भाषा/साहित्य

-सर्वज्ञ वाग्ले- आजकल नयाँ वर्षले हर्षको साटो त्रास, भय र दुख लिएर आउँछ उमङ्गका चङ्गाहरु उड्दैनन् जीवन उल्लासमय हुन छोडेर निरासाको गर्तमा भासिएका छन् कसरी भनूँ म नयाँ वर्ष जसले नविन सोच होइन पुरातन मान्यताको वकालत गर्छ l खुशीको बहार भुलेर दुखको आँधी बोकी ल्याउने नयाँ वर्ष न हिजो, न आज कहिल्यै मेरो प्रिय बन्न सकेन जसरी म जन्मेको वर्ष वर्षातले मेरो सर्वस्व लग्यो मेरो जीन्दगीको पछ्यौरीमा खुशी, हाँसो अनि सुःखको घाम कहिल्यै उदाएन मेरो आस्थाको मझेरीमा कलिले किला ठोक्यो हरेक रात निद्रामा ऐठन बनेर महिषासुर आयो नयाँ वर्ष केवल यिनैको संगम लिएर उदायो l जब खुशीको पखेरामा डढेलो लाग्यो मनको मुस्कान त्यही क्षण हरायो एकपल मलाई नदिई मेरो विश्वासको झुप्रोमा सलाईको काँटी बल्यो मेरो कविताको अक्षरमा मसीको बोतल ढल्यो जसरी समयको ओठबाट जीवन मुस्कुराउनु पर्दथ्यो ठीक विपरीत दिशा...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) फ्रान्स च्याप्टरमा नयाँ नेतृत्व चयन भएको छ । अध्यक्षमा प्रशान्त उप्रेती, वरिष्ठ उपाध्यक्षमा सुमित्रा बुर्लाकोटी, उपाध्यक्षमा आभाष आचार्य, महासचिवमा भीमप्रसाद रिमाल, सचिवमा मधुकर देवकोटा र कोषाध्यक्षमा सुधांशु खनाल चयन भएका छन् । त्यसैगरी सदस्यहरुमा कविन्द्र कायस्थ, ओम गौचन, केशव ढकाल, सन्ध्या शर्मा, सम्पूर्ण पाठक र श्रमण कौस्तुव चयन भएको अनेसासका केन्द्रीय महासचिव राजु सिटौलाले जनाएका छन् ।...

नेपाल । पुन्य रिजालद्वारा लिखित धनञ्जय गोत्रका विभिन्न थरहरुको उत्पत्तिको इतिहास समेटिएको धनञ्जय सन्तती तथा विन्दबाशिनी पूजा विधि नाम दुई पुस्तक एक कार्यक्रमबीच शनिवार विमोचन गरियो । महर्षि धनञ्जय गोत्रीय समाज नेपालले आयोजना गरेको कार्यक्रममा पण्डित तिलक रिजाल (हुमागाईं) ले उक्त दुई पुस्तक विमोचन गर्नु भएको थियो । पुस्तक विमोचनका क्रममा रिजालले मानिसको गोत्रीय परिचय जैविक परिचय भएको र सो गोत्र अनुसारका विभिन्न थरहरु भनेको सामाजिक परिचय भएको बताउनुभयो । प्राचीन ऋषिहरुका सन्ततिले आफ्ना आदि पुरुष ऋषिका नाममा जैविक परिचयका लागि गोत्रको परम्परा शुरु गरेको र पछिल्ला दिनहरुमा मानिसको पेशा वासस्थान आदिका आधारमा थरहरुमा विभाजन भएको जानकारी दिनुभयो । कार्यक्रममा उक्त पुस्तकको समीक्षा गर्दै कृषि विज्ञान विषयका अध्यापक यादव हुमागाईंले पुन्य रिजालले आफ्नो पुस्तकमा मानव सभ्यताको उत्पत्तिदेखि भौगोलिक...

नेपाल । नइ प्रकाशनले शुक्रबार राजधानी काठमाडौँमा नेपाल तथा भारतका २८ जना प्रतिभालाई ताम्रपत्र र नगद राशिसहित २०८० सालका नइ पुरस्कार समपर्ण गरेको छ । नइ प्रकाशनका कुलपति इन्दिरा प्रसाईले अध्यात्म दर्शन र सनातन धर्मसंस्कृतिको जागरण, संरक्षण र संवर्धनका लागि सात दशकदेखि प्राज्ञिक रूपमा समर्पित प्रा. चेतोनाथ शर्मा आचार्यलाई एक लाख रुपियाँ राशिसहित नइ चन्द्रधन पुरस्कार समर्पण गर्नुभयो । सो पुरस्कारको राशि एक लाख रुपियाँ रहेको छ । समारोहमा प्रा।चेतोनाथ शर्मा आचार्यले सिर्जना र ‘बिन्दु’ त्रैमासिकको सम्पादनका माध्यमबाट नेपाली वाङ्मयको श्रीवृद्धिका लागि साढे छ दशकअघिदेखि निरन्तर समर्पित रही नेपाली भाषासाहित्यको अन्तर्राष्ट्रिय विस्तारमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउने भारतका अमर प्राज्ञ केबी नेपालीलाई दुई लाख रुपियाँ राशिसहित नइ देरुनीख अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार समर्पण गर्नुभयो । प्रा।आचार्यले भार...

-आर. आर. चौलागाईं- एउटा जहाज ढलपलढलपल गर्दै हेलिँदै छ समुद्रमा । चढेका छन् असङ्ख्य यात्रीहरू रूँदै र चिच्याउँदै छन् कोही कोही अत्तालिएर खसेका छन् पानीमा कहीँ कतै देखिँदैन टापु माथिबाट कुनै विमान पनि आउँदैन उद्धार गर्न झन्झन् गहिरोमा पस्दै छ सके भुमरीमा पो फँस्दै छ सुनिन्छ ‘बरमुडा ट्रयाङ्गल’ पनि नजिकै छ । पटकपटक फेरिएका छन् चालकहरू सकेनन् कसैले ढङ्ग देखाउन छैन कोहीसँग ध्रुव पत्ता लगाउने कम्पास सुइँको पनि छैन कोहीसँग गन्तव्यको कहिले एकनास पूर्वतिर हानिन्छन् र अकस्मात् पश्चिम फर्किन्छन् कहिले आँखा चिम्लेर उत्तर दौडिन्छन् र एकाएक दक्षिण मोडिन्छन् उहिल्यै हो जहाजमा प्वाल परेको र क्रमशः पानी भरिँदै छ । हाम्रो अवसानको प्रतीक्षामा गोहीहरू निर्लज्ज हाँस्दै छन् कत्ति कहालीलाग्दा छन् जिन्दगीका यी घिटिकघिटिक क्षणहरू कताकति मनका अन्तरकुन्तरहरूमा जे होस्, बाँच्ने अभिलाषा भने अझ...

- रमेशचन्द्र घिमिरे- यति साह्रो रमाइलो भा´क‍ो किन हो आज हाम्री साथीको जन्म दिन हो मिठाई बोकी ल्या´की छन् झोला भोरेर यतै राख क्यै हुन्न खान्नौँ च‍ोरेर अबिर लाइदिइन् गालामा हाम्री वर्षाले दङ्ग परिन्, रमाइन् उफ्रिन् हर्षले गीत गाइन् रूपाले भाका हालेर साथीभाइ नाच्दैछन् खुट्टा फालेर हृदयको खोकिलामा माया अटाउँदै ताली पिटिन् पुष्पाले हात ठटाउँदै हामीसित पैसा छैन केक काट्नलाई कल्ले छेक्न सक्छ र ? खुसी साट्नलाई मनको पीर अँधेरो दु:ख भगाउँछौँ निभाउन्नौँ मैन बत्ती दियाे जगाउँछौँ किताब-कापी उपहार दिनु जाती हो जन्मदिनको खुसीमा नाचौँ साथी हो ! –भोर्लेटार, लमजुङ । ...

–लक्ष्मण आचार्य– देऊ मासिक तलब भन्नू परेको छ कति भन्नू अझै थप भन्नू परेको छ जसबाट अक्षर चिन्यौ उहीँ उपेक्षित अझै नि कैयौँ पटक भन्नू परेको छ सत्ता हुँदा एउटा कुरा बाहिर अर्को उम्लिसक्यो मेरो रगत भन्नू परेको छ थोत्रिएर गइसक्यो पञ्चायती कानुन फेरिदेऊ ऐनको कागत भन्नू परेको छ सडकमा पुगेका छौँ गुरु–गुरुआमा देखाइदिऊँ त तागत भन्नू परेको छ । –चन्द्रपुर, रौतहट ।...

नेपाल । प्रदीप आर तुलाधरको नेपाल भाषाका दुई कृति ‘ख्युंथाय् चिलाख च्याइ’ (अन्धकारमा मसाल बल्छ) गजलसङ्ग्रह र ‘मिखा तिस्सीमाःगु ई’ (आँखा चिम्लिदिनुपर्ने समय) लघुकथासङ्ग्रह सार्वजनिक भएको छ । नेपाल भाषा एकेडमीका भाइस चान्सलर पुष्पराज राजकर्णिकारलगायतले च्वसापासा काठमाडौँमा सामूहिक विमोचन गरिएको हो । साहित्य समाजको ऐना मात्र नभई लेखक सामाजिक रूपान्तरणको एक जना कार्यकर्ता भएको प्रमुख अतिथि राजकर्णिकारले बताउनुभयो । साहित्य सिर्जना गर्दा लेखनशैली नीतिगत र नियमसङ्गत हुनुपर्ने गजलकार भूषणप्रसाद श्रेष्ठले बताउनुभयो । कार्यक्रममा दुई कृतिको ध्रुव मधिकर्मी र पूर्ण ताम्राकारले सङ्क्षिप्त समीक्षा गर्नुभएको थियो ।...

नेपाल । साहित्यिक पत्रकार तथा अभिव्यक्ति द्वैमासिकका सम्पादक–प्रकाशक नगेन्द्रराज शर्माको सम्मानमा स्थापित ‘नगेन्द्रराज शर्मा साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार’ द्वारा नवप्रज्ञापनका त्रैमासिकका सम्पादक नवराज रिजाल पुरस्कृत हुनुभएको छ । शर्माको ८८ औँ जन्मोत्सवका अवसरमा आयोजित एक समारोहमा वरिष्ठ साहित्यिक पत्रकार रोचक घिमिरे, पुरस्कार कोषका संरक्षक शर्मा र कोषका अध्यक्ष पवन आलोकलगायतले रिजाललाई सम्मानपत्रका साथै नगद राशि २५ हजार प्रदान गर्नुभएको थियो । उक्त अवसरमा साहित्यिक पत्रकारको विगत र वर्तमान अवस्थाका बारेमा चर्चा गरिएको थियो ।...