भाषा/साहित्य

नेपाल । शिवसावित्री प्रतिष्ठान नेपाल तथा बुढ्यौली साहित्य समाज रौतहट–सर्लाहीको संयुक्त आयोजनामा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको एकसय सत्रौँ जन्मतिथिका अवसरमा रौतहटको चन्द्रपुरमा मंगलबार महाकवि देवकोटा जयन्ती भव्यतासाथ सम्पन्न भएको छ । कार्यक्रमको एउटा पाटामा नियात्रा विधाप्रति समर्पित बाराका नियात्राकार रामप्रसाद अधिकारीलाई ‘शकुन्तला ढुङ्गेल स्मृति नियात्रा सम्मान–२०८२’ समर्पण गरिएको छ । अधिकारीका ‘मेची—काली‘ तथा ‘उड्दै–गुड्दै–घस्रिँदै‘ नामका दुई नियात्रा कृतिहरू प्रकाशित छन् । यसै गरी सोही कार्यक्रममा मधेस प्रदेशका बुढ्यौली साहित्य समाजहरूमध्ये सबैभन्दा सक्रिय भएबापत महोत्तरीको कार्यसमितिलाई ‘सक्रिय बुसास सम्मान’ प्रदान गरिएको छ । कार्यक्रमको अर्को पाटामा रचना वाचन गरिएको छ । यस क्रममा लक्ष्मण आचार्य, घनश्याम पन्त, रामचन्द्र कुशवाहा, नारदप्रसाद काफ्ले, प्रेमकुमार घिमिरे, जीवन आचार्य, मोह...

-ज्ञानेन्द्र गदाल- ***** भ्रष्टाचारले सिमा नाघ्यो, ऋणले नाघ्यो धुरी भ्रष्टाचारी लुटेराको, कस्तो चुरि-फ़ुरि ! हिजोसम्म भुक्के चप्पल, पड्काई हिंड्ने नाथे पजेरोमा गुड्दा आज, लाग्छ कुरिकुरि । लोकतन्त्रका ठेकेदार, भन्दै आफुलाई जनताको पिठ्यूँमा चैं, धस्तारैछन् छुरी । खोक्रो पारे देशलाई, रजाईं गरे अति त्यसैले त बिद्रोहको, चल्यो आँधि हुरि । जेन्जी पुस्ता उठेका छन्, भ्रष्टाचार बिरुद्ध एउटै आवाज हुनुपर्छ, नबढाऊ है दूरी । -कोलोराडो, अमेरिका । ...

नेपाल । महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ११७औँ जन्मजयन्ती आइतबार विविध कार्यक्रम गरी मनाइएको छ । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानद्वारा डिल्लीबजारस्थित देवकोटा सङ्ग्रहालयमा आयोजित कार्यक्रममा उहाँको प्रतिमामा माल्यार्पण तथा कविता वाचन गरियो । प्रतिष्ठानका कुलपति भुपाल राईले नेपाली कृतिको अनुवाद र विदेशमा भएका विभिन्न सम्मेलनमा नेपालको प्रतिनिधित्व गरी नेपाली साहित्यको अन्तरराष्ट्रिय तहमा प्रचारप्रसारसमेतमा देवकोटाले महत्त्वपूर्ण योगदान पु¥याउनुभएको स्मरण गर्नुभयो । उहाँले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको स्थापनामा सक्रिय भूमिका निर्वाह गर्नुभएकाले देवकोटा भौतिक रूपमा नरहेपनि सधैँ नेपालीबीच अमर रहुनुभएको बताउनुभयो । तुरुन्त कविता लेख्नसक्ने आँशुकविको क्षमता भएका देवकोटाको कवि–प्रतिभा, कविताको गुणात्मक मूल्य मूल्यवान रहेको बताउँदै उहाँले महाकविका कृतिमा पूर्वीय र पाश्चात्य दर्शनको संयोजन पाइने विशेषता रह...

नेपाल । साहित्यकार सुविन भट्टराईको सातौँ कृति ‘चमेलीको फूल बैजनी रूमाल’ को लोकार्पण गरिएको छ। शुक्रबार प्रज्ञाप्रतिष्ठानमा आयोजित एक समारोहबीच भट्टराईले आफ्नो पुस्तक सार्वजनिक गरेका हुन्। भट्टराई सँगसँगै सहभागी दर्शकहरूले सार्वजनिक रूपमा पुस्तक लोकार्पण गरेका थिए । पुस्तक फाइन पिन्टले बजारमा ल्याएको हो भने, पुस्तको मुल्य ५७५ रूपैयाँ रहेको छ । भट्टराईले जेनजी आन्दोलनमा हताहत भएका ब्यक्तिहरूप्रति श्रद्धा सुमन अर्पण गर्दै समय जस्तो भएपनि आफ्नो गन्तव्य तर्फ लम्किन कहिले पनि पछि पर्न नहुने बताए । ‘कथाकी पात्र’ कथासंग्रहबाट साहित्य जगत्‌मा आएका सुविनका यसअघि उपन्यासहरू ‘साया’, ‘समर लभ’, ‘मनसुन’, ‘प्रिय सुफी’ र ‘इजोरिया’ उपन्यास प्रकाशित छन् । ‘चमेलीको फूल बैजनी रुमाल’लाई फाइन प्रिन्टले प्रकाशन गरेको हो ।...

–लालगोपाल सुवेदी– जानेका छन् पातहरूले हावा र घामको सपनी हुन इन्द्रेणीजस्तै रङ्गिन वातावरण नै रङ्ग्याउन यमराज नजिक नजिक आइरहँदा पनि जीवनको महोत्सव धूमधामसँग मनाउन सक्छौं कि त हामी पनि अश्रुमा पनि तिहारको टीकाजस्तै सप्तरङ्गी हुन् ? – अमेरिका ।

-सुदीपभद्र खनाल- जहाँ बस्यो त्यहीँको हो मान्छे यो पृथिवी भर पृथ्वी हो सबको साझा ईश प्रदत्त यो घर मान्छेले हो बनाएको सिमाना देश बन्धन सँस्कृति पनि आफ्नै हो जस्तो हो तेल वा नुन मेरो संस्कृति हो मेरो चिनारी धरतीभर चिनो पिता र पूर्खाको परम्परा निरन्तर मान्नु कर्तव्य हो मेरो मिले नमान्नु के छ र आफ्नो कर्तव्यमा मैले चुकेको कहिले छु र जसरी दूर पुग्दैमा छोडिँदैन कसै नुन संस्कार पनि उस्तै हो म कसै छाड्न सक्तिन सबै संस्कार मान्छेका म हेर्छु समभावले जहाँ कानूनले दिन्छ नमान्नु कुन हेतुले ? नमिले मनमा राख्छु आज यस्तै भयो भनी जिन्दगी एक यात्रा हो यात्रा बाटै गरी जनी प्रणाम राममा गर्छु कुसंस्कार छुटोस् भनी सुसंस्कार म थाम्नेछु जहाँ सम्म छ जीवनी म भातृत्व उचालेर जितेमा सत्य नाच्दछु म आफ्नै श्रमले बाँची श्वास स्वाधीन फेर्दछु म सहन्न कतै मेरो हेपिए पन चिन्तन जहाँ मानवता फुल्छ त्य...

-आर.आर. चौलागाईं- उब्जाउने हामी बसीबसी खाने उनीहरू अनि हामीचाहिँ भोकै हुनुपर्ने विद्रोह हुनुमा यो पनि एउटा कारण हो । बुन्ने हामी छानीछानी लाउने उनीहरू अनि हामीचाहिँ नाङ्गैभुतुङ्गै हुनुपर्ने विद्रोह हुनुमा यो पनि एउटा कारण हो । बनाउने हामी आरामसँग बस्ने उनीहरू अनि हामीचाहिँ घरबारविहीन हुनुपर्ने विद्रोह हुनुमा यो पनि एउटा कारण हो । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

नेपाल । साहित्यकार जयदेव भट्टराईको नयाँ कृति शब्दचित्र ‘नमन’ को लोकार्पण गरिएको छ । आरब्ध प्रकाशनद्वारा आयोजित कार्यक्रममा उर्मिला उपाध्याय, डा. तीर्थबहादुर श्रेष्ठ, नूपुर भट्टाचार्य, भुवन चन्द, शकुन्तला शर्मा, शङ्करनाथ रिमाल, शशि शाह, विजया शर्माले संयक्त रूपमा पुस्तक लोकार्पण गर्नुभयो । सो कार्यक्रममा नाट्यकर्मी अशेष मल्लले पुस्तकबारे चर्चा गर्दै नेपाली साहित्य र ललितकलाका विविध विधामा योगदान पुर्याउनुभएका साधकका काम र व्यक्तित्वबारे लेखिएको उक्त पुस्तकले सर्जकलाई अमर बनाउने बताउनुभयो । उहाँले साहित्यकार भट्टराईले गोरखापत्र, मधुपर्कमा सेवा दिँदा लेखिएका र सेवाबाट अवकाश लिएपछि नेपाली साहित्यका मूर्धन्य व्यक्तिबारे खोजी, अनुसन्धान गरी नमन पुस्तकमा समेटेकोले भावीपुस्ताले व्यक्तित्व, कृतित्व दुवै पक्षबारे बुझ्ने, पढ्ने अवसर सिर्जना भएको बताउनुभयो । प्राडा लक्ष्मणप्रसाद गौतमले साहित्यकार भ...

नेपाल । भैरव अर्यालको स्मृतिमा स्थापित विभिन्न तीन पुरस्कार भैरव पुरस्कार गुठीले बुधबार प्रदान गरेको छ । २०८२ सालको भैरव पुरस्कार भारत सिलगुढी निवासी हास्य व्यङ्ग्यकार कृष्ण प्रधानलाई प्रदान गरियो । पुरस्कारको राशि एक लाख ११ हजार १११ रुपियाँ रहेको छ । यसैगरी एक लाख एक हजार १११ रुपियाँ राशिको भैरव वाङ्मय पुरस्कारबाट वरिष्ठ चित्र कलाकार हरिप्रसाद शर्मा सम्मानित हुनुभयो । भैरव प्रतिभा पुरस्कार विराटनगर मोरङका विवश पोखरेललाई प्रदान गरियो । उहाँलाई ५१ हजार १११ रुपियाँसहित पुरस्कृत गरिएको हो । गुठीका अध्यक्ष रोचक घिमिरे, त्रिभुवन विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्राध्यापक डाक्टर दीपक अर्याल, गोकर्णेश्वर नगरपालिकाका प्रमुख दीपक रिसाललगायतले पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो । सो कार्यक्रममा साहित्यकारहरू नरनाथ लुइटेल, केके कर्माचार्य, प्रमोद प्रधानलगायतले नेपाली साहित्यमा भैरव अर्यालको योगदानबारे चर्चा गर्नुभ...

नेपाल । गोपीकृष्ण थापाद्वारा लिखित ‘स्पन्दित मन’ मुक्तक सङ्ग्रह लोकार्पण गरिएको छ । मंगलबार आयोजित नेपाल स्रष्टा समाज केन्द्रीय समितिको १९औँ वार्षिक साधारणसभा एवं पुस्तक लोकार्पण समारोहमा ‘स्पन्दित मन’ सार्वजनिक गरिएको हो । कार्यक्रमका सभापति श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ ले गोपीकृष्ण थापाका मुक्तकहरू आजको समाज, व्यक्ति र समयको यथार्थ चित्रण भएका बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “साहित्य समाजको दर्पण हो । ‘स्पन्दित मन’ केवल शब्दहरूको संयोजन होइन, लेखकको भावनात्मक यात्राको दस्तावेज हो । थापाद्वारा लिखित मुक्तक आजको समाज, व्यक्ति र समयको यथार्थ चित्रण हो ।” लेखक थापाले ‘स्पन्दित मन’ मुक्तक आफ्नो अनुभूतिहरूको प्रतिबिम्ब भएको धारणा राख्दै यसमा मनका भावना र समाजका यर्थाथ इङ्गित गरिएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “यो सङ्ग्रह मेरा अनुभूतिहरूको प्रतिबिम्ब हो । समाजका भोगाइ, देखाइ र अनुभवहरूलाई शब्दमा उतार्...