भाषा/साहित्य

–मिथिला अधिकारी– मनले चाहँदैमा तिमी मेरो हुने भए । तिम्रो अंगालो मेरो सेरोफेरो हुने भए, छोडी दिन्थेँ दुनियाँको मोहलाई साँच्चै, लक्ष्मण रेखा झैँ प्रेमको घेरो हुने भए । –हेटौंडा, मकवानपुर ।

–तुलसी घिमिरे– फारोगरी जिन्दगी यो बाँच्न पाए हुन्थ्यो जस्तै गाह्रो परेपनी हाँस्न पाए हुन्थ्यो । दुःख त्यो हो कहिलेकाही आएपछि जान्छ जसोगरी भेल पसि फोहोर मैलो लान्छ । यो रातमा झ्याँउकिरीले गाँउछ मिठो गीत बिहानीमा लाली छर्दै खुल्दछ क्षितिज । धरतिमा एउटा प्यारो झलमल जुन छ त्यही पनी अँधेरीमा भक्कानिदै रुन्छ । मनभित्र थियो अस्मेल कति कति इच्छा माटो मात्र जोति रहे फलेन कतै शिक्षा । मेरो भन्नू प्यारो मानिस दुनियाँमा कुन छ ? सधैंभरी यो दुःखले माखी साङ्लो बुन्छ । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

नेपाल । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले प्रवासमा रहेर आफूभित्रको कविलाई निरन्तरता दिँदै कविता सङ्ग्रह निकाल्नु सुखद् रहेको बताउनुभएको छ । साहित्यकार ऋषि बस्ताकोटीद्वारा लिखित कविता सङ्ग्रह ‘पानीको रङ’को विमोचन समारोहमा कुलपति राईले प्रवासी जीवनमा रहेका नेपालीले देशलाई गर्ने मायाले कवि बनाउने बताउनुभयो । साहित्यकार बस्ताकोटीले आफूले ३० वर्षदेखि कोरेको कवितालाई सङ्ग्रह गरेर पुस्तकको रूप दिएको बताउनुभयो । शिख बुक्सले बजारमा ल्याएको ‘पानीको रङ’ का विषयमा हरिहर तिमिल्सेना, राजकुमार बानियाँ र राधिका कल्पितले समीक्षा गर्नुभएको थियो । यस्तै, नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्राज्ञ बाबा बस्नेत, डा कृष्णराज अधिकारीले कविता सङ्ग्रहको चर्चा गर्दै शुभकामना दिनुभएको थियो ।...

नेपाल । पेरोल काव्य घर (साहित्य विभाग) र झ्याउरे छन्दलय कविता लेखन पुनर्जागरण अभियानको संयुक्त आयोजनामा ‘झ्याउरे छन्दलय कविता वाचन’ काभ्रेमा सम्पन्न भएको छ । कार्यक्रममा लोकगायक मच्छेश्वर सापकोटाले झ्याउरे छन्दलय नेपालको मौलिक कविता भएकाले यसको संवर्धन गर्दै यसलाई देशव्यापी र विश्वव्यापी गराउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो । कार्यक्रमकी संयोजक रेणुका भट्टराईले सञ्चालन गरेको कार्यक्रममा कविहरू मुरहरि रायमाझीको कविता वाचन, लोकेन्द्र ढकाल, जयनारायण नेपालको कृष्णमणि कुइँकेल र डा. छत्रपति दाहालको यन्दुल केसीले कविता वाचन गर्नुभएको थियो । कार्यक्रम शब्दयात्रा प्रकाशनका अध्यक्ष हरि मञ्जुश्रीको सभापतित्वमा सम्पन्न भएको थियो ।...

नेपाल । कविडाँडा आख्यान पुरस्कार २०८० आख्यानकार प्राध्यापक कृष्ण गौतमलाई प्रदान गरिएको छ । कविडाँडा साहित्य समाज चितवनले शनिबार सौराहामा आयोजना गरेको पुरस्कार अर्पण समारोहमा प्रा. गौतमको अद्धैत उपन्यासका लागि सो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । कार्यक्रममा समाजका अध्यक्ष एल वि क्षेत्रीले पुरस्कृत श्रष्टालाई दोसल्ला ओढाइ सम्मान पत्र र नगद पुरस्कारले सम्मान गर्नुभएको हो । पुरस्कारको राशि एक लाख २५ हजार रुपियाँ रहेको छ । प्रा. गौतमको उपन्यास अद्धेतलाई यस अघि पद्मश्री पुरस्कारबाट सम्मान गरिएको छ ।...

नेपाल । अग्रज कलाकार तथा नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपति के.के. कर्माचार्यको जीवनीमा आधारित बालचित्र कथा ‘हिलोमा फुलेको फूल’ को पहिलो भाग लोकार्पण भएको छ । नक्सालस्थित नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा नेपाल बालसाहित्य समाजले आयोजना गरेको कार्यक्रममा सो पुस्तकको अग्रज कलाकार हरिप्रसाद शर्माले विमोचन गर्नुभएको हो । अग्रज कलाकार शर्माले कर्माचार्यका बारेमा सचित्र पुस्तक प्रकाशन हुनु सराहनीय कार्य भएको बताउनुभयो । उहाँले नेपाली ललितकलाका क्षेत्रमा कर्माचार्य सुपरिचित व्यक्तित्व भएकाले पुस्तकमार्फत कला र कलाकारको व्यक्तित्वलाई चिनाउन लेखकको समेत भूमिका अहम् रहेको धारणा राख्नुभयो । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति नारदमणि हार्तम्छालीले नेपाली ललितकला जगत्मा कर्माचार्यको विशिष्ट योगदान रहेको बताउनुभयो । उहाँले पुस्तकमार्फत अग्रज कलाकारको कलायात्रा र कलाकर्मलाई बुझ्न नि...

–आर.आर. चौलागाईं– हाम्रो सरकार बन्चरोले कागज काट्छ र कैँची बोकेर रुख काट्न जान्छ । हाम्रो सरकार खेतमा प्लटिङको अनुमति दिन्छ र बाहिरबाट चामल आयात गर्छ । हाम्रो सरकार युवाहरूलाई विदेश पठाउँछ र रेमिटेन्स खाएर आफ्नो खर्च धान्छ । हाम्रो सरकार सित्तैँमा आएको पानी बेच्छ र घाटा लाग्यो भनेर कोकोहोलो मच्चाउँछ । हाम्रो सरकार खोलो नभएको ठाउँमा पुल हाल्छ र विकासको नारा घन्काउँछ । हाम्रो सरकार डाँडामा भ्यु टावर ठड्याउँछ र दूरबीन लगाएर देशको दुर्दशा हेर्छ । हाम्रो सरकार मानव तस्करी गर्छ र कानूनबाट मन्त्रीलाई बचाउँछ । हाम्रो सरकार देशका हीराहरूलाई रछ्यानमा फाल्छ र बाहिरका कीराहरूलाई दोसल्ला ओढाउँछ । हामी जनता पनि धारे हात लगाएर सरकारलाई गाली गर्छौँ र उसैलाई भोट हाल्छौँ । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–श्यामकृष्ण ज्ञवाली– - सरकार ! बाढी र पहिरोले घर भत्कियो । बासको ब्यवस्था गर्नु पर्यो । - क्यार्नु ? भुमी ब्यवस्था तथा गरिबी निवारण कार्यलय पनि भत्किएको छ । - तीन दिन अघि कठ्याङ्ग्रीएर आमा मरिन ,सुत्केरी बुढी र बच्चाको बिजोग भयो ।लौन ओतको ब्यवस्था होस। - चुनाव ताका जस्तो मगन्ते पारा नदेखाउनुस ।मर्यादित हुनुस।आमा स्वर्गे भएको भर्खरै तीन दिन भएछ। मिर्त्यु संस्कार नसकी घर बाहिर निस्किएर परम्पराको अपमान गर्नु धार्मिक पाप हो। सामाजिक मर्यादामा बस्नुस। - सरकार ! बिपत्तिमा केही त गर्नुस। - मन्त्रीपरिषदले निशुल्क मिर्त्यु दर्ताको लागि बजेट ब्यवस्थापन गर्दै छ। - कता कता स्वास्थ बिमा भन्या सुन्थे ,भोकले सुत्केरी र छोराछोरी मर्न थाले । २/४ किलो अन्न त दिनुस । -WHO ले भोकलाई रोग मान्दैन ।नेपाल who को स्थायी सदस्य हो। सामन्य ज्ञानको ख्याल गर्नुस । - कालिबाबाल...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– माल्दाम्लो नि चाहिएन गोरु खोज्न परेन गोबर माटो भिजाई खलो पोत्न परेन केलाई टन्टो बेसाउनु हाइसन्चो भाको छ दाइँ हाल्न भनेर खेतमै मिसिन आको छ । खलो तास्न लाइएन मिय‍ो ल्याउन परेन दयेँरालाई खट्टे भट्ट खाजा ख्वाउन परेन जति खानु मेसिनले आफू एक्लै खाको छ दाइँ हाल्न भनेर खेतमै मिसिन आको छ । सफा पारी सर्लक्क धान उँधो बुरुरु ढुटी माटी पारेर पराल उँभो फुरुरु सानो भाइलाई यो देखी अचम्म पो लाको छ दाइँ हाल्न भनेर खेतमै मिसिन आको छ । आज दाइँ हो भनेर राति उठ्न नपर्ने थेचारेर ढुङ्गामा धान चुट्न नपर्ने बत्ताउने नाङ्लाको पालो अब गाको छ दाइँ हाल्न भनेर खेतमै मिसिन आको छ । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...