भाषा/साहित्य

–लक्ष्मण आचार्य– बिस्तारै... बिस्तारै... ओर्लिदै छ अहमको सूर्य र तात्दै छ स्वतन्त्रताको पृथ्वी *** यतिखेर पग्लनु र तात्नु एकै भइरहेछ तात्नु र पग्लनु एकै भइरहेछ निरन्तर धावा बोलिरहेछन् किरणहरूले हाम्रो उन्नति बिरुद्ध हाम्रा श्वेत आतंक विरुद्ध ! *** र लू ! लू ! भन्दै सजाय दिइरहेछ हाम्रा गैर काम कार्वाही विरुद्ध हाम्रा विकास विरुद्ध हाम्रा तमाम गैर वातावरणमैत्री गतिविधि विरूद्भ यतिखेर पृथ्वीलाई ज्वरो आएको छ र उखुम गर्मी बढेको छ ! *** –चन्द्रपुर, रौतहट ।...

– राम उदित– हिँड्दाहिँड्दै  बिझाउन थालेको छन् यी गोरेटाहरू कताकता उछिट्टिन थालेका छन् पैतालाहरू कताकता छरपस्टिन खोजेका छन् अस्मेल भावका तरङ्गहरू छताछुल्ल मनलाग्दी बगिरहेछन्  रङ्गहरू क्यानभासको पृष्ठभूमिभरि आफैँलाई तर्साउन खोजिरहेछ यो बन्दै गरेको चित्र १ रेटिएर सारङ्गीको मुटु खण्डित छ सारेगमको राग बादलमा बन्दै भत्कदैँ गरेको छ सपनाहरूको क्यानभास आँखाहरूको ऐनामा धुमिल धुमिल देखिदैँछ जीवनास्तित्वको छाँया । *** यसरी टुटेर लयहरू म बहुलाएको बतास भएको छ भत्केपछि धैर्यताका बाँधहरू म वनको डढेलो भएको छु भास्सिँदै गएपछि टेकेर म उभिएको विश्वासको धरातल म  उदाङ्ग  पहिरो गएको पहाड भएको छु मायाले हुर्काएका विरुवामा अनायासै पलाउन थालेपछि  ऐँजेरु यतिन्जेल विश्वास गरेका अनुहारहरू एकाएक बद्लिन थालेपछि जुडासहरूमा ...

अमेरिका । अन्तराृष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) बालसमितिको आयोजनामा दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय बालसाहित्य सम्मेलन २५ मे २०२४ मा ७ बुँदे घोषणापत्र जारी गर्दै सम्पन्न भएको छ । जूममार्फत संचालन भएको यस सम्मेलनमा अस्ट्रेलिया, जापान, कोरिया, अमेरिका, क्यानडा, पोर्चुगल, नेपाल लगायतका मुलुकका ३० जना भन्दा बढी बालबालिकाहरुले आ–आफ्नो रचानावाचन र अन्य विविध संस्कृत मन्त्र, वेद पाठ, सांस्कृतिक एवं गायन प्रतिभाहरू प्रस्तुत गरेका थिए । कार्यक्रममा सम्पूर्ण अतिथि एवं सहभागीहरूलाई बाल तारा समिति सदस्य तारा उप्रेतीले स्वागत गरेलगतै अस्ट्रेलियाबाट प्राची सापकोटाको स्वस्ति वाचन र आचार्य राजन शर्माको बाल संस्कार प्रवचनपछि बालप्रतिभा एवं रचना वाचन सुरू भएको थियो । सम्मेलनमा अनेसास बालतारा साहित्यिक कार्यक्रममा गएको दुई वर्षमा साहित्यिक एवं सांस्कृतिक प्रतिभा प्रस्तुत गर्ने विभिन्न देशका १० बालबालिकाहरुलाई...

नेपाल (हेटौंडा) । मुक्तक मञ्च मकवानपुरले गीतकार–मुक्तककार सुवासचन्द्र ढुङ्गेललाई प्रस्तुत गरेको छ । हेटौँडामा एक कार्यक्रमबीच उहाँलाई एकल वाचन गराएको हो । २०७८ पौष १७ गते स्थापित मुक्तक मञ्च मकवानपुर शाखाले स्थापना कालदेखि नै जिल्लाभित्र र बाहिरका मुक्तककारहरूमार्फत् प्रस्तुति गराउने, मुक्तक लेखन कार्यशाला, प्रतियोगिता, पुरस्कार तथा स्रष्टा सम्मानका कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिँदै आएको छ । सोही क्रममा मङ्गलबार मुक्तककार ढुङ्गेलका मुक्तकहरू वाचन गराइएको हो । मुक्तक मञ्चका सहसचिव अजर फुयाँलले स्वागत मन्तव्य राख्नु भएको कार्यक्रममा ढुङ्गेलले दुइ सत्रमा विभाजन गरी राजनीति, युवा, आँशु, प्रेम, रोमान्ससम्बन्धी कूल ३० वटा मुक्तक वाचन गर्नुभयो । कवि मुरारी सिग्देलले स्रष्टा परिचय गराउनु भएको कार्यक्रममा मञ्चका सदस्यद्वय मुक्तककार मिथिला अधिकारी र कमल नेपालले ढुङ्गेलका ३–३ मुक्तकहरू वाचन गर्नुभयो । ...

नेपाल (हेटौँडा) । भक्त स्याङ्तानको कथासंग्रह ‘डम्फुको आत्मालाप’ माथि हेटौँडामा परिचर्चा कार्यक्रम भएको छ । किताबघर हेटौँडाको आयोजनामा बिहिबार हेटौँडामा परिचर्चा कार्यक्रम भएको हो । २०८० असारमा प्रकाशन भएको कथासंग्रहमाथि लेखक भक्त स्याङ्तानसहित समीक्षक घनश्याम घिमिरेले परिचर्चा गर्नुभएको थियो । पत्रकार सुरेश श्रेष्ठले सहजीकरण गर्नुभएको कार्यक्रममा पाठकको प्रतिक्रियाको रुपमा साहित्यकार यश लामा र साहित्यकार एवम् मकवानपुरको राक्सिराङ गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष वनस्थम थिङले पनि प्रतिक्रिया जनाउनुभएको थियो । तामाङ समुदायको कथालाई सुन्दर तरिकाले संग्रहित गर्न सफल भएको भन्नुहुँदै समीक्षक घिमिरेले सरल र प्रभावकारी भाषा, शैलीमा कथा प्रस्तुत गर्न लेखक सफल भएको बताउनुभयो । उहाँले कथासंग्रहमा समेटिएका ११ मध्ये ५ कथा उत्कृष्ट भएको र अन्य कथा पनि पठनीय रहेको बताउनुभयो । लेखक भक्त स्याङ्तानले तामाङ समुदायको...

-आर.आर. चौलागाईं- *** कोही हँसाउँछु भनेर रुवाउँछन् कोही उठाउँछु भनेर लडाउँछन् मानिसहरू पनि अनेक थरीका कोही अँगाल्छु भनेर पन्छाउँछन् । *** –हेटौंडा, मकवानपुर । २०८१ जेठ ११

–रमेशचन्द्र घिमिरे– जङ्गलबाट आत्तिँदै छोरो घर आयो बाबासँग उसले एउटा ठुलै गफ लायो । *** ‘आज मैले देखेँ बाबा बाघ जत्रो मुसो’ बाले भने, ‘फेरि भन देख्यौ कत्रो मुसो ?’ यसो भन्दा बाको थियो डाँको अलि चर्को डराएर त्यो छोराले दियो उत्तर अर्को । *** ‘बाघ जत्रो थिएन बा कुकुर जत्रो थियो’ बाले चर्को स्वरमा भने, ‘मुसो कत्रो थियो ?’ बाले यसो भनेपछि छोरो अलि थर्क्यो आत्तिएर त्यो छोराले दियो उत्तर अर्को । *** ‘कुकुर हैन बिरालाको आकार हुन्छ जत्रो मैले देख्या मुसो चाहिँ थियो बाबा त्यत्रो’ पालै–पालो बाको प्रश्न आयो लर्कै–लर्को पल्टैपिच्छे भन्यो उसले उत्तर अर्को–अर्को । *** त्यो छोराले अब भने सही उत्तर दियो ‘मुसो जत्रै थियो तर अल्लि ठुलो थियो’ चित्त बुझ्दो उत्तर पाए अनि काखमा लिए ‘स्याबास्’ भन्दै बाले उसलाई चकलेट खान दिए । *** –भोर्लेटार, लमजुङ । २०८१–०२–०९...

अमेरिका (कोलोराडो) । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) को सन् २०२४-२०२६ का लागि राजु सिटौलाले केन्द्रीय महासचिव पदमा उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका छन् । सन् २००९ मा अनेसासको आजीवन सदस्यका रुपमा आवद्ध उनी कोलोराडो शाखाको महासचिव, उपाध्यक्ष हुँदै हाल च्याप्टर अध्यक्षका रुपमा कार्यरत छन् । सिटौलाले अनेसास कोलोराडो शाखाको दुई कार्यकाल अध्यक्षका रुपमा सफल नेतृत्व गर्दै नेपाली भाषा साहित्यको सेवा गरिरहेका छन् । सन् २०१६ मा अनेसासको केन्द्रीय कार्यसमितिमा रहेर कार्य गरेका उनले शाखा र केन्द्रमा कार्य गर्दाको अनुभवका आधारमा अनेसासलाई सांगठनिक रुपमा बलियो बनाउन तथा केन्द्रसँग यसका सदस्यहरुको सम्बन्ध मजबुत पार्ने आफ्नो कार्ययोजनासहित उम्मेदवारी घोषणा गरेको बताए । विश्वभरी छरिएर रहेका सदस्यहरुको विवरणलाई सम्बन्धित च्याप्टरहरुको सहयोगबाट निरन्तर रुपमा अद्यावधिक गरी हरेक सदस्यले अनेसासको वेब...

नेपाल (रौतहट) । नेपालमा बज्जिका भाषाको पहिलो महाकाव्यलाई एक समारोहमा सार्वजनिक गरिएको छ । रौतहटको गौर नगरपालिकाको प्रेक्षालयमा नगर प्रमुख शम्भु साह कानु, पूर्व प्रमुख जिल्ला अधिकारी तथा बज्जिका अभियन्ता डा. कमलेश्वर कुमार सिन्हा, नेपालमा बज्जिका भाषाको पहिलो संस्था बज्जिका भाषा विकास परिषद नेपालका संस्थापक अध्यक्ष तथा अनिता–शिव प्रतिष्ठानका संरक्षक शिवचन्द्र साह, बज्जिका साहित्य समाज सर्लाहीका अध्यक्ष तथा चर्चित बज्जिका साहित्यकार रामचन्द्र महतो कुशवाहा र समाजकै उपाध्यक्ष शैलियादेवी ठाकुरले बज्जिका भाषाको पहिलो महाकाव्यलाई सार्वजनिक गरेका हुन् । नेपालमा बज्जिका भाषाका प्रथम कवि तथा बज्जिका शिरोमणि उपाधिले विभूषित सञ्जय साह मित्रद्वारा लिखित ‘बुद्ध’ महाकाव्यको लोकार्पण बुद्ध जयन्तीको अवसरमा गरिएको हो । प्रकाशन संस्था आकृति क्रियसन हेटौँडाका संस्थापक साहित्यकार राम अविकासको अध्यक्षतामा भ...

नेपाल (हेटौंडा) । नवसर्जक सहित्य चौतारी नेपालको आयोजनामा लघुकथा लेखन कार्यशाला एवम् एकाइ समिति घोषणा कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । चौतारीकी सचिव युकिसा अधिकारीको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा हेटौँडा उपमहानगरपालिका, ४ नं वडाका वडाध्यक्ष नवीन सिग्देलको प्रमुख आतिथ्य रहेको थियो । कार्यक्रममा सामुदायिक एवम् संस्थागत गरी मकवानपुरका २३ विद्यालयको सहभागिता रह्यो । कार्यक्रमको मुख्य आकर्षण लघुकथा लेखन कार्यशालाको सहजीकरण सर्जक सञ्जाल मकवानपुरका संयोजक एवम् संस्थाका सल्लाहकार निमेष निखिलद्वारा गरियो । अन्तरक्रियात्मक कार्यशालामा देश विदेशका उत्कृष्ट लघुकथाको उदाहरण दिँदै लघुकथामा सूत्रात्मक, रहस्यमूलक र व्यङ्ग्यात्मक व्यञ्जनात्मक लेखनलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने प्रशिक्षक निखिलले बताउनुभयो । कार्यशालामा उपस्थित नवसर्जकले दिइएको विषयवस्तुमा आआफ्नो मौलिक कथ्यशैली प्रयोग गरी कार्यक्रम स्थलमा नै लेखिएका ...