२४ जेष्ठ २०८२, शनिबार

भाषा/साहित्य

November 10th, 2023
कोलोराडोमा बालबालिकालाई भाषा सिकाउँदै ‘नेपाली भाषा पाठशाला’

कोलोराडोमा बालबालिकालाई भाषा सिकाउँदै ‘नेपाली भाषा पाठशाला’

-बाशुदेव खनाल (कोलोराडो, अमेरिका) । अमेरिकाको कोलोराडो निवासी नेपालीमूलका बालबालिकालाई नेपाली भाषा पढ्न, लेख्न, सुन्न र बोल्न सिकाउने उद्देश्यसहित नेपाली भाषा पाठशाला सञ्चालनमा रहेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) को नेतृत्व तथा दिदीबहिनी समूह (सिस्टर्स ग्रुप), गैर आवासिय नेपाली संघ (एनआरएनए कोलोराडो), नेपाली घर र रक्की माउन्टेन फ्रेण्डस् अफ नेपाली संस्थाको सहयोग र समन्वयमा उक्त पाठशाला सञ्चालन भएको हो । पाठशाला सन् २०२२ जुनबाट सञ्चालनमा आएको हो । पहिलो वर्ष कोलोराडोको नर्थग्लेन एक ठाउँमा मात्रै सञ्चालन भएको पाठशाला सन् २०२३ मा अरोरामा पनि बिस्तार भएको छ । पहिलो वर्ष भाषा पाठशालामा ४० जना र दोस्रो वर्ष दुई ठाउँमा गरी १२० जना बालबालिका सहभागी भए । प्रत्येक वर्ष कोलोराडोमा मे महिनादेखि अगस्ट महिनामासम्म विद्यालयहरु बन्द हुन्छन् । यो समर ब्रेकका ४ महिना नेपाली भा...
November 7th, 2023
पाँच मुक्तकहरू

पाँच मुक्तकहरू

–दीपक गौतम– (१) थरीथरी मान्छेसँग परिचय गर्नैपर्छ खलपात्र जोसुकै होस् विजय गर्नैपर्छ रङ्गमञ्च हो जिन्दगी यो कलाकार हामी मान्छे पर्दा खस्नुअघिसम्म अभिनय गर्नैपर्छ । (२) खोलामा गई माछा खोज्छ कस्तो मूर्ख मान्छे होला ? जङ्गलमा गई चरा खोज्छ कस्तो मूर्ख मान्छे होला ? सायद यस्तो भन्ने दिन पनि अब टाढा छैन गर्भमा जीवित बच्चा खोज्छ कस्तो मूर्ख मान्छे होला ? (३) भोकै बस्छन् हाडमासुका आगो जोर्नेहरू नाङ्गै बस्छन् अजङ्गका पहाड फोर्नेहरू अरबौँका भ्रष्टहरू सानले बाँचिरहँदा सुली चढ्छन् आज यहाँ चप्पल चोर्नेहरू । (४) यसरी कमाएको छ त्यसरी कमाएको छ मान्छेले सम्पत्ति जसरी कमाएको छ महलको उचाइमात्र नाप्ने यो समाजले खोज्दैन किन कसरी कमाएको छ ? (५) सकेसम्म लुटौँ आज भोलि देखाजाला महाभोजमा जुटौँ आज भोलि देखाजाला यसो भन्छन् डाडुपन्युँ बोकी भण्डार छिर्नेहरू सिध्याएरै छुटौँ आज भोलि देखाजाला । ...
November 7th, 2023
कविता: म प्रकृति

कविता: म प्रकृति

–चिरञ्जीवी लामिछाने– म प्रकृति छाती चौडा गरेर भन्न सक्तछु मलाई गर्व छ मेरो आफ्नै अनगिन्ती रङ्गहरूमा मैले हिसाबै गर्न नसक्ने स्रोतहरूमारसम्पदाहरूमा असङ्ख्य सन्तानहरूकी साझा जननी हुनुमा । तर मेरा सबै सन्तानहरूमा मलाई उत्तिकै गर्व भने पक्कै छैन मान्छे नामको एउटा सन्तान छ मेरो ठूलो गुनासो छ भने उसैमा हो अनि केही आस गर्न लायक कोही छ भने पनि उही हो । म प्रकृति । म प्रकृति त्यही दिनबाट आजित हुन थालेको हुँ जब मेरै ऊर्जा लिईलिई विस्तार गरेको बुद्धिले स्वार्थको नापो लगाईलगाई तोक्न थाल्यो मेरा अङ्ग अङ्गको मूल्य मान्छे नामको मेरै सन्तानले । अहिले त सोच्दैछु, एउटै सन्तान काफी रहेछ आमालाई पीडा दिनु र खुसी दिनुमा । म प्रकृति । डोजरे विकासको नङ्ग्राले कोपरेका डामहरू आलै छन् । कलेटी परेका छन् ओठहरू प्रदुषणका पत्रैपत्रले निस्सासिइरहन्छु छिनछिनमै हानिकारक ग्यासहरूले कहिले थ...
November 7th, 2023
कविताः विक्रय मूल्य

कविताः विक्रय मूल्य

–सुवास खनाल– चोकचोकमा टाँगिएको छ– विक्रय मूल्य – इमानहरूको लगाइएको छ प्राइस ट्याग माटोमा बाटोमा पानीमा जवानीमा विवश भएर वा रहरवश बेचेर सन्तानहरूलाई परदेश बुवाआमा कङ्क्रिट सपना हुर्काइरहेछन् सोचमा देश उत्पादनको कुनै खबर पढ्दैन कि अङ्कन गरिरहेछ रेमिट्यान्स ? कि लिलामीमा राखिरहेछ नागरिकता ? अझै सुरु गरेको छ नयाँ धन्धा ‘मान्छे बेचविखन परियोजना’ चर्चा सबैतिर छ –बिक्रय मूल्यको बिक्रीमा छ विवेक सोच नियत लिलाम बढाबढ भइरहेछ– राष्ट्रियताको हामीलाई अल्झिन थुप्रै विषय छन् जस्तो कि बुद्ध नेपालमा जन्मिए सीता नेपाली छोरी हुन् सगरमाथा संसारकै अग्लो शिखर हो र यसको उचाइ ८८४८ मिटर छ आँखैअघि वा आँखाको पछिल्तिर तराजु चढिरहेछ न्याय पक्ष वा प्रतिपक्ष स्थापनार्थ मोलमोलाइमा उत्रेको छ सत्ता आँखाले होइन चस्माले देख्न थालेपछि चेतनामा पुँजीवादको ऐँजेरु पलाएपछि म...
November 7th, 2023
कविताः श्रमको खेती

कविताः श्रमको खेती

–मसान उपासक– ईश्वरलाई प्रयोगशालामा पठाएपछि विज्ञानले झिक्यो उसको आँखा र बाँड्न थाल्यो धर्तिमा प्रकाश हामी त्यहीँ उज्यालोमा ईश्वर खोजिरह्यौँ । ईश्वरलाई प्रयोगशालामा पठाएपछि विज्ञानले निकाल्यो उसको मस्तिष्क र पठायो जिवनको नयाँ सिद्धान्त हामी त्यहीँ सिद्धान्तमा ईश्वर खोजीरह्यौँ । बिस्तारै प्रयोगशालामा निकालिदै गयो ईश्वरको जिव्रो, मुटु र श्वास अनि बनाउन थालियो अर्कै आवाज हामी त्यहिँ आवाजमा पनि ईश्वर खोजिरह्यौँ । क्रमशः निकालिदै गए प्रयोगशालामा ईश्वरका नाक, छाती र पेट हात, खुट्टा र नितम्ब कलेजो, आन्द्रा र कान त्यसपछि ईश्वर पनि बहिरो भयो हामी त्यही ईश्वरसँग ईश्वर खोजिरह्यौँ । प्रयोगशालामा पठाएपछि यसरी बिस्तारै ईश्वरलाई पनि प्रयोग गरियो र बनाईदियो विज्ञानले उसकै पनि क्लोन जस्तो कि अचेल हरेकले आफुलाई स्वघोषणा गर्छ मानौँ ऊ साच्चिकै ईश्वर हो । र ईश्वरले गरेका घोषणा ...