भाषा/साहित्य

नेपाल । गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) का पूर्वअध्यक्ष जीवा लामिछानेद्वारा लिखित नियात्रा कृति ‘अक्षत अन्टार्कटिका’ लाई २०८१ सालको ‘उत्तम शान्ति पुरस्कार’ प्रदान गरिने भएको छ । वर्षभरि प्रकाशित निबन्ध, संस्मरण, जीवनी, आत्मकथालगायतका गैरआख्यानात्मक कृतिमध्ये एक उत्कृष्ट कृतिलाई ‘उत्तम कुँवर स्मारक पुरस्कार गुठी’ ले २०४४ सालदेखि एक लाख राशिको ‘उत्तम शान्ति पुरस्कार’ प्रदान गर्दै आइरहेको छ । गुठीका अध्यक्ष डा. पार्थिवेश्वरप्रसाद तिमिल्सिनाको अध्यक्षतामा बसेको पुरस्कार चयन समितिले लामिछानेलाई पुरस्कार दिने निर्णय गरेको गुठीद्वारा जारी विज्ञप्तिमा जनाइएको छ । यसअघि यस पुरस्कारबाट मञ्जुल, सत्यमोहन जोशी, अम्बर गुरुङ, देवीचन्द्र श्रेष्ठ, दुर्गा घिमिरे, इल्या भट्टराई, सरुभक्त, भूपिन, शारदा शर्मा, जगदीश घिमिरे, कर्ण शाक्य, भैरवबहादुर थापा, झमक घिमिरे, परशु प्रधानलगायत पुरस्कृत भइसक्नुभएको छ ।...

नेपाल । सिस्नुपानी नेपाल मकवानपुरले दुईजना हास्यव्यंग्यकारलाई सम्मान गरेको छ । सिस्नुपानीको २५औँ स्थापना दिवसको अवसरमा शनिबार दुईजना हास्यव्यंग्यकारलाई सम्मान गरिएको हो । स्थापना दिवसको अवसरमा सिस्नुपानी नेपालका संस्थापक अध्यक्ष कृष्णमुरारी गौतम (चट्याङ मास्टर) लाई २५ हजार रुपैयाँ नगदसहित गणेश कुमार पौडेल स्मृति हास्यव्यंग्य सम्मान प्रदान गरिएको छ । यस्तै युवा हास्यव्यंग्यकार सुबोध गौतमलाई २० हजार रुपैयाँ नगदसहित आरसी रिजाल हास्यव्यंग्य सम्मान प्रदान गरिएको छ । कार्यक्रममा सिस्नुपानी नेपालका मकवानपुरका संस्थापक आरसी रिजालको प्रमुख आतिथ्य तथा अध्यक्ष पौडेलको सभाध्यक्षतामा भएको थियो । सम्मान ग्रहणपछि चट्याङ मास्टर र सुवोध गौतमले हास्यव्यंग्य प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । यस्तै कार्यक्रममा राधा पौडेल, निवर्तमान अध्यक्ष राजकुमार लामिछाने, सर्जक सञ्जाल मकवानपुरका संयोजक डा. निमेष निखिलको पनि आति...

नेपाल । वरिष्ठ साहित्यकार आरडी प्रभास चटौत र राजलक्ष्मी चटौतले संकलन गर्नुभएको सुदूरपश्चिमेली लोकगीत नामक पुस्तकको विमोचन गरिएको छ । सो कृति साझा प्रकाशनबाट प्रकाशित भएको हो । कृतिका बारेमा कवि एवं भ्याली भ्यू बोर्डिङ स्कुलका प्रिन्सिपल, ग्लोबल कलेजका प्राध्यापक सुभाषचन्द्र भण्डारीले समीक्षा मन्तव्य प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । कार्यक्रममा २०८० का लागि नेपाली वाङ्मय साधना सम्मानबाट गोपाल अश्क, पद्मा–रामचन्द्र लघुकथा सम्मानबाट नवराज रिजाल एवं कर्मयोद्धा सृजना सम्मानबाट राजेन्द्र तारकिणी सम्मानित हुनुभयो । त्यस्तै २०८१ का लागि आरडी प्रभास–राजलक्ष्मी राष्ट्रिय प्रतिभा पुरस्कारबाट प्राडा। महादेव अवस्थी, नेपाली वाङ्मय साधना सम्मानबाट प्राडा। कपिल लामिछाने, राधिका–गोपालदत्त लघुकथा सम्मानबाट ध्रुव मधिकर्मी, कर्मयोद्धा सृजना सम्मानबाट मेघनाथ खनाल ‘बन्धु’ सम्मानित हुनुभयो । यसअघि नै घोषणा गरिएका राध...

नेपाल । जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठानले शनिबार राजधानीमा साहित्यकार किशोर पहाडी र फूलमान वललाई सम्मान गरेको छ । नेपाली भाषा साहित्य र वाङ्मयमा पुर्‍याउनु भएको योगदान बापत पहाडीलाई गणेश–खिलकुमारी दुवाल–जनमत सम्मान र बललाई जनमत–ज्ञानरत्न–मङ्गलतारा राष्ट्रिय सम्मानद्वारा सम्मानित गरिएको हो । वरिष्ठ साहित्यकार रोचक घिमिरे, प्रतिष्ठानका अध्यक्ष मोहन दुवाललगायतले सम्मान अर्पण गर्नु भयो । जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठानले गत महिना आफ्नो ४१औँ वार्षिकोत्सव मनाउने क्रममा २० जना सर्जकलाई सम्मानित गरेको र उक्त समारोहमा विशेष कारणले छुट्नु भएका स्रष्टालाई राजधानीमा छुट्टै कार्यक्रम आयोजना गरी सम्मान गरिएको प्रतिष्ठानका सचिव सिर्जना दुवालले बताउनु भयो । कार्यक्रममा कविहरु दियेशरत्न शाक्य, चेतनाथ धमला, रामसुन्दर देउजालगायतले कवितावाचन गर्नु भएको थियो। ...

नेपाल । प्रधानमन्त्री पत्नी राधिका शाक्यद्वारा लिखित आत्मकथा ‘करुणा’ पुस्तकको विमर्श कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । पाणिनि बुक्स प्रालिले शनिबार धुलिखलेलमा शाक्यको आत्मकथा ‘करुणा’ माथि विमर्श कार्यक्रमको आयोजना गरेको हो । करुणाको आत्मकथाको विमर्श कार्यक्रममा धुलिखेल नगरपालिकाका प्रमुख अशोककुमार ब्याञ्जूले लिखित आत्मकथाका सबै विषयमा करुणा झल्किएको बताउनुभयो । शाक्यको आत्मकथामाथि कविताको माध्यमबाट प्रतिक्रिया दिनुहुँदै नगर प्रमुख अशोककुमार ब्याञ्जुले करुणा कथा लिखित, अलिखितका लागि, क्रिया प्राप्त, अप्राप्तका लागि, भोगाई व्यक्त र अव्यक्तका लागि, पूर्ववत् जीवनका आँसु, पसिना र रगतहरूको अबिशब्द हो करुणा, जहाँ कथा, कथाको व्यथा बन्न खोज्दछ, जहाँ व्यथा कथाको सागर बन्न खोज्ने बताउनुभयो । कार्यक्रममा पुस्तकमाथि चर्चा गर्दै मानव सेवा आश्रमका अध्यक्ष रामजी अधिकारीले करुणाले तिम्रो छातीमा दया, माया, करुण...

-आरसी रिजाल- सिवानीको आमा बितेको १० बर्ष भयो।न्यास्रो मेटाउन आज उनी आफुलाई स्यार्ने धाईआमालाई भेट्न वृद्धआश्रम पुगेर फलफुलको झोला थमाउदै कुरा गर्छिन् -: धाईआमा कस्तो छ तपाईंलाई ? " कस्तो भन्नू नानी सासफेरी रहेको छु। जति कष्ट दिए पनि छोराको याद त आईरहन्छ " भनिन् । सिवानीले -- आज त तपाईंको छोराले " आमाको स्मृतिमा " भनेर उहिले दसैंमा तपाईंले टीका लगाइदिएको फोटो मोबाइलमा हालेको छ भनेर देखाईदिन् । धाईआमा -- आफ्नै रगत हो नानी । जाँड खाएर फलामे रडले हिर्काएर मलाई यो अवस्थामा पुर्‍याए पनि यो खोरन्डो खुट्टोलाई छोराले दिएको " मायाको चिनो " ठानेको छु । -हेटौंडा, मकवानपुर ।...

-आर. आर. चौलागाईं- हो, तिमीले ठिक भन्यौ साथी ! तिम्रो कवितामा कला छ मेरो कवितामा नारा छ । तिम्रो कविताले भोकाहरूको भोक लेख्दैन नाङ्गाहरूको आङ लेख्दैन प्यासीहरूको प्यास लेख्दैन दुःखीहरूको सुस्केरा लेख्दैन तर मेरो कविताले भोक लेख्छ नाङ्गो आङ लेख्छ प्यास लेख्छ सुस्केरा लेख्छ त्यसैले त तिमी भन्छौ साथी ! तिम्रो कवितामा कला छ मेरो कवितामा नारा छ । तिम्रो कवितामा कुकुर खेलाएर बस्ने ठूलाघरका मैयाँसाहेबहरूको कुरा हुन्छ तिम्रो कवितामा छाती बीस इन्च कम्मर सत्ताईस इन्च नितम्ब चौंतीस इन्च यतियति कुराहरू यतियति इन्च भएका विश्वसुन्दरीहरूको चर्चा हुन्छ तिम्रो कवितामा फिल्मी हिरोइनहरूको नखराको बयान हुन्छ तिम्रो कवितामा दिनदिनै फेरिने छिल्लिएका जोडीहरूको प्रेमको प्रशंसा हुन्छ तर मेरो कवितामा दिनभरि डोको बोक्ने फूलमाया र सुन्तलीहरूको कुरा हुन्छ मेरो कवितामा असमयमै एक्लो भ...

-रमेशचन्द्र घिमिरे- टेरिएन छाता लैजा भन्दाखेरि आमाले ऐले साह्रै पोल्यो मलाई चर्को घामले कोही ढुङ्गा उचाल्छन्, कोही गिटी फुटाउँछन् पसिनाको खेती गर्छन् श्रम जुटाउँछन् कर्मी, कुल्ली,ज्यामी दाइको केही छैन शिरमा छाता ओढ्न नपाएुनि छैनन् पीरमा व्यस्त भाुछन् हली(बाउसे आफ्नै–आफ्नै कामले यिनलाई किन नपोलेको चर्को घामले ? मैलाई घामले पोल्ने अनि मैलाई थकाइ लागने मैले मात्र के लाजले छाता मागने मुनि श्रम गर्छु आजै मुनि जाँगर पोख्दछु खेत खन्छु, घाँस काट्छु, ढुङ्गा बोक्दछु बजारबाट झिल्के छाता किन्दिएुनि मामाले ओढ्दिनँ भो पोले पोलोस् चर्को घामले । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । वानीरा फाउन्डेसनले विभिन्न विधाका वरिष्ठ व्यक्तिलाई पुरस्कार प्रदान गरेको छ । फाउन्डेसनकी अध्यक्ष इन्दिरा प्रसाईले काठमाडौँमा आयोजित कार्यक्रममा पुरस्कृत व्यक्तिलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो । फाउन्डेसनले नेपाली भाषा साहित्यको सिर्जनामा साढे छ दशकअघिदेखि निरन्तर सक्रिय प्राध्यापक रामकुमार पाँडेलाई २०८१ सालको ‘वानिरा प्रज्ञा पुरस्कार’ प्रदान गरेको छ । यसै गरी चित्रकलाको आराधनामा विगत सात दशकदेखि सक्रिय रही अन्तर्राष्ट्रिय जगत्मा समेत नेपालको गौरव बढाएबापत शशि शाहलाई ‘वानिरा शङ्कर पुरस्कार’ प्रदान गरियो । यी दुवै पुरस्कारका राशि जनही एक लाख रुपियाँ रहेका छन् । यसै गरी अध्यक्ष प्रसाईले कविता सिर्जनाका माध्यमबाट नेपाली भाषा साहित्यको संवर्धनमा समर्पित कवि कृष्ण बाउसेलाई ५० हजार रुपियाँ राशिसहित ‘वानिरा पुरस्कार’ समर्पण गर्नुभयो । समारोहमा पुरस्कृत व्यक्तित्वबाट डा। वानिरा गिरीकृत कवित...