भाषा/साहित्य

अमेरिका । रामगीता वाङ्मय मन्दिर नेपाल–अमेरिका स्थापनाको पहिलो बर्ष बिसं २०८० मा प्रदान गरिने ‘प्रतीक ढकाल–लक्ष्मी सर्वोत्तम कृति पुरस्कार’ कथाकार राजेन्द्र विमलको कथा–सङ्ग्रह ‘सरबरिया टोल’ लाई प्रदान गर्ने निर्णय गरिएको छ । यसअघि घोषणा गरिएको उत्कृष्ट ९ कृतिहरूमध्ये निर्णायक समितिले कथाकार विमलको उक्त कृतिलाई ‘अनेकन द्वन्द्वले विखण्डित तुल्याउँदै लगेको नेपाली समाजलाई जोड्ने, र अन्यायमा पारिएका जनतासम्म न्यायको उज्यालो पुर्याउने’ प्रशंसनीय प्रचेष्टा गरेकोले उत्कृष्ट ठहर गरी पुरस्कृत गर्ने निर्णय गरेको हो । उत्कृष्ट ९ मा परेका अन्य कृतिहरूमा विक्रमभक्त जोशीको ‘चोभार ब्लुज’, चन्द्र गुरुङको ‘जब एउटा मान्छे हराउँछ’, मनोज थारुको ‘टुवरा’, इल्या भट्टराईको ‘मिसर’, हरिबोल काफ्लेको ‘यशोधरा’, युवराज नयाँघरेको ‘याकजी’, राजेन्द्र तारकिणीको ‘बिगनरामको मादल’ र अशोक थापाको ‘सन्तापको धून’ परेका थिए । ...

–आर.आर. चौलागाई– म जन्मनुअघि नै मर्न सक्छु आमाको गर्भमा छोरी हुनु मेरो अपराध हुन सक्छ म लड्नु अघि म लड्न सक्छु सृष्टिको बोटबाट छोरा नपाउनु मेरो गल्ती हुन सक्छ । म फुल माया हुँ म सुन्तला हुँ म एक चमेली हुँ म उज्यालो हुँ म निलोमा म मूर्ति हुँ म अर्चना हुँ पूजा गर्छु म जहाँबाट जो कोही पनि हुन सक्छु घरमा परिवारमा समाजमा वा संसारमा म जहाँ पनि जल्न सक्छु म जहाँ पनि बेचिन सक्छु वा बाँचेपछि पनि म हरेक दिन मर्न सक्छु म सीता भएँ भने के अब रामले मात्रै मलाई अपहरण गर्छ । म द्रौपदी भएँ भने के अब मलाई नाश गर्ने पाण्डवहरू हुन् । लक्ष्मण मेरो विज्ञापन हेर्न चाहन्छन् कालाहरू मलाई नाङ्गो हेर्न चाहन्छन् अब कोही रामले रावणसँग लड्दैनन् तिनीहरूले मलाई दुःख दिन गोप्य सम्झौता गर्न सक्छन् अब कुनै पनि पाण्डवहरूले दुष्ट शासकको रगत पिउने छैनन् एकै ठाउँमा जयजयकार गर्न सकिन्छ अब ...

नेपाल । कवि गगन योक्पाङ्देनको कवितासंग्रह ‘केवाफुङ्‍को गीत’ बुधबार राजधानीमा सार्वजनिक भएको छ । शिल्पी थिएटरमा भएको कार्यक्रममा कविद्वय श्रवण मुकारुङ, विमला तुम्खेवा, समीक्षकद्वय अशोक थापा, गुरुङ सुशान्त र माया पब्लिकेशनका अध्यक्ष विनयभूषण दत्तले पुस्तक विमोचन गरे । पुस्तकमाथि बोल्दै मुकारुङले स्थानीयताको प्रयोगमा कवि योक्पाङ्देन अब्बल रहेको चर्चा गरे । ‘पहिलो संग्रहमै कमजोरी निकै कम भएकाले कविमाथि शंका गर्ने ठाउा छैन’, उनले भने, ‘विशेषगरी स्थानीय विषय, विम्बको प्रयोगले नै यी खास नेपाली कविता बनेका छन् ।’ राज्यले वर्षौंदेखि थिचोमिचोमा पारिएका समुदायबाट आफ्ना मुद्दा चर्को रूपमा आए पनि त्यसलाई स्वीकार्न सक्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । तर उनले ती सबै पहिचानसँग जोडिएका छन्/छैनन् मूल्यांकन गर्न समीक्षकहरुलाई आग्रह गरे । कवि तुम्खेवाले ‘केवाफुङ्को गीत’ भित्रका कविताले अर्गानिक स्वाद दिएको बताइन् ।...

नेपाल (हेटौंडा) । शनिबार साहित्य सङ्गम मकवानपुरले ७ जना स्रस्टाहरूलाई सम्मानित गरेको छ । कथा, कविता, मुक्तक, गजल आदि सिर्जनाका साथै कलाकारितामार्फत् साहित्यको विकासमा योगदानस्वरुप स्रस्टाहरू सम्मानित भएका हुन् । ३ सय ४१ औं साहित्य सन्ध्या तथा सम्मान समर्पण कार्यक्रमका सभाध्यक्ष सङ्गमका अध्यक्ष डीबी बर्तौला तथा प्रमुख अतिथि साहित्यकार निर्मोही व्यास लगायतले सर्जकहरूलाई सम्मानित गर्नु भएको हो । तत्कालीन जिल्ला विकास समिति मकवानपुर र साहित्य सङ्गम मकवानपुरद्वारा स्थापित १५ हजार ५ सय ५५ रुपैयाँ राशिको ‘मकवानपुर साहित्यश्री सम्मान २०८०’ बाट साहित्य सर्जक तथा कलाकार ईन्द्रजित शर्मा चौलागाईं सम्मानित हुनु भएको छ । उहाँ कान्छी, मेरी बास्सैलगायत हास्य टेलिश्रृङ्खलाहरूमार्फत् अभिनयमा सक्रिय हुनुहुन्छ । मकवानपुरका साहित्य सर्जक विशाल अधिकारी आशुतोषद्वारा १५ हजार ५ सय ५५ रुपैयाँ राशिको ‘भेषनाथ अधिक...

–आर.आर. चौलागाईं– खुट्टा तान्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका छुरा हान्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका । जतिसुकै राम्रो काम गर्नोस् पत्याउँदैनन् कसैले कुरा काट्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका । किन होला मानिसहरू चाप्लुसीमै रमाएका ? जाल थाप्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका । यो अन्धकार रातलाई पनि मध्यान्ह भन्नुपर्ने रे खेल हाप्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका । अल्छी तरिकाले चुचुरोमा कैले पुग्ने होला खै भाँजो हाल्नेहरू धेरै हुन्छन् आफ्नै वरिपरिका । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–एसके ज्ञवाली– १. बिहार तिरको एउटा ब्यापारीले उ संग प्रस्ताव राख्यो, ‘तिम्रो गाई र मेरो खसी साटौं ।’ जाबो ब्याउने गाईसंग जमुना पारिको लामकाने खसी साट्न पाउदा किन नसाट्नु भनेर उसले खसी र गाई साट्यो । २. उतै तिरको अर्को ब्यपारीको अर्को प्रस्ताव आयो, ‘पाखो बारी भाडामा देउ तरकारी खेति गर्छु।’ जाबो पाखो बारीबाट भाडा आउनेभएपछि यस्तो प्रस्ताव किन नस्विकार्नु ? उसले बारी भाडामा दियो। ३. ब्यापारीले अर्को प्रस्ताव राख्यो, ‘तिम्रो खेतमा जाने कुलो तरकारी बारीतर्फ फर्काइदेउ खेतको मूल्य भन्दा दोब्बर पैसा दिन्छु ।’ जाबो बगेर खेर जाने नी बाटै मनग्य पैसा आएपछि खेतमा कस्ले दुख गरोस् भनेर उसले पानी कुलोको मुहान उतै सोझाईदियो । ४. उसले आम्दानीका चौतर्फी बाटाहरुको खोजी गर्न थाल्यो । लालुपाते र लालीगुरांसहरु समेत बेच्न पछि परेन । ५. नव धनाड्य उ घरको आंगनमा सूर्य स्नान गरिरहेको थियो । बार्दलीमा बसे...

नेपाल । प्रख्यात कथाकार परशु प्रधानको ८० वर्षको उमेरमा सोमबार राति निधन भएको छ । उनको काठमाडौं बानेश्वरस्थित निवासमा निधन भएको हो । उनका दुई छोरा र दुई छोरी रहेका छन् । प्रधानको बिहान ९ बजे पशुपतिस्थित आर्यघाटमा दाहसंस्कार गरिने पारिवारिक स्रोतले जानकारी दिएको छ । विसं. २००० सालमा भोजपुरमा जन्मिएका प्रधानले २०१६ सालबाटै नेपाली साहित्यमा कलम चलाउन थालेका थिए । उनका १३ वटा कथा संग्रह प्रकाशित छन् । उनका नानीको कथा, सुनको छाती, रीताको स्कूललगायतका बालकथा संग्रह पनि प्रकाशित छन् ।...

नेपाल (हेटौंडा) । गजल मञ्च मकवानपुरले हेटौँडा गजल उत्सव सम्पन्न गरेको छ । शनिबार आयोजित कार्यक्रममा १४ गजलकारहरूबाट गजल प्रस्तुत भयो । गजल मञ्च मकवानपुरको २१२औँ नियमित सन्ध्याका क्रममा श्याम बानियाँ, विश्वनाथ सञ्जेल, यश लामा, सानु खनाल, धर्मराज स्याङ्तान, सुबास सजल, भवानी तिमल्सिनाले आ(आफ्नो गजल वाचन गर्नुभयो भने अजर फुयाँलले ‘फर्क अभियान’ अन्तर्गतको गजल गायन गर्नुभयो । विशेष गजल गायन–वाचनतर्फ बाबु त्रिपाठी, पुरूषोत्तम आचार्य, शितल कादम्बिनी, घनेन्द्र ओझा र रुपक वनबासीले आ–आफ्नो रचना प्रस्तुत गर्नुभयो । गजल स्रोताहरूको समेत सक्रिय सहभागिता रहेको कार्यक्रममा गजलसम्बन्धी बहस समेत सञ्चालन भयो । बहसमा घनेन्द्र ओझा, बाबु त्रिपाठी, शितल कादम्बिनी सहभागी रहनुभयो । ‘नेपाली गजलः यात्रा र गन्तव्य’ विषयक बहसलाई दीपक गौतमले सहजीकरण र निमेष निखिलले अभिभाकत्व ग्रहण गर्नुभयो । झन्डै २ दशकदेखि मकवान...