१८ बैशाख २०८२, बिहीबार

अन्तर्वार्ता/विचार

कसरी महानगरलाई १ अर्ब भन्दा ठूलो क्षती हुन्थ्यो ?

कसरी महानगरलाई १ अर्ब भन्दा ठूलो क्षती हुन्थ्यो ?

–बालेन साह– कहिले यस्तो Partnership देख्नु भएको छ, जहाँ ठूलो लगानीकर्ताले ३ कमाउदा सानो लगानीकर्ताले १०० कमाउने ? काठमाडौँ टावरमा काठमाडौँ महानगर ठूलो लगानीकर्ता हो । यसको पुर्ण जानकारी नपाउँदा तपाईंलाई लाग्न सक्छ, जाबो नक्सापासकै कुरा त हो, कति लम्ब्याएको ! तर यो त्यति सामान्य छैन । यो भवन र नक्सापासको पछाडि धेरै कुरा छन् । कुनै एक घोटलाका लागि कसरी नीतिगत भ्रष्टाचार हुन्छ, कसरी कर्मचारीहरू परिचालन हुन्छन् र कसरी जनप्रतिनिधिहरू पनि प्रभावित बन्छन् भन्ने यो एक नक्सापासको विगत, वर्तमान र उद्देष्यले देखाउँन सक्छ । २०७३ मा १२ तलासम्मको स्वीकृति दिँदा तत्कालिन महानगर नेतृत्वले बार्षिक चौथो वर्षसम्म रू. ९८,३३,३३३ का दरले र पाचौ बर्ष रू. १,४३,७०,८३३ हुदै ३०औ बर्ष रू. ३,९०,१४,६६३ महानगरले प्राप्त गर्ने गरि सम्झौता गरेको थियो । जुन २ तला पार्किङ्ग सहित १२ तलासम्मको थियो । काठमाडौँको मुटुमा रहेक...
दस्तावेजः नेजा स्थापना दिवसको सन्देश

दस्तावेजः नेजा स्थापना दिवसको सन्देश

आज नेपाल अमेरिका पत्रकार संघ (नेजा) को स्थापना दिवस । सन् २००७ मा स्थापित संघले आफ्नो १८औं वर्ष पूरा गरेको छ । तत्कालीन समयमा कर्मदेशमा अग्रजहरूबाट आफ्ना पेसागत भावनालाई जोड्ने एउटा आधार जगको रुपमा नेजा खडा भएको थियो । नेपालमा रहँदा पत्रकारितामा सक्रिय अग्रजहरूले अमेरिकी राज्य भर्जिनियाबाट उत्तर अमेरिका (अमेरिका र क्यानाडा)मा रहेका नेपाली पत्रकारहरूलाई जोड्ने गरी थालनी गरेको नेजा आज उत्तर अमेरिकामा सक्रिय नेपाली मूलका पत्रकारहरूको छाता संस्थाको रुपमा उभिएको छ । भावनात्मक रुपमा नेपाल बाँचिरहेका र मनमा नेपाल बोकिरहेका नेपालीलाई नेपालसँग जोड्ने कार्यमा नेजाले संस्थागत भूमिका निर्वाह गर्दै आएको छ । व्यक्ति परिचयको अर्को आधारको रुपमा रहने एउटै पेसासँग जोडिएकाहरूलाई समेटेर संस्था निर्माण गर्ने कुराले कर्मभूमिमा ठूलो अर्थ बोकेको थियो र छ । नेजाका संस्थापकहरूले देखेको सपना, बुनेको सुरुवाती आधार अ...
विचौलिया महात्म्य !

विचौलिया महात्म्य !

–शारदाप्रसाद त्रिताल– हालै सत्तासाझेदार दलका एक महामन्त्रीले विचौलियाको पहुँच प्रधानमन्त्रीको बेडरुमसम्म हुन्छ भनेर बोल्नु भएकोमा विभिन्न प्रतिक्रिया आइरहेका छन् । कसैले भाइरल हुन यसो भनेका हुन् भनेका छन् भने कसैले सत्ता साझेदार दलको महामन्त्री भएर यस्ता कुरा गर्न मिल्छ भन्ने प्रश्न पनि उठाएका छन् । तर महामन्त्रीले जे भन्नु भएको छ त्यो भने सतप्रतिशत सत्य हो । विगतदेखि नै यस्ता विषय बारम्बार आइरहेकै हुन् । राजकाजका हरेक क्षेत्रमा अहिले विचौलियाको विगविगी छ । सार्वजनिक संचार माध्यम र खासगरी आजकल सामाजिक सञ्जालमा यस्ता विषयहरु प्रशस्त आइरहेका छन् । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगका प्रतिवेदनहरुले पनि विचौलियाको भूमिका बारेमा उल्लेख गरेको पाइन्छ । सर्वोच्च अदालतमा समेत विचौलियाको विगविगी छ भनेर न्यायाधीशहरुद्वारा प्रस्तुत प्रतिवेदनहरुमा उल्लेख भएको पाइएको हो । खासगरी ठूलठूला खरीद, मह...
बाथरोग र डाक्टरको सल्लाह

बाथरोग र डाक्टरको सल्लाह

–डा. कल्पना पुडासैनी– बाथरोग एक दीर्घ रोग हो र यो कयौं प्रकारको हुन्छ । प्रकार अनुसार रोगको लक्षण पनि अलग हुने गर्दछ । यद्यपि धेरैजसो बाथरोगमा सामान्यतया देखिने साझा लक्षण भनेको जोर्नी दुख्नु तथा सुन्निनु हो । रोगका अनेक लक्षणहरु हुन सक्छन । तर हाम्रो समाजमा मानिसहरु रोगको पहिचान भन्दा पनि अनुमानको भरमा घरेलु उपचार विधि अपनाउने गर्दछन् । जोर्नी दुख्ने समस्या बाथरोगको लक्षण हो तर जोर्नी दुख्ने वित्तिकै चिसोको कारणले वा खानपानको फेरबदलको कारणले दुखेको हुनसक्ने अनुमान लगाउँदै घरेलु उपचारमा मात्र सीमित रहँदा र समयमै रोगको पहिचान नहुँदा यसले समस्यालाई अरु बल्झाउने र जटिलतातर्फ उन्मुख गराउने काम गर्छ । त्यति मात्र होइन, जब दुखाई कम गर्ने उपाय स्वरुप अन्जानवश आफूखुशी अनेक औषधिहरुको प्रयोग हुन थाल्छ, त्यसले रोगीलाई अरु शिथिल मात्र बनाउँदैन, रोगलाई जटिल मोडतर्फ धकेल्न थाल्छ । फलस्वरुपः बिराम...
मृत्यु योजना: हामी कति तयार छौँ ?

मृत्यु योजना: हामी कति तयार छौँ ?

–आर सि पन्त– केहि महिना अघि हाम्रो पारिवारिक साथिको घरमा पारिवारिक शोक पर्यो, घरको एक मध्यम उमेरका पुरुषको हृदयाघातले मृत्यु, उमेर चालिसको दशक । पछि थाहा भयो , उनको धेरै स्टक, डिजिटल सम्पत्ति र अन्य मूल्यवान चीजहरू रहेछन, तर परिवार अझै सम्मपनि पासवर्ड र कागजात खोज्दै छन् । यहॉं लाखौ डलर कसरी परिवारले पहुचमा ल्याउने भनेर यो घटनाको तयारी अभावले शोकलाई झन् कष्टकर बनायो । यो घटना सुनेपछि हाम्रो परिवारमा पनि मृत्यु भयो भने के गर्ने भन्ने बारे ठट्टै भए पनि कुरा भएको थियो - मैले मेरो श्रीमतिलाई एकदिन सुत्ने बेला ओच्छानमा पल्ट्टिदा भने यदि भोलि बिहान म उठिन भने मेरो कामको म्यानेजरलाई सम्पर्क गर्नू, कामबाट पाउने जीवन बीमा र अन्य लाभका लागि लाखौ डलर छ, उनले पनि हास्दै भनिन्- मलाई केही भए मेरो खातामा यति डलर छ है ! हाँसोमा भएको यो कुराले असहज सत्य देखायो, हामी प्राय: यस्ता कुराकानी गरिरहिन्छ, तर यस...
प्रश्न के का लागि सोध्ने ? जनतालाई सुसूचित गर्न कि भ्यूज बढाउन ?

प्रश्न के का लागि सोध्ने ? जनतालाई सुसूचित गर्न कि भ्यूज बढाउन ?

–मनोज सत्याल– संघीय संसद सचिवालयले किशोर श्रेष्ठ र प्रकाश वलीको पास निलम्बन गर्ने अवस्था आउनु दुःखद छ। यस्तो अवस्था नआउनुपर्थ्यो। यो समाचार सङ्कलन गर्ने पत्रकारहरूका लागि कदापि राम्रो अवस्था हैन। तर यतिबेला हामीले हेर्नुपर्छ, संसदमा अहिले को गइरहेको छ ? पहिलो, पत्रकारहरू जो आफूले काम गर्ने पत्रपत्रिका, अनलाइन, टेलिभिजन जस्ता सञ्चारमाध्यमका लागि समाचार सङ्कलनका लागि गइरहेका छन्। जनताको सुसूचित हुन पाउने अधिकारका लागि काम गर्छन्। जनतालाई सूचना दिने उद्देश्यले वर्षौँदेखि सरकार र संसदको कामको खबरदारी गर्छन्। विधेयक निर्माणका चरणहरूमा हुनसक्ने गलत काम र खबरदारी गर्ने निकायमा रहेका व्यक्तिहरूलाई जिम्मेवार बनाउन रिपोर्टिङ गर्छन् । दोस्रो, कन्टेन्ट क्रियटरहरु। जो आफैँ मिडिया सञ्चालन गर्छन्। आफैँ कन्टेन्ट क्रियट गर्छन् र आफैँ विभिन्न सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमा सामाग्रीहरू राख्छन्। उनीहरू ज...
‘नोबेल पुरस्कार विजेता लेखकहरूले पनि अनुदान पाएर महत्त्वपूर्ण कृतिहरू लेखेका छन्’

‘नोबेल पुरस्कार विजेता लेखकहरूले पनि अनुदान पाएर महत्त्वपूर्ण कृतिहरू लेखेका छन्’

–जीवा लामिछाने– अनुदान (ग्रान्ट) लेखन संसारभरि नै सामान्य अभ्यास मानिन्छ । लेखकहरूलाई आर्थिक बोझबाट स्वतन्त्र भएर आफ्नो सिर्जनशील काममा केन्द्रित हुन अनुदान तथा फेलोशिपहरू दिने गरिन्छ । त्यसैले, वास्तविक बहस अनुदान कसले पायो भन्ने होइन, त्यसबाट लेखिएका कृति कस्ता छन भन्ने विषयमा केन्द्रित हुनुपर्छ ! पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालमा यस विषयलाई लिएर घृणायुक्त बहस हुनु दुःखद हो । सर्जकले अनुदान पाएर सिर्जना गर्नु कुनै अपराध होइन । बरु प्रश्न उठ्नुपर्ने भनेको त्यो लेखनले समाजलाई फाइदा पुर्‍यायो कि हानि गर्‍यो भन्ने हो । यदि कुनै पुस्तकले नयाँ दृष्टिकोण दिएको छ, महत्त्वपूर्ण विषय उजागर गरेको छ, वा साहित्यिक संस्कृतिलाई समृद्ध बनाएको छ भने, लेखकले कसरी वित्तीय सहायता प्राप्त गर्यो भन्ने विषय गौण हुनुपर्छ । अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नोबेल पुरस्कार, पुलित्जर पुरस्कार विजेता लेखकहरूले पनि अनुदान पा...
‘बैंकभरी पैसा हुँदा पनि बिपी राजमार्ग मर्मत गर्न पैसा छैन भन्छन्’

‘बैंकभरी पैसा हुँदा पनि बिपी राजमार्ग मर्मत गर्न पैसा छैन भन्छन्’

–विश्व पौडेल– अमेरिकामा यूएसएआईडीलाई खारेज गरेको देख्दा मेरो मनमा पनि नेपालमा एउटा संस्था चाँही खारेज गर्नुपर्छ भन्ने लागेको छ । गएको दुई वर्ष देखी ग्वार्कोको ओभरपासको धराप भएर क्याम्पस जान्छु । त्यती सानो प्रोजेक्ट, जनताको स्वास्थ्य, स्थानियको व्यवसाय सवैमा कति असर परेको छ, भनिसाध्यै छैन। यस अघि नक्खु (भैसेपाटी सडक बनाउन छ वर्ष लाग्दा यता पनि त्यही भएको थियो । उता नागढुंगा सुरुङ आज होला भोली होला छैन। न नागढुंगाबाट सुरुङसम्म जाने बाटो राम्रो बनाउन हतार छ। गएको वर्ष दुईवटा गाडी त्यहाँ पहिराले निले । जताततै सडक मर्मत गर्दा जनतालाई सकेसम्म धेरै दुस्ख दिएको छ, अलपत्र सडक र जिर्ण पुल देशभरी छन । प्रश्न सोध्दा सरकारले बजेट दिएन, मन्त्रीले सरुवा गर्यो भन्ने बहाना बनायो, सकियो । हाम्रो देशको बेस्ट ब्रेन भएका इन्जिनियरहरु भएको मन्त्रालयको क्षमता यही हो भने हाम्रो भविष्यको बारेमा गंभिर भएर सोच्न...
हाम्रो राष्ट्रिय समस्या के हो ?

हाम्रो राष्ट्रिय समस्या के हो ?

-धनराज गिरी- “बा, हजुर त अर्थशास्त्रको पनि विद्यार्थी, यत्रो चिन्तन मनन पनि गर्नूृहुन्छ । हाम्रो राष्ट्रय समस्या के हो ?” सुपुत्र आरजू गिरीको प्रश्न, मेरो उत्तर, “धनराज गिरी” छोराको प्रतिक्रिया, “म यति गंभीर कुरा गरिरहेकोछु, हजुर खाली मजाक गर्नुहुन्छ, बालक नै रहनुभयो जीवनभरि ।” “छोरा, हरेक भित्री गंभीर मान्छेले मजाकमा नै गंभीर कुरा गरेको हुन्छ, ऊ अभिधामा बोल्दैन, लक्षणा र व्यन्जनामा बोल्दछ । अब बाको व्याख्यात्मक टिप्पणी सुन्, अनि मात्र प्रतिक्रिया दिनू, तेरो चित्त बुझाउन नसके फेसबुक नै चलाउन्न । यो छ अक्षर “धनराज गिरी” म, प्रोफेसर जगमोहन आजादको आधिकारिक नाम “धनराज गिरी” होइन । यो देशमा, अपवादलाई छोडेर, “धनमा राज गर्नेहरु अति नै गिरेका हुनाले देशको हालत यस्तो भएको हो । हामी यति सोझा र इमान्दार आफ्नै पसिनाको कमाइमा गुजारा गर्ने बाउ छोरालाई यसरी ठग्यो एउटाकुरुप ठगलालले भने अन्त, अन्त, सीधास...
अंकहरू आफैंमा के हुन र…?-केपी शर्मा ओली

अंकहरू आफैंमा के हुन र…?-केपी शर्मा ओली

प्रिय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू, गएको असार ३१ गतेको दिन, जब मैले पदको सपथ लिँदै थिएँ, मैले कुनै ईश्वरको नाममा होइन, तपाईंहरूको नाममा सपथ लिएको थिएँ । किनभने यो सरकार तपाईंहरूको आशा, तपाईंहरूको सपना, र तपाईंहरूको विश्वासले बनेको हो । त्यो दिन मैले तपाईं नाममा सपथ लिनुकोे २ वटा कारण छन । पहिलो, तपाईकै विश्वास र भरोसाका कारण यो सरकार बनेको हो । दोस्रो, यो सरकार तपाईंकै लागि बनेको हो । आज हामीले सत्ता सम्हालेको एक सय दिन पूरा भएको छ । तर म यहाँ तपाईंहरूलाई तथ्यांकको लामो सूची सुनाउँदै छैन । किनकि अंकहरू आफैंमा के हुन र ? वास्तवमै महत्वपूर्ण कुरा भनेको ती अंकहरूले छोएका जीवन, हल्का बनाएका पीडा र देखाएका सुन्दर भविष्य हुन । प्रिय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू, गएको साउन ६ गते मैले संसदमा विश्वासको मत लिँदै गर्दा यो सरकारका पाँचवटा प्राथमिकता प्रस्तुत गरेको थिएँ । ‘थालेका कामहरू अघि बढाउने र निर...