भाषा/साहित्य

अरनिको अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार २०७९ का लागि विजय हितानको उपन्यास लाहुरेको रेलिमाई सिफारिस भएको छ । गैरआवासीय नेपाली संघको अरनिको अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार समितिले गैरआवासीय नेपाली साहित्यकारहरूद्वारा लेखिएका नेपाली भाषाका कृतिहरूमध्ये सर्वश्रेष्ठ एक कृतिलाई विसं २०७७ सालदेखि प्रत्येक वर्ष २ लाख नगदराशी र सम्मानपत्रसहित अरनिको अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार प्रदान गर्ने गरेको छ । यसै बमोजिम विसं २०७९ को पुरस्कारका लागि सो वर्षभरमा प्रकाशित विविध विधाका नेपाली वाङ्मयका कृतिहरूमध्ये बेलायतमा बसोबास गर्नुहुने साहित्यकार विजय हितानद्वारा लिखित उपन्यास लाहुरेको रेलिमाईलाई प्रदान गर्ने निर्णय गरेको छ । पहिलोपटक २०७७ सालमा यो पुरस्कार हरि अधिकारीको संकलित गद्य रचनालाई प्रदान गरिएको थियो । त्यसैगरी वर्ष २०७८ मा चेतनाथ आचार्यको उपन्यास रुइबालाई पुरस्कृत गरिएको थियो । गीतसंगीतकामार्फत नेपाली जातिको जागर...

–सञ्जय साह मित्र– “अँ, दश हजार हो । अझ दश हजार एक सय रुपैया हो ।” कतै घोषणा छैन, कुनै जानकारी छैन, अनौपचारिक रुपमा सुइँकोसम्म छैन भने कुनै कुराको अनुमान पनि व्यर्थ हुन्छ । अर्काको लागि अनुमान गर्ने वा सोध्ने बानी छैन । लोभ, मोह, अपेक्षा वा चाहना भए त एउटा कुरा । निर्लोभ, निर्मोह, निरपेक्ष आ निर्चाहनामा केही कतै भइहाल्छ भने कतैबाट नियोजित भए पनि जसको लागि हुन्छ, उसलाई अनपेक्षित नै हुन्छ । गत मंसिर १६, २०८० शनिवारका दिन सर्लाहीको बरहथवास्थित सियान पार्टी प्यालेसको एउटा कार्यक्रममा यस्तै हुन गयो । मेरो लागि सम्मानपत्र र दोसल्लासहित रकम प्राप्ति बिल्कुलै अनपेक्षित थियो । यस अघि सर्लाहीकै एक गाउँमा बज्जिका समृद्धि समाज नामक संस्थाद्वारा आयोजित कार्यक्रममा मलाई ‘बज्जिका शिरोमणि’ उपाधि दिइएको थियो, उपाधि सम्मानपत्रसहित दोसल्ला ओढाएर । अझै दश वर्षअघि हेटौँडामा आयोजित एउटा कार्यक्रममा पाँच हजार ...

–पुरूषोत्तम आचार्य– भोकले चपाइरहेका सोमालियाका नानीहरूलाई देखेर पनि लेखिरहन सक्नुहुन्छ तपाईं मधुर प्रणयका अश्लील श्लोकहरू बमले निलिरहेका ‘गाजाका बालाहरू’लाई देखेर पनि घोकिरहन सक्नुहुन्छ तपाईं मानवताको भयानक पाठ ‘वसुधैव कुटुम्बकम्’ धर्मले रेटिरहेका करोडौँ भारतीयहरूलाई देखेर पनि छरिरहन सक्नुहुन्छ तपाईं ‘जालिम प्रेमको दुर्गन्धित सद्भाव’ मिसाइलले जलाइरहेका युक्रेनका खण्डहरहरूलाई देखेर पनि गाइरहन सक्नुहुन्छ तपाईं ‘विश्वशान्तिको दुषित गीत’ उन्छौँ हामी 'नाटो'को माला जोड्छौँ नयाँ शक्तिको यो गला यतिबेला, अफ्रिकाका हबेलीहरूमा गुन्जिरहे पनि ‘मधुर प्रणयका राग’ किन सल्किरहेछ साहारामा आक्रोशको डँढेलो ? मक्का छेवैको दरबारमा फहराइरहे पनि ‘मानवताको ध्वजा’ किन छड्किरहेछ खाडीमा आक्रोशको ज्वालामुखी ? सिङ्गै भारतवर्षका द्वीपहरूमा फैलिरहे पनि ‘आध्यात्मिक प्रवचन’ क...

–केशवलाल श्रेष्ठ– मलाई विश्वासदेखि डर लाग्छ, धेरै चोटी घात भइसकेको छु । मलाई चोटहरूदेखि डर लाग्छ, धेरै चोटी घाईते भइसकेको छु । मलाई भगवानदेखि डर लाग्दैन, किनकि मैले कहिले भेटेकै छैन । मलाई नामदेखि डर लाग्छ, धेरै बदनाम भइसकेको छु । मलाई उचाईदेखि डर लाग्छ, म धेरै पटक गिरिसकेको छु । मलाई मृत्युदेखि डर लाग्दैन, किनकि म कहिले मरेकै छैन । मलाई आगो देखि डर लाग्छ, धेरै पटक जलीसकेको छु । खोलाको गहिराईदेखि डर लाग्छ, म धेरै पटक डुबिसकेको छु । आफ्नो कथा भन्न डर लाग्दैन, किनकि सुन्ने कोहि भेटेकै छैन । मलाई तारिफदेखि डर लाग्छ, उचालेर धेरै पटक पछारीई सकेको छु । कुटिल मुस्कान देखि डर लाग्छ, त्यसको छुरीले घाइते भइसकेको छु । मलाई रिसाउनेदेखि डर लाग्दैन, तिनीहरूले मलाई बिगारेको छैन । –हेटौंडा, मकवानपुर– (सामाजिक सञ्जालबाट साभार ।)...

अमेरिका । प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राई र प्राज्ञ बाबा वस्नेतलाई अमेरिकाको मेरिल्याण्डमा सम्मान गरिएको छ । मेरिल्याण्ड जनरल एसेम्बलीको तर्फबाट मेरिल्याण्डका डेलिगेट ह्यारी भण्डारीले राई र बस्नेतलाई उक्त सम्मान प्रदान गरेका हुन् । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाजले आफूलाई गरेको सम्मान कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै कुलपति राईले सम्मानबाट आफूलाई नेपाली भाषा, साहित्य र संस्कृतिको जगेर्नामा समर्पित हुन प्रेरणा मिलेको बताए । प्राज्ञ बस्नेतले प्रज्ञा प्रतिष्ठानबाट साहित्यका हरेक विधाको उन्नयनका निम्ति कार्ययोजना तर्जुमा भएको बताइन् । मेरिल्याण्ड राज्यका डेलिगेट भण्डारीले नेपाली भाषा संस्कृतिको जगेर्नाको लागि सबै प्रवासी नेपालीको प्रयास हुनुपर्नेमा जोड दिए । ...

जर्मनी । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज जर्मनी च्याप्टरको अध्यक्षमा सुजाता घिमिरे चयन भएकी छिन् । नेपाली साहित्यलाई संस्थागत रुपमै अझै सशक्त बनाउने उद्देश्यले अनेसासको जर्मनी च्याप्टर गठन गरिएको हो । च्याप्टरको वरिष्ठ उपाध्यक्षमा लीलाराज कार्की, उपाध्यक्षमा शिशिर परियार, महासचिवमा रमण जैसेरी, सचिवमा गौरव तिवारी र कोषाध्यक्षमा प्रतिक्षा पोखरेल चयन भएका छन् । त्यस्तै सदस्यहरुमा गणेश गजुरेल, सीमा ढुंगाना, निरज सोडारी, एलिजा हुमागाईँ र कपिल अर्याल छन् । यसैगरी वरिष्ठ सल्लाहकारमा जीवा लामिछाने, सल्लाहकारहरुमा खड्ग न्यौपाने, सागर फुँयाल र सुवासचन्द्र सापकोटालाई चयन गरिएको छ ।...

–डा. नवराज लम्साल– आगामा घिउझैँ मजासँग बले ज्वाला युवा हो बुझ बाली चट्ट फुलेर मग्मग झुले बाला युवा हो बुझ द्रष्टा दर्शन दूर दृष्टि थपिए आँखा युवा हो बुझ आफ्नै देश बुझेर गाउँछ भने भाका युवा हो बुझ ।१। अल्छी राल सिगानका गनगने बन्दैन कोही युवा जुम्सो जाँगरहीन पक्क लठुवा भन्दैन कोही युवा आफैँ ठस्ठस ठ्यास्स ङिच्च थुतुनो के त्यो युवा हो भन साँच्चैका जिउँदा र कर्मठ युवा यो देश बोक्ने बन ।२। जस्को छैन विचार बोल्छ ननिको जो छैन वैचारिक इच्छा शक्ति विहीन हीन मनको जो हार्छ आफैँसित अर्काको रिस गर्छ जल्छ रिसमै आक्रोशको खात छ त्यस्तो लम्पटको उमेर जति होस् के त्यो युवा बन्छ र ? ।३। श्रद्धा पूर्वजको गरोस् निडर होस् आफैँ विजेता बनोस् नेपालीपनमा रमोस् रगतले नेपाल मेरो भनोस् आफैँ यान बनेर दूर नभको त्यो दूर बाटो चिनोस् साँच्चै वीर युवा युवा हृदयले सङ्कल्प बोकी हिनोस् ।४। शब्द शिबिर, ...