भाषा/साहित्य

नेपाल । छन्द तरङ्ग अभियानको सातौँ वार्षिकोत्वसका अवसरमा वरिष्ठ कवि डा. नवराज लम्साल र युवाकवि पुरुषोत्तम आचार्यलाई सम्मान र पुरस्कार प्रदान गरिएको छ । अभियानद्वारा शनिबार आयोजित कार्यक्रममा वरिष्ठ भाषाविद् एवं साहित्यकार मुकुन्दशरण उपाध्यायबाट कवि डा. लम्साललाई ४० हजार राशिको विशिष्ट छन्द साधना पुरस्कार र कवि आचार्यलाई २० हजार राशिको छन्द साधना युवा प्रतिभा पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । डा लम्सालले ‘कर्ण’, ‘धरा’, ‘अग्नि’ र ‘कल्प’ जस्ता महाकाव्यका साथै सयौँ गीत रचना गर्नुभएको छ । मकवानपुरका आचार्यले सीमान्तकृत समुदायलाई केन्द्रमा राखेर छन्द कविता लेखन गर्दै आउनुभएको छ । यसअघि विशिष्ट छन्द साधना पुरस्कारबाट रमेश खकुरेल, चन्द्रप्रसाद न्यौपाने, घनश्याम कँडेल, रामचन्द्र भट्टराई, भुवनहरि सिग्देल र गोविन्दराज विनोदी पुरस्कृत भइसक्नुभएको छ। छन्द साधना युवा प्रतिभा पुरस्कारबाट सुदेश सत्याल, कविराज...

हेटौंडा (नेपाल) । नवसर्जक साहित्य चौतारी नेपाल, केन्द्रीय समितिको आयोजनामा चौतारीका संस्थापक सदस्य प्रभास घिमिरेको प्रथम स्मृति दिवसको सन्दर्भमा ‘प्रभास घिमिरेः सम्झना र सिर्जना’ नामक स्मृति ग्रन्थ लोकार्पण तथा अक्षयकोष स्थापना कार्यक्रमु हेटौँडाको मकवानपुर बहुमुखी क्याम्पसको सभाहलमा सम्पन्न भएको छ । संस्थाकी अध्यक्ष कृतिका लौडारीको अध्यक्षता एवम् हेटौँडा उपमहानगरपालिकाकी नगर प्रमुख मीनाकुमारी लामाको प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न कार्यक्रममा हेटौँडा उपमहानगरपालिकाका ४ न. वडाका अध्यक्ष नवीन सिग्देल, वडा न. ११ की अध्यक्ष जुना दाहाल, सर्जक सञ्जाल मकवानपुरका संयोजक निमेष निखिल तथा चौतारीका केन्द्रीय संरक्षक एवम् परिकल्पनाकार दीपक गौतमको विशिष्ट आतिथ्य रहेको थियो । कार्यक्रममा स्मृतिग्रन्थ प्रकाशन तथा अक्षयकोष स्थापनाका सन्दर्भबारे चौतारीका संरक्षक दीपक गौतमले प्रकाश पारेका थिए भने संप्रस पौडेलले...

–सुदीपभद्र खनाल– म चरा हुँ उषाको गीत गाउने मौरी हुँ गोरूको काँध र विश्व बजारको श्रमिक हुँ पसिनाको नदी बगाउने; म पहाड हूँ दु:खहरूको महासागर ओढेर आँसुले भिजेको चिसो ढुङ्गाको सिरानी हाल्दै भुइँमा भोकै निदाउने म समय हुँ वर्तमानको कानमा हुण्डरीको सिटी बजाएर वर्तमानलाई भूत र अमूर्त भविष्यलाई वर्तमानको कठघरामा उभ्याउन सक्ने न्यायको सिपाही हुँ नसोध मसँग म को हुँ भनेर म रूपमा आकाश रङ्मा लालीगुराँस चिन्हले सर्वोच्च हिमालय हतियारले खुकुरी मनले समुद्र गतिमा महानदी जो समयक्रमले सुस्ताएको देखिँदैमा आफ्नै बिर्ताको पैनी नसम्झ नसम्झ कुनै रजौटाको दास म प्रकाशको गतिभन्दा छिटो दौडने उत्तर आधुनिक चेतना म नक्षत्र युद्दको यात्री क्वान्टम फिजिक्स को ज्ञान अज्ञेय र अज्ञात पनि देख्न सुन्न बुझ्न र अनुभव गर्न सक्ने अनन्त ब्रम्ह र अनियन्तृत गर्डस् पार्टिकल्स् हुँ नित्से, सेली, वर...

-लालगोपाल सुवेदी- तथागत भन्छन्- संसार दुख्खैदु:ख हो दु:ख हो आकाशै छुनेगरी पिङमा मच्चिनु दुख्खै हो चराझैं जहाजमा उड्नु दुख्खै हो सुनको सिंहासनमा विराजमान हुनु दुख्खै हो सुनको थालमा चौरासी व्यन्जन ज्युनार गर्नु जन्मनु पनि दु:ख प्रेमजोडी बनेर अलकापुरी वा नन्दन वनमा शयर गर्नु पनि दु:ख मगमग मगमग जगमग जगमग दु:खमय छन् अन्तर्यमा भेटिन्छ छैटौं इन्द्रिय मन दन्तलहर फेसबुकका भित्तामा छन् कर्णविवर मृदुवचनमा गदगद छन् श्रवणेन्द्रियलाई रम्य लाग्छ शंखघण्टको जस्तो तुमुल-ध्वनि, पूजन-भजन हाय अविद्या ! कसरी गर्नु मैले ब्रह्मविहार ? दु:ख हो कविता, दुख्खै हो चढि त हाल्छ इन्द्रासनमा भौतिक मन हाय अविद्या ! भौतिक पराभौतिक नयनमा आज अणु परमाणुसरि सूक्ष्म जीवहरू छन् ती बरा एकै श्वासमा पनि मर्छन् हाय इन्द्रासन !! दु:ख हो कविता कसरी भेट्टाउने हो मैले उपेक्षा, करुणा , मैत्री र मुदिता आजका कवित...

–आरसी रिजाल– दामोदर रिटाएर भएपछि घरपरिवारले उनलाई फुरुङ्ग पारे। सुरुवात यसरी गरे -- एकदिन उनलाई चिया पकाउन लगाए। घरका परिवारले -- आहा ! चिया त यस्तो पो हुनपर्छ भने। एकदिन मासु पकाउन लगाए -- आहा भने।अर्कोदिन रोटि।दामोदरेले -- खै रोटि त बेल्नै जानिएन गोलो भएन भने। बुहारीहरुले -- "आ बुवा किन गोलो चाहियो?खाँदा टुक्रा पारेर खाने हो। जसरी पकाए पनि हजुरको हातै मीठो " भन्दै तारिफ गरे। नातिनातिना पनि हजुरबासंग रत्तिएका थिए। बच्चाहरुको झोला बोकेर स्कुल पुर्‍याउन र ल्याउने उनको डिउटीझैँ थियो।दिउँसोको खाजा पनि उनले पकाएको मात्र मिठो हुनलाग्यो।परिवारका सदस्यले बुवाले माझेको भाँडा र धोएको लुगा कस्तो चम्किलो भन्थे। छिमेकीहरुले आफ्नो घरबुढालाई दामोदरको उधाहरण दिन थाले। एकदिन छिमेकी बुढाहरु चियापसलमा जम्मा भए। सुदर्शन बाजेले कुरा उठाए - ए दामोदर! तिमिले अति गर्न लाग्यौ। भान्साको कामसम्म त ठिकै थियो। ना...

–आर.आर. चौलागाईं– हाम्रो देशमा अहिले खरानीको व्यापार खुब चलेको छ । गाउँगाउँमा खरानी छ बस्तीबस्तीमा खरानी छ देशभरि नै खरानी छ । उसले उसको डढाएको छ उसले उसको डढाएको छ अनि उसले उसको डढाएको छ । कृपया ! नढाँटीकन भन्नुहोला आगो झोस्ने कामको शुभारम्भ कसले गर्नु भो ? पत्ता लगाउन हामीलाई गाह्रो परेको छ नत्र वहाँलाई उचित पुरस्कारको व्यवस्था छ । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–लक्ष्मण आचार्य– फूल चुँडियो मञ्जरी चुँडियो बगैंचा एक एक गरी चुँडियो क्रान्ति बिउ रोप्न हिँडेथ्यो ऊ चोला त्यो आगोमा परी चुँडियो खालि आकाश गडगडायो मात्र एक थोपा वर्षा नझरी चुँडियो हाम्रा इच्छा आकांक्षा त्यसै मुर्झाए हरेक पल्ट यिनलाई सुस्तरी चुँडियो हिँड्दै जाँदा हिलामा पछारिए सबै समृद्धि यात्रा त्यो घरिघरि चुँडियो । –चन्द्रपुर, रौतहट ।...

नेपाल । सिर्जनामा इनरुवाको चौथो साधारणसभा तथा अधिवेशनमा पुरस्कार तथा सम्मान प्रदान गरिएको छ । लघुकथाकार ममता मृदुलको प्रमुख आतिथ्यमा सन्चालन भएको सो कार्यक्रममा रमेन्द्र–सावित्री लघुकथा पुरस्कार लघुकथा समाज नेपालका संस्थापक अध्यक्ष श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ लाई र लघुकथाकार रामकुमार पन्डित, काठमाडौँलाई सिर्जनामा इनरुवा साहित्य स्रस्टा सम्मान प्रदान गरिएको थियो । कार्यक्रममा सिर्जनामा इनरुवा साहित्य पुरस्कार तारानाथ शर्मा पोख्रेल र अन्य दस जना स्रष्टालाई सिर्जनामा इनरुवा स्रष्टा सम्मान ०८२ प्रदान गरिएको छ । कार्यक्रममा टङ्कप्रसाद भेटवाल, ऋषिराज तिवारी, भुपाल अधिकारी र किरण मेहताले आजीवन सदस्यताको प्रमाणपत्र लिनुभएको छ । अधिवेशन आगामी कार्यकालका लागि अध्यक्षमा लीलानाथ सिलवाल निर्वाचित हुनुभयो ।...

अमेरिका । अमेरिकास्थित राम-गीता वाङ्मय मन्दिर नेपालले पुरस्कारका लागि कृति आह्वान गरेको छ । मन्दिरले २०८० वैशाखमा घोषणा गरेबमोजिम स्थापना गरिएका चार विभिन्न पुरस्कारमध्ये प्रत्येक जोर वर्षमा समर्पण गरिने साहित्य लेखनतर्फको ‘प्रतीक ढकाल लक्ष्मी सर्वोत्तम कृति पुरस्कार’का लागि २०८० र २०८१ सालमा प्रकाशित कृतिहरूको मूल्यांकनका लागि दर्ता गर्न आह्वान गरेको छ । त्यस्तै, नाट्यविधातर्फको ‘अशेष मल्ल सावित्री नाट्यकर्म पुरस्कार’का लागि पनि २०८० र २०८१ सालमा प्रकाशित नाट्यकृतिहरू दर्ता गर्न आह्वान गरेको छ । यो पुरस्कार नाट्यकर्मसँग सम्बन्धित भएकाले नाट्य क्षेत्रमा योगदान दिने प्रतिभालाई मात्र प्रदान गरिने जनाइएको छ । कृति दर्ताका लागि इच्छुक स्रष्टा वा प्रकाशकले आगामी मंसिर मसान्तभित्र सबै विधाका कृतिहरू चार–चार प्रति बुझाउन भनिएको छ । दुवै पुरस्कारको राशि ५० हजार रुपैयाँ र सम्मानपत्र रहेको विज्ञप...

नेपाल । नारायण वाग्लेको तेस्रो पुस्तक ‘कोरियाना कफी गफ’को अंग्रेजी अनुवाद लोकार्पण गरिएको छ । लेखक नारायण वाग्लेले एडअर्डो रिनकनलाई अनूदित पुस्तक उपहार दिएसँगै पुस्तक लोकार्पण गरिएको हो । पत्रकार–साहित्यकार हुँदै पछिल्लो समय कृषकका रूपमा आफ्नो गाउँ तनहुँ फर्किएका वाग्लेले बायोडायनामिक कृषि अभियानका एक अग्रणि व्यक्तित्व रिनकनलाई पुस्तक उपहार दिएका थिए । नारायण वाग्लेले काठमाडौंमा लामो समय पत्रकारिता गरे । जहाँ उनले अनौपचारिक शैलीमा ‘कफी गफ’ लेखे । कफी गफको लोकप्रियता यति चुलियो कि वाग्ले अहिले पनि पाठकबाट ‘कफी गफ’को त्यो चुस्की लिइरहेका हुन्छन् । ‘कोरियाना कफी गफ’लाई नेपालीबाट अंग्रेजीमा अनुवाद प्रवीण अधिकारीले गरेका हुन् । वाग्लेको त्यही कफी गफ शैलीबाट प्रभावित भएर आफूले अनुवाद गरेको प्रवीण बताउँछन् । ...