भाषा/साहित्य

नेपाल । साहित्यकार सपना आचार्यको दोस्रो पुस्तक ‘उनले छोडेको उज्यालो’ विमोचन गरिएको छ । आमाको वार्षिक पुण्यतिथिको अवसर पारेर बुटवलमा लेखिकाका पिता कृष्णलाल आचार्यले कृति विमोचन गरेका हुन् । बुटवलस्थित मानव सेवा आश्रममा आश्रित वृद्ध आमा–बुबालाई भोजन गराएर पुस्तक विमोचन गरिएको थियो । यसअघि आचार्यको पहिलो उपन्यास ‘मलिलो माटो’ २०७८ मा प्रकाशनमा आएको थियो । ‘उनले छोडेको उज्यालो’मार्फत व्यक्तिगत र आत्मपरक विषयलाई साहित्यिक रूप दिएको आचार्यले बताएकी छन् । यो पुस्तक आमाको निधनपछिको शोक, रिक्तता र स्मृतिमा आधारित संस्मरण हो । पुस्तकको मूल्य ५३३ राखिएको छ ।...

नेपाल । उपन्यासकार डा. धर्म सापकोटा राजुको उपन्यास ‘बाहेक’ लोकार्पण भएको छ । काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा कवि श्यामल, समीक्षक राजकुमार बानियाँ, सुमन वर्षा र उपन्यासकार सापकोटाले कृति लोकार्पण गरे । यौन मनोविज्ञानमा आधारित यस उपन्यासमाथि समीक्षक राजकुमार बानियाँले विषय, प्रस्तुति र सन्देशको सुन्दर संयोजनले उपन्यासलाई पठनीय बनाएको बताए । समीक्षक सुमन वर्षाले एक नारीले सबै भौतिक सुख प्राप्तिपछि यौनिक चाहनालाई कसरी सन्तुलन मिलाउन सक्छन् भन्ने विषय रहस्यपूर्ण रूपमा अभिव्यक्त भएकाले उपन्यास रोचक रहेको बताइन् ।...

नेपाल । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको आयोजनामा चितवनको भरतपुरमा एकदिवसीय कविता तथा संस्कृति विमर्श गोष्ठी सम्पन्न भएको छ । विद्यालयमा कुलपति कार्यक्रमअन्तर्गत नारायणी नमुना माध्यमिक विद्यालय, भरतपुरमा कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको थियो । त्यसैगरी, नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानअन्तर्गत मौखिक इतिहास, काव्य एवं समाजशास्त्र विभागको आयोजनामा एक दिवसीय कविता तथा संस्कृति विमर्श गोष्ठी आयोजना गरिएको हो । गोष्ठीमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राई, प्राज्ञ परिषद् सदस्य बाबा बस्नेत र डा। कौशिला रिसालको उपस्थिति थियो । प्राज्ञसभा सदस्य रामहरि श्रेष्ठको सभापतित्वमा सम्पन्न कार्यक्रममा प्राडा लक्ष्मणप्रसाद गौतम, प्राडा अम्मन जोशीसहित पाँच जना विज्ञले कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । प्रस्तुत कार्यपत्रमाथि टिप्पणी र विमर्शसमेत गरिएको थियो । शब्द, कला तथा साहित्य प्रतिष्ठान चितवनको संयोजनमा सम्पन्न ग...

नेपाल । सातौँ संस्करणको ‘डिश होम बाह्रखरी कथा लेखन प्रतियोगिता–२०८२’ का लागि प्राप्त कथाहरूमध्येबाट उत्कृष्ट २५ कथाहरू चयन भएको छ । बाह्रखरी कथा लेखन प्रतियोगिता–२०८२ को मूल निर्णायक समूहका संयोजक साहित्यकार अशेष मल्ल तथा सदस्यहरू कथाकारद्वय मञ्जु काँचुली र अभय श्रेष्ठ सम्मिलित टोलीले उत्कृष्ट २५ कथा चयन गरेको हो । यस वर्षका उत्कृष्ट २५ मा पर्न सफल कथाका कथाकारहरूमा चेतनाथ आचार्य, उमेश श्रेष्ठ, शेखर दहित, शिवराज शाही, कृष्णराज सर्वहारी, ऋतेश गुरुङ, प्रज्ञा निरौला, सीता पाण्डे, भोगेन्द्र लिङ्देन, हरिबोल काफ्ले, वसन्तबायुङ राई (नाम्दोचा), लक्ष्मण सिटौला, इन्द्रप्रसाद गोतामे (जगतजङ्ग), जमुना भट्टराई, अनिता पन्थी, अविनाश भट्टराई, मन्दिरा मधुश्री र अमित घिमिरे रहेका छन् । त्यसैगरी, अन्य कथाकारमा टीकाराम पोखरेल, उमा शर्मा, अनिता कोइराला, विष्णु एस राई, दामोदर ढुङ्गेल, प्रकाशकुमार शर्मा र डा. ...

-सुदीपभद्र खनाल- म गाली सुन्न चाहन्छु मायाले गर्दिए हुँदी जस्तो ओखरमा हुन्छ आँतमा गुनिलो गुदी सत्य न्याय दया प्रेम-ले आत्म झल्मलाउँछ प्रशंसा सुन्न चाहन्न झन्झन् भोक बढाउँछ पिटेनी पिट आमाले पिटेझैँ सपृऊँ अझै यसरी सपृऊँ धर्ती भर कोही नहुन् म झैँ चिल्ला तारिफले मेरो बिग्रन्छ मन चिन्तन तृष्णाका धारमा हाली सक्छ त्यस्ले डुबाउन निरन्तर कुटे हुन्छ सुनारले सुवर्णझैँ भरी पूर्णकला चम्कूँ ज्ञान विज्ञान पूर्णभै ढुङ्गा मानी पिटे हुन्छ पिटेझैँ मूर्तिकारले कर्म सौन्दर्यले चम्कूँ नघसूँ सह्रनी कसै पछारे हुन्छ धोवीले पछारेझैँ निरन्तर पारी हृत्तल यो मेरो सफा प्राञ्ज दिगम्बर लिन्न पलाँसको फूल फोस्रो चाहिन्न तारिफ हो जाली थपडी भन्दा हप्की स्नेहिल नै ठिक हप्काए हुन्छ बाबाले सधाए सरि स्नेहले फट्कारी गुरुले जस्तै भर्नू संस्कार ज्ञानले चाप्लुसी म रुचाउन्न सुन्न सक्तिन चाकरी खाएर सत्यको खस्रो सात...

-लालगोपाल सुवेदी- कस्तो थियो होला काढाँको पूर्व जुनी जति नै गुन लगाए पनि फूलले शिरमै सुहाए पनि काँडा त खुनीको खुनी सायद यो समयमा फूल फुलाउने अवसर काँढाको भाग्यमा रहेन डस्नु हो सर्पको स्वभाव कोपर्नु , चिथर्नु , रगतपच्छे बनाउनु धर्म काँडाको काँडाको अन्तर्यमै छिपेको छ वैरभाव, काँडाको यो जन्मजात स्वभाव संसार चाहन्छ मगमग वासना तर हामीले चाहेजस्तो काँडा कहिल्यै भएन फूल नै फूलको डसनामा काँडालाई सुताए पनि फूलकै तकियासहित फूलकै च्यादर ओढाए पनि सुन्दैन काँडाले आनी छोइङको शान्तिगीत बुझ्दैन काँडाले दुर्गालालको शब्दसद्भाव पच्दैन काँडाले न्ह्यू बज्राचार्यको सुमधुर संगीत अहँ ;मन पर्दैन काँडालाई समभाव र शान्त रस कहाँ बुझोस् कठै त्यसले ब्रह्मानन्द ! देवकोटा जयन्तीले पो उतारदियो काडाको कृत्रिम मुखौटो काँडो शब्दकोशमा भेटिंदै भेटिंदैन स्रग्विणी छन्द,प्रयोजनवती लक्षणा वा कुनै निगुढ व्यन...

–आरआर चौलागाईं– तिमी खडेरी हौ मैले वसन्त भनिदिनुपर्ने रे तिमी पराई हौ मैले आफन्त भनिदिनुपर्ने रे जबरजस्तीले यो दुनियाँमा केही पनि हुँदैन तिमी छेपारो हौ मैले तटस्थ भनिदिनुपर्ने रे । हेटौंडा, मकवानपुर ।

-आरसी रिजाल-  ७५ बर्षे दिदी सिकिस्त हुनुहुन्छ भनेको सुनेर भेट्न गएँ।उहाँले मलाई चिन्नु भएन। भान्जी बुहारीले पातलो दाल दुईतीन चम्चा खुवाइन्।घुटुक्क निल्नु भयो। मैले बुहारीलाई -- यो घिटघिटी कहिलेसम्म स्याहार्न पर्ने हो ? तिमले कष्ट भोग्न पर्नेभो भन्दा ऊनीले - मामा ईश्वरको पुजाभन्दा बुढाबुढीको सेवागर्दा झन ठूलो पुण्य कमाइन्छ भन्छन् ।यस्तो सौभाग्य जो कोहीले कहाँ पाउछ र भनिन् । * * * दिदीको मुखहेरेर फर्केको तेस्रोदिन छिमेकी साथीकोमा चिया पिउदै थिएँ मोबाइलको घण्टी बज्यो।बुहारीले- तपाईंको दिदीको बैकुण्ठवास भयो भनिन्। मैले - के गर्छेस नानी,मनुस्य चोला यस्तै हो।चित्त नदुखाउ दिदीको आत्माले शान्ति पावस भन्दै मोबाइल बन्द गरेँ। माइती आएकी साथिकी बैनि रुकुले - कसलाई के भयो दाइ भनिन् । मैले- खै मेरो ग्रहै त्यस्तो हो कि काकताली परेको हो। आजसम्म मैले हेर्न गएको सिकिस्त बिरामी एकहप्ता भित्रमा सबै गएका छन...

नेपाल । जगदीश घिमिरे प्रतिष्ठानले दुई वर्षको जगदीश घिमिरे स्मृति पुरस्कारको घोषणा गरेको छ  । २०८१ सालको जगदीश घिमिरे स्मृति पुरस्कार साहित्यकार मीना चौलागाईं र २०८२ सालको साहित्यकार पवन आलोकलाई प्रदान गरिने निर्णय गरिएको प्रतिष्ठानका प्रमुख सल्लाहकार नगेन्द्रराज शर्माले जानकारी दिनुभयो । सो पुरस्कारको राशि ५१ हजार नगद रहेको छ । उक्त पुरस्कार आगामी माघ महिनामा प्रदाने प्रतिष्ठानकी संरक्षक दुर्गा घिमिरेले जानकारी दिनुभएको छ ।...

नेपाल । पोखरा महानगरपालिकाले आफ्नो ६७ औँ स्थापना दिवसमा समाजका विभिन्न क्षेत्रका नौ अग्रजलाई ‘पोखरेली नवरत्न’ सम्मान प्रदान गरेको छ । गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डे र महानगरका प्रमुख धनराज आचार्यले बुधबार आयोजित समारोहमा उहाँहरूलाई जनही दुई लाख दुई हजार दुई सय दुई रुपियाँ, ताम्रपत्र र पदकसहित सम्मान गर्नु भएको हो । महानगरले पुम्दीकोटमा विशाल शिवमूर्ति बनाउने अभियानको नेतृत्व गर्ने चन्द्रकान्त बराल, चर्चित ब्यान्ड नेपथ्यका अमृत गुरुङ र उद्योगपति चन्द्रकृष्ण कर्माचार्यलाई सम्मान गरेको छ । यसैगरी, पोखरेली नवरत्नबाट सम्मानित हुनु हुनेहरूमा साहित्यकार तीर्थ श्रेष्ठ, पत्रकार तिलकमान गुभाजु, पोखरा स्वास्थ्यविज्ञान प्रतिष्ठानका संस्थापक उपकुलपति प्राडा बुद्धिबहादुर थापा, शिक्षासेवी प्राडा वीरेन्द्रसिंह गुरुङ, महिला उद्यमी रामकली खड्का तथा उद्योगी हरिप्रसाद पाण्डे सम्मानित हुनु ...