भाषा/साहित्य

नेपाल । साहित्य एकेडेमी नेपालसँगको सहकार्यमा नेपालका लागि पाकिस्तानी दूतावासले मङ्गलबार उर्दु सायरी सङ्गोष्ठीको आयोजना गर्‍यो । ‘आलमी मुशैरास उर्दु, शायरी की जुबान’ शीर्षकको साहित्यिक कार्यक्रममा सांसदहरू सिराज अहमद फारुकी कल्पना मियाको विशेष उपस्थिति रहेको पाकिस्तानी दूतावासले विज्ञप्तिमार्फत जनाएको छ । पाकिस्तान र नेपालबिचको साहित्यिक सम्बन्धलाई उजागर गर्ने र विशेष गरी सांस्कृतिक क्षेत्रमा मैत्रीपूर्ण सम्बन्धलाई बलियो बनाउने उद्देश्य रहेको कार्यक्रममा राजनीतिज्ञ, बुद्धिजीवी, सामाजिक अभियन्ताका साथै पाकिस्तानी दूतावासका अधिकारीहरूसहित उर्दू उत्साहीहरूको उपस्थिति थियो । प्रसिद्ध उर्दू कविहरू डा. जफर एलिग, साहित्य एकेडेमी, नेपालका अध्यक्ष डा. साकिब हारुनी, डा. अफजल मङ्गलोरी, फुरकान फैजी, मुसरफ अली खान, जाहिद आजाद झन्डा नगरी, गालिब दरिब, अल्ताफ फरिफ्ता रसपना अहसासले आफ्ना काव्यात्मक...

नेपाल । नेपाली साहित्यको प्रतिष्ठित पुरस्कार ‘मदन पुरस्कार–२०८१’ का लागि सात कृति छनोट भएका छन् । मदन पुरस्कार गुठीले मङ्गलबार विज्ञप्ति जारी गर्दै पुरस्कारका लागि प्राप्त २९९ पुस्तकबाट उत्कृष्ट सातको सङ्क्षिप्त सूची सार्वजनिक गरेको हो । गुठीका अध्यक्ष कुन्द दीक्षितद्वारा जारी विज्ञप्ति अनुसार छनोटमा परेका कृतिमा कथा, कविता, यात्रा संस्मरणदेखि गैरआख्यानसम्मका पुस्तक रहेका छन् । यी सातमध्ये एक कृतिलाई यस वर्षको मदन पुरस्कार प्रदान गरिने छ । छनोटमा परेका कृतिमा छुदेन काविमोको उरमाल, रमेश भुसालको छालबाटोः कैलाशदेखि गङ्गासम्म, कुमारी लामाको दर्ज्यू संलाप, मनप्रसाद सुब्बाको पञ्चतत्वको पालाम, श्रेयज सुवेदीको बहुरूपी, सुधीर शर्माको भिक्षु, व्यापार र विद्रोह (नेपालको भोट–चीन सम्बन्ध र भारत) र तीर्थ गुरुङको हिउँको गीत रहेका छन् ।...

नेपाल । कवि उमेश अकिञ्चनको नयाँ कवितासङ्ग्रह ‘सायद किनाराहरू’ लोकार्पण गरिएको छ । रक्षामन्त्री मानवीर राई, कविहरू श्रवण मुकारुङ, रमेश क्षिजित, विमला तुम्खेवा, अभिनेता जीवन लुइँटेल र समीक्षक राजकुमार बानियाँले कवितासङ्ग्रह संयुक्त रूपमा विमोचन गर्नुभयो । सो अवसरमा रक्षामन्त्री राईले कविता र कविले समाज रूपान्तरणमा गम्भीर भूमिका खेल्ने बताउँदै भन्नुभयो, “कविहरू आफू मात्रै नभई समाजलाई नै सचेत गराउँछु भनेर क्रान्तिकारी सोच लिएर हिँडेका हुन्छन् । देशलाई सही दिशामा ल्याउन कवि–साहित्यकारको इतिहासदेखि नै योगदान छ ।” “कवि अकिञ्चनका कवितामा काव्यिक अनुभूति सघन भएर आएको छ,” श्रवण मुकारुङले भन्नुभयो, “कविता कुनै धारणाभित्र मात्रै सीमित रहँदैन, किनकि कविता आविष्कार हो ।” साहित्यकार तुम्खेवाले तीन दशकदेखि कविताकर्ममा तल्लीन कवि अकिञ्चनका कविताले समयको कुरूप पक्षमाथि प्रहार गरे पनि ती अत्यन्तै शालीन ढङ...

अमेरिका । बेलायतमा बसोबास गर्दै आउनुभएका विनोद बरालद्वारा लिखित ‘मःमःका पाइलाहरू’ विमोचन गरिएको छ । लन्डनस्थित बिजनेस डिजाइन सेन्टरको ‘दी नेसनल जियोग्राफिक ट्राभलर फुड फेस्टिभल’ मा साहित्यकार युवराज नयाँघरे, समाजसेवी नवीन गुरुङ, लेखक बराल, उद्यमी जनक राई, तारा वाइबालगायतले कृति विमोचन गर्नुभयो । सो क्रममा नयाँघरेले हरेक परिकारसँगै देश, संस्कृति र आफ्नो मौलिकता रहेको बताउँदै पुस्तकमार्फत नेपाली पहिचान र गौरव पनि साथै आएको उल्लेख गर्नुभयो । लेखक बरालले आफू नेपाली परिकारलाई अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा पुर्याउन सधैँ क्रियाशील भइरहने बताउनुभयो ।...

नेपाल । ताप्लेजुङमा मुक्कुमलुङ साहित्य प्रतिष्ठान गठन गरिएको छ । जिल्लामा साहित्य क्षेत्रमा कलम चलाउँदै आएका साहित्यकारहरुको जिल्ला भेलाले मुक्कुमलुङ साहित्य प्रतिष्ठान गठन गरेको हो । सदरमुकाम फुङ्लिङमा आइतबार पत्रकार सम्मेलन गरी जिल्ला भेलाबाट मनिष हेल्लोक अध्यक्ष रहेको २९ सदस्यीय प्रतिष्ठानको कार्यसमिति चयन गरिएको जनाइएको छ । प्रतिष्ठान कार्यसमिति उपाध्यक्षहरुमा मणि सेम्बु, नवराज आचार्य र मुक्साम लाबुङ, महासचिवमा पोमु केत्छाङ, सीता ‘पिरती’ साँवा, सचिव देवानसिंह मादेन, सहसचिव केवी किराती र कोषाध्यक्षमा लीला ‘आँसु’ सुनुवार चयन हुनुभएको छ । यता मुक्कुमलुङ साहित्य प्रतिष्ठान गठन भएसँगै साहित्यिक समावेशी र संरक्षण, साहित्यिक कार्यक्रम र प्रशिक्षण तथा मुक्कुमलुङ साहित्य सम्मानको स्थापनाजस्ता तीन वटा योजनालाई कार्यान्वयनमा लैजाने प्रतिष्ठानले आफ्नो कार्ययोजनासमेत सार्वजनिक गरेको छ । प्रतिष्ठा...

काठमाडौं । लघुकथा समाज, नेपालको १९औँ साधारणसभा सम्पन्न भएको छ । शनिबार काठमाडौंमा आयोजित साधारणसभामा समाजका महासचिव सुमन सौरभले संगठनात्मक र कोषाध्यक्ष छविरमण सिलवालले आर्थिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गरे । सभाबाट दुवै प्रतिवेदन पारित गरिएको छ । सभामा समाजका सल्लाहकार एवं अग्रज नाट्यकर्मी अशेष मल्लले यसले महत्त्वपूर्ण काम गर्दै आएको चर्चा गरे । सल्लाहकार प्राडा लक्ष्मणप्रसाद गौतमले नयाँ कार्यसमितिले इतिहास निर्माण गर्नुपर्नेमा जोड दिए । समाजका संस्थापक अध्यक्ष एवं सल्लाहकार श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ले लघुकथाको सांगठनिक स्वरूपका बारेमा कसैले चर्चा नगरेको समयमा यो संस्था गठन गरिएको स्मरण गरे । निवर्तमान अध्यक्ष गोपाल अश्कले समाजले गरेका कामहरूबारे बोले । कार्यक्रममा राधेश्याम लेकाली, मोहन चापागाईंलगायत साहित्यकारले शुभकामना मन्तव्य व्यक्त गरे । साधारणसभाबाट लघुकथाकार तुलसीहरि कोइरालाको अध्यक्षतामा...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) ले हरेक दुई वर्षमा प्रदान गर्दै आएको विभिन्न ११ विधाका पुरस्कार घोषणा गरेको छ । शनिवार बसेको बोर्ड अफ ट्रष्टी र केन्द्रीय समितिको संयुक्त बैठकमा पुरस्कार छनोट समितिका संयोजक एवं विओटीका उपाध्यक्ष तीर्थराज पाण्डेयले पुरस्कार प्राप्त गर्ने व्यक्तिहरुको नामावली घोषणा गर्नुभएको थियो । विभिन्न व्यक्तित्वहरुले आर्थिक सहयोग गरेर कूल ११ हजार छ सय डलर राशिका पुरस्कार छन् । त्यसमध्येमा दुई हजार एक सय डलर राशिको अनेसास सर्वोत्कृष्ट पुस्तक पुरस्कार रोशन थापा नीरवको सन्त्रासका साठी दिन नामको उपन्यासले प्राप्त गरेको छ । यो पुरस्कार अनेसासको सर्वाधिक राशिको पुरस्कार हो । यसैगरी अनेसास नन्दादेवी सर्वोत्कृष्ट लोक साहित्य पुरस्कार रुकुमका लोककथाका लेखक शशिराम कार्कीले प्राप्त गर्नुभएको छ । त्यसैगरी, एक हजार डलर राशिको विभिन्न विधाका पुरस्कार प्रदान ...

-सुदीपभद्र खनाल- आउन् जस्तै पल कहरका हाँसिहाँसी म लिन्छु हालुन् वाधा जति रिपुहरू ती सबै नाघिदिन्छु नौलो यात्रा प्रगतिपथको सृष्टिमै थालिदिन्छु नेपालीका हृदयतलको स्वर्ण संसार दिन्छु आयो नौलो युग अब नयाँ चेतना ल्याइदिन्छु त्यै ज्योत्स्नामा तिमिर ननिका कष्ट सिध्याइदिन्छु कालो फ्याँकी अब सगरको ज्योति फैलाइदिन्छु नेपालीका हृदयतलको पूर्ण संसार दिन्छु फाली सारा कल विषमता मेल ताम्बूल दिन्छु स्नेही यौटा अनुपम नयाँ प्रेमको फूल दिन्छु बिर्सी सारा विगत म नयाँ दिव्य निर्माण दिन्छु नेपालीका हृदयतलको शुभ्र संसार दिन्छु रातो आफ्नै पन र गतिको फुल्छु लालीगुराँस आफ्नै भाका र लय सुषमा खुल्छु नौलो विराट यो धर्तीनै सुरभित हुने दिव्य आलोक दिन्छु नेपालीका हृदयतलको स्वर्ग-संसार दिन्छु -अमेरिका ।...

-आरसी रिजाल- आमा घुँक्क घुँक्कगर्दै बिदेशमा रहेको छोरालाई भन्छिन् -- बुवा बित्नुभयो ! बाबू तँ तुरुन्त आइज! छोराले --आमा भन्नासाथ यहाँ छुट्टी पाइदैन ।म त्यहाँ आउन ३/४ दिन लाग्छ।फेरि बुहारी सुत्केरी हुने महिना पर्‍यो। ऎल आउनजान र पितृकार्य गर्न ६/७ लाख खर्च हुन्छ। बरु कसैलाइ पचास हजार दिएर ढिकुरो पुजारीमा नियुक्ति गर्नु। यहाँ पनि बाहुन पाइने हुँदा विधि बिधान अनुसारको कर्म यहिँ गर्न सक्छु । देहलाई त्यागेर गएको आत्मा म यहीँ बोलाउछु भन्यो। आमा -- हुँदैन छोरा मानिस जहाँ बितेको हो, कर्मकाण्ड त्यहीँ गर्नुपर्छ।नत्र बुवाको आत्मा भट्केर हामलाईनै पिर्नुहुन्छ।।बुहारीको हेरचाहको लागि कसैलाई जिम्मा लगाएर आइज। छोरा -- तपाईं पिर नगर्नुस आमा। हाम्रो बुवाको पवित्र आत्मा क्रूर र निष्ठुरी हुनै सक्तैन।आमा हिजोआज त अर्धागिनी र छोरीहरुले पनि क्रिया बसेको देख्नु सुन्नु भएकै होला। तसर्थ आफ्नो अनुकुल र स...

-आर.आर. चौलागाईं- अब उनी काँधमा सिनो बोकेर नहिँड्ने रे सडेगलेको पुरानो चिनो बोकेर नहिँड्ने रे भन्छिन् देश बनेर हराभरा भइसकेको छ हँसिया, हथौडा र छिनो बोकेर नहिँड्ने रे । -हेटौंडा, मकवानपुर ।