अन्तर्वार्ता/विचार

नेपाल । काठमाडौंका मेयर बालेन साहले सोमबार सामाजिक सञ्जाल फेसबुक सार्वजनिक गरेको स्टाटस भाइरल भइरहेको छ । मेयर बालेनको स्टाटसः कामकुरो एकातिर ‘कुम्लो बोकी ठिमी तिर’ गिरिबन्धुलाई जग्गा सट्टाभर्ना गर्दै बेच्न दिने भने पछि अरु १०० भन्दा बढि कम्पनीले गिरीबन्धु जसरी नै हदबन्दी छुट र सट्टापट्टा पाउनुपर्ने भन्दै हजारौँ बिगा जमीन बेच्न पाउने निवेदन हालेका थिए । यसरी सबै कम्पनीलाई हदबन्दी छुटको नीतिगत निर्णय गर्दा कम्तीमा पनि ५० खर्बसम्मको खेलोफड्को हुने सम्भावना रहेको आँकलन गरिएको छ । सर्वोच्च अदालतको एउटा फैसलाले अहिले यसरी निवेदन दिने कम्पनीको खेलमा केही धक्का लागेको छ । तर, बिचौलियाको गिरोह र नीतिगत तहमा बसेर निर्णय गराउनेहरू भने खुलेआम राजनीतिक शक्ति केन्द्रमा रहेका छन् । उनीहरूको स्वर घटेको छैन । कानून नै परिवर्तन गर्न कुरेर बसेका छन् । यदि त्यस्तो भयो भने यसले राज्यको खर...

–गेजा शर्मा वाग्ले– रास्वपाका सभापति रवि लामिछाने सहकारी ठगी प्रकरणमा संलग्न भएको आरोप लगाउँदै प्रमुख प्रतिपक्षी नेपाली कांग्रेसले उहाँ गृहमन्त्री भएको दिनदेखि नै स्वतन्त्र र निष्पक्ष छानबिन गर्ने उद्देश्यले संसदीय समिति गठन गर्न माग गर्दै आइरहेको छ। तर सरकार, एमाले, माओवादी, रास्वपालगायतका पार्टीले रविजी ‘निर्दोष’ भएको दाबी गर्दै समिति गठन गर्न अस्वीकार गर्दै आइरहेका छन्। सरकार र कांग्रेसको यही अडानको कारणले हिउँदे अधिवेशन पनि आकस्मिक रूपमा अन्त्य गरिएको थियो भने अहिलेको बजेट अधिवेशनमा त झडपकै दुःखद परिदृश्य सिर्जना भएको छ। मानौँ, सरकार, एमाले, माओवादी, रास्वपाले दावी गरे जस्तै रविजी ‘निर्दोष’ हुनुहुन्छ भने छानबिन समितिप्रति किन आपत्ति? जसरी रविजी र रास्वपाका नेता-कार्यकर्ताको छानबिन समितिप्रति नै आपत्ति छ, दोषी भएको त्यही आधारमा नै पुष्टि हुन्छ। होइन भने छानबिन समिति गठन गर्न ...

–गगन थापा– झापाको गिरिबन्धु टि-स्टेटको जग्गाका सट्टापट्टा गर्ने सन्दर्भमा तत्कालीन मन्त्रीपरिषदले २०७८ वैशाख १३ गते गरेको निर्णय र त्यससंग सम्बन्धित काम कारवाहीका सम्बन्धमा सर्वोच्च अदालतले गरेको फैसला ऐतिहासिक छ । फैसलाले गिरीबन्धु टी-स्टेट लगायताका हदबन्दी छुट पाएका सरकारी तथा सार्वजानीक जग्गामा नजर गाडेर बसेकाले नजर बन्द गरिदिएको छ। सम्मानित अदालतले २०७८–०१–१३ को मन्त्रीपरिषदको निर्णयलाई “सर्वथा अनुचित, अपरिपक्व र उधारो शर्तयुक्त” निर्णयको संज्ञा दिँदै सो निर्णय खारेज गरेको छ । यसले तत्कालीन सरकारले जबरजस्ती ढङ्गले गरेको निर्णय र कानुन संशोधन कति गलत र वदनियतपूर्ण थियो भन्ने पुष्टि त गरेको छ नै नीतिगत बाटोबाट हुने भ्रष्टाचारको उदाङ्गो पार्दिएको छ । उक्त निर्णय अनुचित र वदनियतपूर्ण भएकोले यस्तो निर्णय गर्ने गराउने गलत नै हुन भन्नेमा अब द्विविधा भएन। अतः यस्तो वदनियत राखेर निर्णय गर्ने...

बैशाख २८–३० सम्म सञ्चालन भएको बागमती प्रदेश स्तरिय युवा सम्मेलन मकवानपुरको हेटौंडामा सम्पन्न भएको छ । युवा सम्मेलनले युवाहरुका सवालमा १३ बुँदे हेटौंडा घोषणापत्र जारी गरेको छ । यस्ता छन् १३ बुँदाः (१) युवा सम्मेलनले बागमती प्रदेश युवा परिषद् ऐन २०७६, प्रदेश युवा परिषद् नियमावली २०७७, बागमती प्रदेश युवा नीति २०७९ को प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्दै बागमती प्रदेशका युवाहरुको चाहना र आवश्यकताहरुको सम्वोधन गरिनु पर्ने छ । (२) संघीय तथा प्रदेश सरकारका आवधिक योजनाहरु, युवासँग सम्बन्धित नीतिगत व्यवस्थाहरुको कार्यान्वयनमा बागमती प्रदेश युवा परिषद्ले यस बागमती प्रदेशमा नेतृत्वदायी उपस्थितीसहित महत्वपूर्ण भुमिका खेल्नुपर्दछ । यसका लागि आवश्यक स्रोत तथा साधनको सुनिश्चिता तवर हुनुपर्दछ । बागमती प्रदेश युवा परिषद्लाई थप स्रोत साधनसम्पन्न बनाउदै बागमती प्रदेशका युवाहरुका साझा सवालहरुको सम्वोधनका लागि पर...

कुनै दिन कृतिम बौद्धिकता अर्थात आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआइ)ले समाचार ‘ब्रेक’ गर्दा आश्चर्य हुने छैन । –लेखनाथ पाण्डे– दि इकोनोमिस्ट पत्रिकाले अगस्ट २००५ को अन्तिम अंकमा ‘कभर स्टोरी’ छाप्यो, जसको शीर्षक थियो, ‘अखबारको हत्या कसले गर्यो ?’औँला इन्टरनेटप्रति इंगित थियो । इन्टरनेट तथा अनलाइन मञ्चहरूले विज्ञापन खोसेका कारण पत्रपत्रिका संकटापन्न अवस्थामा पुगेको लेखको निचोड थियो । यहाँसम्म कि, सन् २०४३ ताका अमेरिकामा आखिरी अखबार छापिरहेको हुनसक्ने भविष्यवाणी गरिएको थियो । मिडिया मुगल रुपर्ट मुर्डकले भने अलि फरक धारणा राखेका थिए । उनको भनाइ थियो, ‘अखबारहरू बाँच्नेछन्, तर फरक आकार र ढाँचामा ।’ सन् २००८ ताका उनले प्रविधिका कारण अखबारले २१औँ शताब्दीमा नयाँ उचाइ हासिल गर्ने दाबी गरे । यद्यपि, छापा माध्यमको उत्पादन तथा व्यावसायिक ढाँचामा आमूल परिवर्तन आउने विचार दोहोर्याए । इकोनोमिस्टको उक्त ...

–रवीन्द्र मिश्र– ९४ प्रतिशत संसद प्रचण्डमार्गमा हिँडिरहेको छ । माओवादीहरूको शब्दावलीमा प्रयोग हुने ‘जनयुद्ध दिवस’ प्रचण्ड व्यक्तित्वको एउटा पाटोमात्र हो । देशको हित र अहितको विषयलाई पर राखेर नेपाली शैलीको राजनीतिको परिप्रेक्षमा विश्लेषण गर्ने हो भने २०४६ सालपछिको नेपालका सबैभन्दा बहूआयामिक र सफल नेता प्रचण्ड हुन् । छिमेकीदेखि, अपवादलाई छोडेर, नेपाली नेता, बुद्धिजिवी, प्राज्ञ, पत्रकार र समाजको ठूलो हिस्सा ‍सबैलाई समय अनुसार लटरपटर पारिदिने क्षमता कसैमा छ भने त्यो प्रचण्डमैँ छ। कम्तिमा पनि गत २५ वर्षको राजनीति प्रचण्डकै वरिपरी घुमिरहेको छ । जो सैद्धान्तिक रूपमा पहिलेदेखि गणतन्त्रवादी थिए, उनीहरू ‘प्रचण्डमार्गी’ होइनन् । तर राजा ज्ञानेन्द्रको माघ १९ को कदमपछि गणतन्त्रवादी भएका ुमाघे गणतन्त्रवादीहरू सबै प्रचण्डमार्गी हुन् । तर उनीहरू आफूलाई प्रचण्डमार्गी भन्न मन पराउँदैनन् । अझ कति त प्रच...

–आर.आर. चौलागाईँ– नेपालमा २००६ साल वैशाख १० गते नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना भयो । अहिले ७४ वर्ष बितिसकेको छ । तर अहिलेसम्म नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीले एकलौटी शासन गर्न पाएको छैन । देश जहिले पनि तन्नम छ । विश्वभरि कटौरा बोकेर भीख मागिरहेको छ । गरीब भएर गुजारा चलाइरहेको छ । विकास के हो, निकाश के हो अहिलेसम्म नेपाललाई अत्तोपत्तो केही पनि थाहा छैन । चीनमा सन् १९२१ जुलाई २३ मा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना भयो । १९४९ अक्टुबर १ मा कम्युनिस्ट पार्टीको एकलौटी शासन अर्थात् जन गणतन्त्र चीनको स्थापना भयो । चीनमा २८ वर्षमै कम्युनिस्ट पार्टीको शासन स्थापना भयो । चीनमा कम्युनिस्ट पार्टी स्थापनापछि लालसेना गठन, आधारइलाकाको निर्माण, त्यत्रो लङ मार्च, भीषण लडाइँ, १० वर्षको साँस्कृतिक क्रान्ति आदि सारा व्यहोर्दै व्यहोर्दै चीन अहिले विश्वकै दोस्रो सम्पन्न र शक्तिशाली देशमा दरिन पुगेको छ । तर...

नेपाल । प्रधामन्त्री पुष्पकमल दाहालले आफू नेतृत्वको सरकारको कार्यकाल १ वर्ष पूरा भएको अवसरमा देशवासीका नाममा सम्बोधन गरेका छन् । सम्बोधनको पूर्णपाठः आदरणीय आमाबुवा, दिदीबहिनी र दाजुभाइहरू, आज म समस्त नागरिकसँग प्रत्यक्ष सम्बोधन गर्न उपस्थित भएको छु। सरकार गठन भएको एक वर्ष पूरा भएको संयोग र अवसर परे पनि सरकारका उपलब्धिको विवरण प्रस्तुत गर्नु मात्र मेरो आजको उद्देश्य होइन। सुशासन, सामाजिक न्याय, समृद्धि, कुटनीति, विपत् व्यवस्थापन र लोकतन्त्रको संवर्द्धनलगायतका क्षेत्रमा यसबीच भएका कार्य र प्राप्‍तिको सांकेतिक विवरण त आउँछ नै, तर म आजको सम्बोधनलाई समाचारका कस्ता शीर्षक दिइएला भन्‍ने चिन्ता नगरी आफ्ना केही विश्‍लेषण, केही समीक्षा, केही अनुभूति र केही संकल्प खुला हृदयले यहाँहरूसामु राख्‍ने अनुमति चाहन्छु। अहिले म नेपाली समाजमा अत्यन्त चिन्ताजनक रूपमा चारैतिर हीनताबोध र नकारात्मकताको डढेलो ल...