१६ मंसिर २०८२, मंगलवार

भाषा/साहित्य

वरिष्ठ कवि वैरागी काइँलालाई ‘पहिचान सम्मान’ प्रदान गरिने

वरिष्ठ कवि वैरागी काइँलालाई ‘पहिचान सम्मान’ प्रदान गरिने

नेपाल । पहिचान पुरस्कार कोषले यस वर्ष वरिष्ठ कवि वैरागी काइँलालाई ‘पहिचान सम्मान’ दिने भएको छ । प्रत्येक पाँच वर्षमा दिइने यो पहिचान सम्मान यस वर्ष कवि, मुन्धुमविद एवम् नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति काइँलालाई प्रदान गरिने भएको छ । सम्मानको राशी ५ लाख दुई हजार दुई रुपियाँ र ताम्रपत्र रहेको छ । त्यस्तै पहिचान युवा सम्मान यस वर्ष कवि गणेशकुमार राई (गिलु रातोस) लाई प्रदान गरिने भएको छ । युवा सम्मानको राशी ५० हजार दुई सय दुई रुपियाँ छ र ताम्रपत्र रहेको पहिचान पुरस्कार कोषले जनाएको छ । यसअघि लेखक तथा राजनैतिक विश्लेशक खगेन्द्र संग्रौलालाई पहिचान सम्मान प्रदान गरिसकेको छ । कोषले निरन्तर चार वर्ष पहिचान पुरस्कार दिने गर्दछ भने प्रत्येक पाँच वर्षमा पहिचान सम्मान दिँदै आएको छ । ४० वर्ष मुनिका युवाहरूलाई पहिचान युवासम्मान यस वर्षदेखि दिन घोषणा गरेको छ ।...
कोलोराडोमा हुने अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य सम्मेलनलाई भव्य बनाउने प्रतिबद्धता

कोलोराडोमा हुने अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य सम्मेलनलाई भव्य बनाउने प्रतिबद्धता

-नातिबाबु भट्ट (कोलोराडो, अमेरिका) । अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) को नवौं अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य सम्मेलन आगामी मे महिनामा कोलोराडोमा हुने भएको छ । अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज केन्द्रीय कार्यसमितिको आयोजना तथा अनेसास कोलोराडो शाखाको संयोजनमा आगामी मे महिनाको २२ तारिकदेखी २५ तारिकसम्म अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य सम्मेलन हुन लागेको हो । साहित्य सम्मेलनको तयारीको लागि शनिबार कोलोराडोस्थित नेपाली सांस्कृतिक केन्द्र नेपाली घरमा संघ संस्थाका प्रतिनिधि, साहित्यकार तथा नागरिक समाजका अभियान्ताहरूको बैठकमा कार्यक्रम बारे बिस्तृत जानाकारी तथा तयारीका बारेमा प्रारम्भिक छलफल सम्पन्न भएको हो । अनेसास कोलोराडो च्याप्टरका अध्यक्ष किरण अधिकारीको अध्यक्षतामा सम्पन्न बैठकमा अनेसास केन्द्रीय महासचिव राजु सिटौलाले कार्यक्रम गर्नुको उद्देश्य र सम्मेलनको चार दिनमा आयोजना गरिने प्रस्त...
‘आभासपुञ्ज’ (गजलसंग्रह) र ‘बालमञ्जरी’ (बालकवितासंग्रह) एकसाथ सार्वजनिक

‘आभासपुञ्ज’ (गजलसंग्रह) र ‘बालमञ्जरी’ (बालकवितासंग्रह) एकसाथ सार्वजनिक

नेपाल । कवि गजलकार रीता बलामीद्वारा लिखित दुई पुस्तक ‘आभासपुञ्ज’ (गजलसंग्रह) र ‘बालमञ्जरी’ (बालकवितासंग्रह) एकसाथ सार्वजनिक गरिएको छ । शनिबार काठमाडौंको कमलादीस्थित नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा आयोजित कार्यक्रममा प्रा।डा। कृष्णहरि बराल, कवि लक्ष्मी मालीलगायत स्रष्टाले कृति लोकार्पण गरे । कार्यक्रममा प्राडा बरालले समय परिवर्तनशील भएकाले त्यसैअनुसार साहित्य पनि परिवर्तित हुँदै आएको बताए । उनले बलामीको गजल लेखनको चर्चा गरे । कृतिकारले सुन्दर गजल पाठकसामु पस्केका उनले उल्लेख गरे । प्राडा बरालले गजल लयमा नै हुनुपर्नेमा जोड दिए । साहित्यकार प्रमोद प्रधानले ‘बालमञ्जरी’को चर्चा गरे । बलामीका बालकविताले बालमनोविज्ञानलाई समातेको उनले उल्लेख गरे । उनले बलामीका कवितामा बालबालिकाको स्वर मुखरित भएको बताए । अर्का वक्ता गजलकार ललिजन रावलले ‘आभासपुञ्ज’माथि पाठकीय मन्तव्य राखे । बलामीका गजलमा विविधता रहेक...
कविता: समय

कविता: समय

-लालगोपाल सुवेदी- अजर छैन प्रकृतिको पनि जड्यौरी धुस्रोफुस्रो वनपाखाको पछ्यौरी जानै त लागेछ यो अहो ! नोभेम्बर मास झरिसकेछन् सबै सबै रङ्गीविरङ्गी पात उजाड उजाड यी उद्यान, यी वन बुट्यान वगैंचा कसैले कसैलाई दिन सक्दोरहेनछ अन्तिम मोक्षान्तसम्मै साथ महसूस हुन्छ मलाई पनि उमेरगत यो संघात चल्छ चिसो सिरेटो रात विरात मुटु खाने चीसो बतास कस्तो अनौठो यो प्रकृतिको लय मैले मन पराएका हर्दम हाँसिरहेका फूलहरू कहाँ गए ?मलाई छोडी कहाँ गए ? फूलका थुङ्गा थुङ्गामा नाचिरहेका पुतलीहरू कहाँ गए ? मेरा निम्ति मह बनाइदिने र रस रङ्गमा रमाइरहने, भुन्भुनाइरहने ती माहुरीहरू कहाँ गए ? दिनहरू छोटा छोटा हुँदै गए रातहरू लामा लामा हुँदै गए फुलेका छन् कपाल र दाह्री मेरा दिन प्रतिदिन बन्दै छन् ती हिमालय साँझको प्रतीक्षामा ढल्किरहेको दिनजस्तै जीवन रहेछ जसको पनि यस्तै यस्तै उदयाचलदेखि अस्तायचलसम्म कहिले ब...
कविता: लय

कविता: लय

-सुदीपभद्र खनाल- हुन्नन् कैल्यै पनि विरहका सृष्टिमा गीत अन्त हुन्नन् कैल्यै पनि जठरका अग्नि थाकेर शान्त हुन्नन् शोभा विहिन वनका फूल देदिप्यमान खुल्छन् नौला युग जब घना रात सिद्दिन्छ जान चाहे धर्ती परिमिलित होस् कालिमामै दिगन्त हुन्नन् रत्तिभर किरणका पुञ्ज आलोक मन्द जस्तै होउन् मद घनघटा युक्त चर्का अनन्त हुन्नन् कैल्यै पनि तिमिरका शक्तिले भोर अन्त जस्तै छोपुन् गिरि रव घटा मैलिदैँनन् सफाइ जस्तै छोउन् चुलि पथिकले होचिँदैनन् उचाइ जस्तै आओस् सननन हुरी हुन्न संसार अन्त जित्ने कालै पनि प्रकृति मा जिन्दगीको प्रवन्ध बग्ने खोला सरि छ भवमा जिन्दगीको वहाव अग्लोहोचो सडक र कतै भीर ठाडा चढाव जस्तै आउन् उचनिच कसै जीवनी हुन्न अन्त जित्दैजित्दै रण विविध हो सृष्टि यो दिग्दिगन्त आओस् झञ्झा कुसुमवनको यो छटा रित्तिदैँन जस्तै आउन् शिशिर तर वैशाख रित्तो हुँदैन नाघी लाखौ कहर भवमा खुल्छ यो...
दुई सुत्रकथा

दुई सुत्रकथा

-आर. आर. चौलागाईं- संविधान उनीहरू "संविधान ! संविधान !!" भनेर चिच्याइरहे । एक दिन देश रहेन । उनीहरूसँग संविधानको त्यही एउटा खोस्टोमात्रै बाँकी थियो । देश थिएन । ### म नै वर्तमान ! "...म नै राष्ट्र हुँ म नै विचार हुँ म नै अतीत हुँ म नै वर्तमान हुँ र म नै भविष्य हुँ...।" एक ठाउँमा एउटा शासक यसरी भाषण गरिहेको थियो र उसका समर्थकहरू जोडले ताली बजाइरहेका थिए । -हेडौंडा, मकवानपुर ।...
गजल: आ‌ऊ न तिमी आऊ यो शुन्यतामा…

गजल: आ‌ऊ न तिमी आऊ यो शुन्यतामा…

-लक्ष्मण आचार्य- आ‌ऊ न तिमी आऊ यो शुन्यतामा आशा केही जगाऊ यो शुन्यतामा अराजक छ सधैं यो मनको सत्ता समाली चलाऊ यो शुन्यतामा अन्धकार देख्छु जताततै गाढा बाटो लौ देखाऊ यो शुन्यतामा अचानक आयौ हरायौ किन हो ? खबर केही पठाऊ यो शुन्यतामा जताततै आगो विध्वंस नै देख्छु भो अरू नभत्काऊ यो शुन्यतामा -चन्द्रपुर, रौतहट ।...
कथाहरूको सँगालो ‘केशवप्रसाद आचार्यका कथा’ लोकार्पण

कथाहरूको सँगालो ‘केशवप्रसाद आचार्यका कथा’ लोकार्पण

नेपाल । नेपाली साहित्यको इतिहासमा ओझेल परेका कथाकार तथा दिवंगत स्रष्टा केशवप्रसाद आचार्यद्वारा लिखित कथाहरूको सँगालो ‘केशवप्रसाद आचार्यका कथा’ एक समारोहबीच लोकार्पण गरिएको छ । बिहीबार ललितपुरको कुपण्डोलमा सुत्रद्वारा आयोजित कार्यक्रममा कथाकारकी ८७ वर्षीया धर्मपत्नी श्रीधरा आचार्य, समालोचक डा. गीता त्रिपाठी र संविधानविद् डा. भीमार्जुन आचार्यले कृति सार्वजनिक गरे । सार्वजनिक कृतिमाथि चर्चा गर्दै डा. त्रिपाठीले यो कथासंग्रह मात्रै नभएर एउटा इतिहास नै भएको बताइन् । कृतिभित्र आठवटा कथा समाहित रहेको उल्लेख गर्दै त्रिपाठीले यसभित्रका कथाहरूले महत्त्वपूर्ण विषयको उठान गरेको उल्लेख गरिन् । संविधानविद् आचार्यले केशवप्रसाद आचार्यले २०१५ सालदेखि नै कथा प्रकाशित गर्दै आएको चर्चा गर्दै कृतिमा सन्देशमूलक कथाहरू रहेको बताए । कृतिका सम्पादक अमोद भट्टराईले आफ्ना विचार राखे ।...
जरा फाउन्डेसन नेपालद्वारा तीन पुरस्कार स्थापनाको घोषणा

जरा फाउन्डेसन नेपालद्वारा तीन पुरस्कार स्थापनाको घोषणा

नेपाल । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले जरा फाउन्डेसन नेपालको सहकार्यमा जेन दर्शन र नेपाली साहित्य विषयमा विचार गोष्ठी गरेको छ । मंगलबार प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा आयोजित विचार गोष्ठीमा साहित्यकार तथा समालोचक महेश पौड्यालले ‘जेन दर्शन र नेपाली कविताः आदिम सम्बन्ध र पुनरजागरणको प्रश्न’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत गरे । कार्यपत्रमा जेनः परिभाषा र सिद्धान्त, जेनका आधारभूत मान्यता र चिन्तनका मानविन्दुहरू, कलासाहित्यमा जेन, नेपाली जेन कवितालगायत विषयवस्तु प्रस्तुत गरे । पौड्यालले जरा फाउन्डेसनले गर्दै आएका कामहरूका विषयमा पनि जानकारी दिए । पौड्यालद्वारा प्रस्तुत कार्यपत्रमाथि प्राडा जीवलाल सापकोटा र कुमारी लामाले पूरक टिप्पणी गरे । कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले ‘जेन दर्शनले आफूलाई बुझ भन्छ’ भन्दै यो दर्शन नेपाली माटोको दर्शन भएको ठोकुवा गरेर भन्नु पर्नेमा जोड दिए । प्रतिष्ठानल...
बैरागी काइँला र काशीथाल तमोटलाई षडानन्द पुरस्कार प्रदान

बैरागी काइँला र काशीथाल तमोटलाई षडानन्द पुरस्कार प्रदान

नेपाल । आबाल ब्रह्मचारी षडानन्द प्रतिष्ठानले साहित्य, कला, इतिहासलगायतका क्षेत्रमा योगदान पुर्याउनुभएका दुई सर्जकलाई सम्मान, पुरस्कार प्रदान गरेको छ । प्रतिष्ठानले मङ्गलबार राजधानीमा आबाल ब्रह्मचारी षडानन्दको १९१औँ जन्मजयन्ती र १८औँ वार्षिकोत्सवका अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार, मुन्धुमविद् तिलविक्रम नेम्वाङ (वैरागी काइँला) र नेवार संस्कृति, भाषा तथा वाङ्मयका अध्येता सहप्राध्यापक काशीनाथ तमोटलाई पुरस्कृत गरिएको हो । कवि वैरागी काइँलालाई षडानन्द राष्ट्रिय पुरस्कार एक लाख रुपियाँ नगदसहित र सहप्राध्यापक काशीनाथ तमोटलाई ५१ हजार रुपियाँ नगदसहित षडानन्द क्षेत्रीय पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष प्रा. चेतनाथ गौतमको सभापतित्वमा आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार शशि लुमुम्बुले मुन्धुमविद् साहित्यकार वैरागी काइँलाको जीवनीबारे प्रकाश पार्दै उहाँले सिङ्गै जीवन साहित्यका लागि अर्प...