखिन्छ ति...

–सुदीपभद्र खनाल– खुशी थिएँ म स्वच्छन्द विन्दास म आउँदा थाहैनपाइ उ पनि सँगै आएको रहेछ मेरो फूलवारीमा एकदिन अनायास उ आयो र ममाथी टाँसिदियो यौटा ट्याग डराएँ म त्यसबाट उम्केर सम्हालिएर बढ्दै थिएँ अगाडि उ फेरी आयो फर्केर र लगायो दोश्रो चिन्ह म फेरी तर्सेँ फेरी डराएँ सम्हालिएँ उठेँ र हिँड्न थालेँ केही समयपछि उ फेरी आयो र टाँसिदियो तेश्रो चिन्ह म फेरी उठेँ फेरी सम्हालिएँ फेरी अगाडि बढेँ उ पुन: आयो र टाँस्यो अर्को सूचना म पुन: उठ्ने कोशिस गर्दै थिएँ त्यो पुन: देखापर्यो नयाँ सूचना दियो र भन्यो अब आउँदा अन्तिम सूचना दिनेछु म तिमीलाई सकेको गर्नू त्यसदिनदेखि मन चिसो हात गोडा सबै चिसा मुटु चिसो भएको छ त्रसित त्रसित सोचिरहेको छु ऊ कहिले आउँछ हँ ? –अमेरिका ।...

–लक्ष्मण आचार्य– धेरै दिनपछि साथीहरू भेट भयो आफन्त नातागोता इष्टमित्र र आफन्तीहरूसँग मुलाकात भयो सदाझैँ यसपालि पनि भेटमा देशका कुरा भए राजनीतिका कुरा भए आन्दोलनका कुराहरू भए आजसम्मका क्रान्ति र यसका विध्वंस र उपलब्धिका कुरा भए जय पराजयका कुराहरू भए मूलबाटोमै ठडिएको रूखको सोझोपन र बाङ्गोपनका कुराहरू भए कसरी उदाउँछ घाम र कसरी लाग्छ ग्रहण ? यसपालिको ग्रहण र बिग्रदो मौसमका कुराहरू भए उत्सव छ पर्व छ टाढा कतै बजिरहेछन् मन्दिरमा घन्टहरू बिजयाको टीका थाप्न मानिसहरू ओहोरदोहोर गरिरहेछन् यतिखेरै निस्किरहेछ कतै मलामीको लर्को एकसाथ बजिरहेछ खुसीको मङ्गल धुन र एकहोरो शङ्ख कोही रोकिएको छ जेब्राक्रसिङमा कोही फसेको छ जाममा कसैको हात बारम्बार पुगिरहेछ दक्षिणा र बन्द खाममा यसरी क्रमशः समापन हुँदै छ विजया दसैँ यतिखेर घर फर्केपछि सोचिरहेछु बातचितमा के के कुराहरू...

–आर.आर. चौलागाईं– भर्याङ चढेर एक तलामाथि पुगेपछि उसले भर्याङलाई हुत्यायो र खुसी हुँदै भन्यो ‘यो भर्याङको अब काम छैन’ म प्रस्टसँग देखिरहेको छु उसले चढ्नुपर्ने तलाहरू अझै थुप्रै बाँकी छन् । –हेटौँडा ।

कोलोराडो । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) को आयोजनामा नवौं अन्तर्राष्ट्रिय साहित्य सम्मेलन अमेरिकाको कोलोराडोमा सन् २०२६ को मे २२–२५ सम्म आयोजना गरिने भएको छ । यसैबीच कोलोराडो शाखाको संयोजनमा हुने उक्त कार्यक्रमको संयोजनामा अनेसास कोलोराडो शाखाका अध्यक्ष किरण अधिकारीलाई नियुक्त गरिएको केन्द्रीय महासचिव राजु सिटौलाले जनाएका छन् । सम्मेलनको तयारीमा क्रममा अनेसास केन्द्र र विभिन्न समिति/उपसमितिहरुसँग निरन्तर सम्पर्कमा रही कार्यक्रमलाई सभ्य र भव्यरुपमा सम्पन्न गर्न क्रियाशील रहने संयोजक अधिकारीले बताए । यसैबीच सो सम्मेलनलाई भव्य र ऐतिहासिक रुपमा सम्पन्न गर्न र कोलोराडो निवासी सम्पूर्ण नेपालीहरुको साथ, सहयोग र सक्रियता आवश्य रहेको हुँदा सोही सम्बन्धमा छलफल गर्न यही नोभेम्बर २९ मा नेपाली घरमा बैठक राखिएको र सो कार्यक्रममा उपस्थितिका लागि कोलोराडो क्षेत्रमा सक्रिय सबै संघसंस्थाका...

नेपाल । भूगोल साहित्य समाजले साहित्यकार सृजन लम्साल (पूर्णचन्द्र शर्मा लम्साल) लाई ‘झगु–लक्ष्मी आचार्य भूगोल साहित्य पुरस्कार २०८२’ प्रदान गरेको छ । सोमबार काठमाडौंमा समाजको छैठौँ साधारणसभाका अवसरमा कथाकार हिरण्यकुमारी पाठकले उक्त पुरस्कार प्रदान गरिन् । पुरस्कारका साथ नगद राशि २५ हजार २५ रुपैयाँ समेत प्रदान गरिएको थियो । यसअघि यो पुरस्कार अग्रज नियात्राकार देवीचन्द्र श्रेष्ठ, कवि तथा अनुवादक रामबहादुर पहाडी र कथाकार हिरण्यकुमारी पाठकलाई प्रदान गरिएको थियो । उक्त पुरस्कार कवि ओम आचार्यले स्थापना गरेका हुन् ।...