भाषा/साहित्य

–धनराज गिरी– मान्छे बौद्धिक शब्दजाल रसिला आचार्य धेरै कडा हेर्दा शीतल साधुको प्रचुरता आफन्त मेरै खडा ! बोल्दामा मह झर्छ हेर घिउको बर्षा हुने तालमा ! वार्ताकार बढी पढी दशगुना के छैन नेपालमा ! धेरै गालिब मीर धीर कविजी पौडेल बाजेहरू ! मोतीराम अनेक टोल भरि नै साहित्य जान्ने अरू ! खोज्दा चेखव भेटिने डगरमा नामी रुसो घोलमा नेपाली जनता बने गजलमा उस्ताद भूगोलमा ! हाम्रो काम भयो सुपुत्र दुहिता जापान घोक्र्याउने ! मान्छे खास निकास आस अहिले नेपाल बोक्र्याउने ! रित्तो गाउँ बनाउने रहर हो उद्योग बेहालमा ! नेताजी वरदान शान चुलिए ‘के छैन नेपालमा !’ ? धेरै रावणको कथा उपकथा भन्ने भए रामले सीताराम पसे उही विपिनमा देख्ने शशी घामले फेवामा मीन छैन दीन टुहुरो दुर्भिक्षको तालमा ! सेतीको अवसाद गन्छ कविले के छैन नेपालमा ! खोजे मानवता अभावपुरमा दम्भीहरू पाइने रोजे खास विवेक धर्म गरिमा धोका बढी खाइने...

नेपाल । पाइलट वेद उप्रेतीको उपन्यास ‘पाइलट प्रेम’ सार्वजनिक भएको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्री पाण्डेले पुस्तकको लोकार्पण गर्दै पुस्तकमार्फत पाठकले उड्डयन क्षेत्रका बारेमा प्राविधिकसहित पाइलटको मनोविज्ञानलाई नजिकबाट बुझ्ने अवसर पाउने बताउनुभयो । उहाँले अन्य साहित्यकारले लेख्नु र पाइलट स्वयम्ले उड्डयन क्षेत्रका बारेमा लेख्नुमा धेरै अन्तर पर्ने विचार व्यक्त गर्दै बहुआयामिक पाइलट उप्रेतीले यस क्षेत्रका वास्तविकतालाई उपन्यास कृतिबाट सार्वजनिक गरेर पाइलट बन्न चाहने र यस क्षेत्रलाई बुझ्न चाहने पाठकका लागि निकै सराहनीय काम गर्नुभएको बताउनुभयो । बुलबुल पब्लिकेसनद्वारा शुक्रबार राजधानीमा आयोजित समारोहमा पत्रकार कुन्द दीक्षितले उड्डयन क्षेत्रका अनुभवी पाइलट उप्रेतीले उडानका अवसरमा पुगेका पर्यटकीय क्षेत्रहरूको फोटोग्राफी गरेर, उड्डयन सङ्ग्रहालय बनाएर समाजलाई गुण लगाउनुभएको बता...

–लालगोपाल सुवेदी– यो भोक भन्ने कुरो कस्तो ? कसैका निम्ति मीठोजस्तो पनि कसैका निम्ति तीतै तीतोजस्तो पनि तर अन्तर्यमा हुन्छ बेग्लै ध्वनि यो प्रकृतिले खै कुन्नि कस्तो न्याय दिन्छ ? एउटै रूखको छहारीमा मलाई बचाउनुहोस् , मलाई बचाउनुहोस् भन्दै बिरुवा उभिन्छ बाख्रो उभिन्छ भोकले मरें भन्दै बाघ उभिन्छ ! यही जंगलमा हुरीबतास र आँधीले छिमल्छ वटवृक्षका सारा पात बज्रठिंगे हाँगो छिन्छ मृगको स्वाद लिन थालेपछि बाघलाई बाख्रो नमिठो हुन्छ न्याय स्वयम् अन्यायमा परेका उदाहरणहरू छन् बग्रेल्ती प्रीतहरू त रोइरहेकै ,रोइरहेकै छन् कठै यहाँ त हर्दम रीत रुन्छ । –बोस्टन, अमेरिका ।...

–सुदीपभद्र खनाल– मान्छेको मनको प्यास सिद्दिने कहिले छ र अनादिबाट यस्तै छ मान्छे प्यासी निरन्तर प्यासकै तृप्तिका लागि होड हो यो विकाशको गतिमा हिँड्न चाहन्छ मान्छे आफैँ प्रकाशको मान्छेलाई मिटाएर हिँट्छ मान्छे परे बरू परन्तु बढ्न छाड्दैन काटेर विघ्नका तरु धरती पुत्र आफैँ नै गर्छ दोहन यो धरा मान्छेको क्रूरता खेपी घाइते छन् वसुन्धरा लिने हो प्रकृतिबाट त्यत्ति नै परिमाणमा जतिले जीवको प्राण धानिन्छ त्यत्ति सारमा परन्तु अति गर्दैछ प्रकृतिसँग मानिस क्रूरताको पराकाष्ठा मात्रै देखिन्छ सादृश सिर्जनाले उठोस् मान्छे उपायबाट प्राकृत स्वार्थको साधना निम्ति नहोस् खेल अवाञ्छित मान्छे तादात्म्यता राखोस् लय प्रकृतिको सँग रक्तको भेलमा खुल्ने सुकोस् दानवता रङ मान्छेको सपना हैन धरती क्षतविक्षत मान्छेको जपना हैन मुटु भित्र दिने खत दया प्रेम र आशाको ज्योतिको सपना लिए हुथ्यो मानिसले आफ्नै थैलो त...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– हिजो पुछेको हो लगाएर टालो आज फेरि आयो माकुराको जालो ढुक्कै थिएँ म त कोठा थियो रित्तो भरिएछ आज पुरै घरको भित्तो ठाउँ बाँकी छैन डोको अनि डालो कतिखेर बन्यो माकुराको जालो टाले पनि दुलो कताबाट छिर्छ सधैँ हैरान पार्छ सधैं सधैं पिर्छ चुक्कुल सुक्कुल ठोकी लगाए...नि तालो फेरि देखा पर्‍यो माकुराको जालो जालमा पारी यसले आफूतिर तान्छ बसी बसी सधैँ कीरा मार्छ खान्छ किन होला यसको पेट यति कालो देख्दै दिक्क लाग्ने माकुराको जालो अघाउँदैन कैल्यै खाए पनि जति खन्चुवा छ साह्रै लोभी कति कति रिस उठेपछि अनि मेरो पालो कुचो लगाई फालेँ माकुराको जालो । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

–आर.आर. चौलागाईं– तिमी जेसुकै भन जति ढाकछोप गर जति ढाँट तर मचाहिँ साँचो बोलिरहेको छु अब त हाम्रो स्कूल भत्किसकेको छ । छट्टू मान्छेहरूले स्कूललाई बेचे स्कूलमा आगो लगाए स्कूलबाट लेटरप्याड चोरेर आफूखुसी नक्कली प्रमाणपत्र बनाए हामी लाटा थियौँ सोझा थियौँ आफ्नो कर्म बाहेक अरू केही गर्न नजान्ने गोज्याङ्ग्रा थियौँ त्यसैले छट्टू काम गर्न सकेनौँ असफल भयौँ अरूले जस्तो स्कूलको नामबाट आफ्नो खल्ती भर्न सकेनौँ अरूले जस्तो छट्टू मान्छेहरूको स्तुति गाएर आफ्नो सात पुस्तालाई उतार्न सकेनौँ अरूले जस्तो रातो इनामेल लगाएर आफूले गरेका पापहरू छोप्न सकेनौँ अहिले धेरै कुरा गरेर के फाइदा ! अब त हाम्रो स्कूल भत्किसकेको छ । स्कूलको बाहिरपट्टि ठड्याएको साइनबोर्ड झकमक्क भएर के गर्नु ! स्कूलको बारेमा छापिएको किताबको गाता मोटो र चिल्लो भएर के गर्नु ! स्कूल नै नभएपछि साइनबोर्डको के काम ! भित्र...

नेपाल । पत्रकार दीर्घराज उपाध्यायको ‘आमा म आउँदैछु’ कविता सङ्ग्रहको आज धनगढीमा विमोचन गरिएको छ । साहित्यकार डा. नवराज लम्साल, सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयका पूर्व रजिष्ट्रार डा. हेमराज पन्त, सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा सदस्य धर्मराज पाठक, साहित्यकार श्रेष्ठ प्रिया पत्थर, ऐश्वर्य प्रकाशनका अध्यक्ष गणेश जोशीले संयुक्त रुपमा कविता सङ्ग्रहको विमोचन गर्नुभएको हो । ऐश्वर्य प्रकाशनको आयोजनामा आयोजित विमोचन कार्यक्रममा शुभकामना मन्तव्य दिंदै साहित्यकार लम्सालले कोरोना महामारी र द्वन्द्वको क्रममा देखिएका आक्रोस र पीडा कविता सङ्ग्रह समेटिएको बताउनुभयो । उहाँले कविता सङ्ग्रह आर्थिक विकास र परिवर्तनका लागि शङ्खघोष हुन सक्ने उल्लेख गर्नुभयो । त्यस्तै, सुदूरपश्चिम क्याम्पसका पूर्व रजिष्ट्रार डा. पन्तले समाजमा भएका विकृति कवितामा समेटिएको बताउनुभयो । पत्रकार उपाध्यायले गत भदौमामात्रै द्वन्द्व पत्रकार...

नेपाल । त्रिमूर्ति निकेतनले अठारौँ त्रिमूर्ति दिवस नाट्यसम्राट् बालकृष्ण समको १२३ ओैँ जयन्तीका अवसर पारेर मनायो । उक्त अवसरमा तीन जना महानुभावलाई त्रिमूर्ति निकेतनका विविध विधाका २०८० सालका पुरस्कार र सम्मान प्रदान गरियो । त्रिमूर्ति निकेतनका अध्यक्ष इन्दिरा प्रसाई, लेखनाथ पौडयाल काव्यसभाका संयोजक प्रा। केशव सुवेदी र लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा प्रतिष्ठानका संयोजक प्राडा। महादेव अवस्थीले श्रीरामबाबु सुवेदी, प्राडा। सावित्री कक्षपती र प्राडा। बेञ्जु शर्मालाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो । छ दशकदेखि नेपाली भाषा साहित्यको श्रीवृद्धिका लागि समर्पित रही शास्त्रीय छन्दकविताको सिर्जना एवम् छन्दकाव्यको प्रचार प्रसार अभियानमा समेत संलग्न भई विशिष्ट योगदान दिनुहुने सुवेदीलाई ‘लेखनाथ काव्य पुरस्कार’ प्रदान भयो । नाट्यसम्राट् बालकृष्ण समको व्यक्तित्व र कृतित्वमाथि महत्त्वपूर्ण दस्तावेज प्रस्तुत गर्नका अतिरिक...

नेपाल । वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ डा. अवनिभूषण उपाध्यायद्वारा लिखित ‘मान्छेको मुटु’ आइतबार लोकार्पण गरिएको छ । नेपाल कार्डियाक सोसाइटीका अध्यक्ष प्राडा रत्नमणि गजुरेल तथा नेपाल हृदयरोग निवारण संस्थाका अध्यक्ष सत्यनारायण सुवालले संयुक्त रूपमा पुस्तक लोकार्पण गर्नुभयो । कार्यक्रममा प्राडा गजुरेलले पुस्तकमा मुटुको डाक्टर भएर मान्छेको मुटुलाई साहित्यमार्फत प्रस्फुटन गर्ने काम उत्कृष्ट भएको बताउनुभयो । उहाँले पुस्तकको नाम सुन्दा स्वास्थ्यका विषय मात्रै लागे पनि वास्तवमा समग्र स्वास्थ्य तथा साहित्यमा मान्छेको मुटु हुने विषय पुस्तकले दिएको बताउनुभयो । “म एउटा मुटुको डाक्टर, हजारौँको मुटु खोलेको छु तर मन र मुटु कहाँ हुन्छ भन्ने कतै भेटेको छैन”, डा. गजुरेलले भन्नुभयो, “पुस्तकबाट धेरै कुरा सिक्ने अवसर पाइन्छ ।” प्रतिष्ठानका अध्यक्ष डा. सुवालले पुस्तक सामान्य मानिसदेखि मेडिकल विद्यार्थीलाई समेत उपयोग...

नेपाल । यस वर्षको अमर नेम्बाङ लिम्बू स्मृति साहित्य सम्मान तथा पुरस्कार कविद्वय कृष्ण धरावासी र स्वप्निल स्मृतिलाई प्रदान गरिएको छ। अमर नेम्बाङ लिम्बू स्मृति प्रतिष्ठानले स्वर्गीय अमर नेम्बाङको छैटौं स्मृति दिवसको अवसर पारेर शनिबार उहाँहरुलाई नगद ५० हजार रुपियाँसहितको सम्मान अर्पण गरेको हो । कवि धरावासी र स्वप्निललाई कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि संंविधान सभा सदस्य तथा कांग्रेसका सह महामन्त्री भिष्मराज आङदेम्बेले नगद पुरस्कारसहित कदर पत्र प्रदान गर्नुभयो । प्रतिष्ठानले सोही कार्यक्रममा गत भदौ १३ गते पाँचथरको प्राङवुङमा भएको बम विष्फोटमा ज्यान गुमाएका प्रिन्सा र दिप्सन साँवाकी आमा पुजा सावाँलाई २० हजार, जिल्लामा सक्रिय सामाजिक संस्था हाम्रो सहारा पाँचथरलाई नगद ५० हजार र असोज महिनामा जिल्लाको फिदिम, फालेलुङ र फाल्गुनन्द गाउँपालिकामा गएको बाढी पहिरोमा ज्यान गुमाएका प्रभावित १५ परिवारलाई जनही १० ...