भाषा/साहित्य

नेपाल (हेटौंडा) । हेटौँडामा एक कार्यक्रमबीच सिस्नुपानी नेपालका अध्यक्ष लक्ष्मण गाम्नागेले चर्चित हास्यव्यङ्ग्य कविताहरू वाचन गर्नुभएको छ । सिस्नुपानी नेपाल मकवानपुरको पाँचौँ अधिवेशनका क्रममा गाम्नागेका ‘एकल हास्यव्यङ्ग्य कविता वाचन’ कार्यक्रममा गाम्नागेले आफ्ना १३ कविताहरू प्रस्तुत गर्नुभयो । सिस्नुपानी नेपालका सचिव सरोज घिमिरेले सहजीकरण गर्नुभएको वाचन सत्रमा गाम्नागेले ‘१९ रसका कविता’, ‘सहिदका सपना’, ‘हेलो लक्ष्मण गाम्नागे– सञ्चै ?’, ‘बाहिर निस्कनु हानिकारक छ’ लगायतका व्यङ्ग्य कविताहरू सुनाउनुभयो । त्यसो त ‘आमाको चिठी’ र ‘बा’ कविताबाट समाजमा व्यस्त दैनिकी तथा भविष्य बनाउने नाममा सहर पसेर बेपत्ता भएका सन्तानबाट बुढाबुढीप्रतिको बदलिँदो व्यवहारलाई कटाक्ष गर्दा कार्यक्रमस्थल नै गडगड तालीले गुञ्जायमान भएको थियो । ‘सरकारलाई सघाउनोस्’ भन्दै कविता सुनाउँदा होस् वा ‘खाउँ साथी हो खाउँ’ देखि ‘लेख...

काठमाडौं । नेपाली साहित्यका विराट प्रतिभा भैरव अर्यालको स्मृतिमा स्थापित विभिन्न तीन पुरस्कार प्राप्तकर्ताको नाम मंगलबार घोषणा गरिएको छ । भैरव पुरस्कार गुठीका अध्यक्ष वरिष्ठ साहित्यकार रोचक घिमिरेको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले पुरस्कार प्राप्तकर्ताको नाम अनुमोदन गरी घोषणा गरिएको हो । सार्वजनिक विवरणअनुसार २०८१ सालको भैरव पुरस्कार हास्यव्यङ्ग्यकार लक्ष्मण गाम्नागेलाई प्रदान गरिने भएको छ । पुरस्कारको राशि रु एक लाख ११ हजार १११ रहेको छ । रु एक लाख एक हजार १११ राशीको भैरव वाङ्मय पुरस्कार चुडामणि गौतम र रु ५१ हजार १११ राशीको भैरव प्रतिभा पुरस्कार कलाकार लक्ष्मी गिरीलाई प्रदान गरिने गुठीले जनाएको छ । पुरस्कार प्राप्तकर्ताको नाम छनौट गर्न गुठीले साहित्यकार गोपाल बरालको संयोजकत्वमा साहित्यकारद्वय नरनाथ लुइँटेल र हरिकला उप्रेती सदस्य रहेको एक समिति गठन गरेको थियो । यही असोज १९ गते भैरव स्मृति दिवस...

अमेरिका । नेपाली भाषालाई भावी पिँढीका लागि उपयोगी बनाउन अहिलेदेखि नै काम गर्नुपर्ने साहित्यिक क्षेत्रका प्रबुद्ध व्यक्तिले जोड दिएका छन् । अमेरिकाको वासिङ्टन डिसीस्थित नेपाली दूतावासले आइतबार मोती जयन्तीका अवसरमा आयोजना गरेको छलफल तथा कवि गोष्ठी कार्यक्रममा सहभागी लेखक, साहित्यकार र कविहरूले विश्वभरि नेपाली भाषाको जगेर्ना, पठनीय र लेखनीय बनाउन स्रष्टाको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको बताए । कार्यवाहक राजदूत कुमारराज खरेलले नेपाली भाषा र साहित्यको क्षेत्रमा डायस्पोराको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको बताउनुभयो । कार्यक्रममा सहभागी वक्ता वसन्त श्रेष्ठले विगत वर्षहरूमा दूतावासले भाषा र साहित्यका क्षेत्रमा विभिन्न कार्यक्रम आयोजना गर्दै नेपाली भाषाको प्रवर्द्धनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताउनुभयो । दूतावासका आर्थिक कन्सुलर युगराज पाण्डेले भाषाको माध्यमबाट मातृभूमिको सम्बन्ध मजबुत हुने भएकाले दोस्रो पिँ...

नेपाल । पत्रकार तथा लेखक सुधीर शर्माका ‘भिक्षु, व्यापार र विद्रोहः नेपालको भोट–चीन सम्बन्ध र भारत’ र ‘हिमालपारिको हुरीः गणतन्त्रपछि फेरिएको नेपाल–चीन सम्बन्ध’ कृति आइतबार सार्वजनिक गरिएको छ । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले) का महासचिव शङ्कर पोखरेल, नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापा, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का उपाध्यक्ष डा. स्वर्णिम वाग्ले र नेमकिपाकी डा. लीला न्याइच्याईले कृतिबारे चर्चा गर्नुभएको थियो । यी दुई पुस्तक किताब पब्लिसर्सले बजारमा ल्याएको हो ।...

लण्डन । विश्वकीर्तिमानी गीतकार तथा उपन्यासकार डा. डीआर उपाध्यायलाई वान स्टार लण्डनले सम्मान गरेको छ । डा. उपाध्यायले गीत संगीत तथा विविध क्षेत्रमा पुर्‍याएको योगदानको उच्च मूल्यांकन गर्दै उक्त सम्मान गरिएको वान स्टार लण्डन लिमिटेड युकेले जनाएको छ । डा. उपाध्यायलाई १५३ विश्व कीर्तिमान कायम गर्नुभएकोमा विशेष सम्मान अर्पण गरिएको जनाइएको छ । यो संस्था विश्वको चर्चित संस्था मध्ये एक रहेको र यसले सेलेक्टेड व्यक्तिहरूलाई मात्र सम्मान गर्ने गरेको पाइएको डा. उपाध्यायले बताउनुभयो । डा. उपाध्यायले विभिन्न विधामा १५३ विश्व कीर्तिमान कायम गर्नुभएको छ । यस्तै, उहाँका एक दर्जन बढी उपन्यास, तीन गीति पुस्तक र ३६ एल्बम सार्वजनिक भएका छन् । दुई सय पचासको हाराहारीमा गीत सार्वजनिक गर्नुभएका उपाध्यायका सयौं गीतका भिडियो पनि सार्वजनिक छन् ।...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– ‘यो उमेर लभ गर्ने उमेर हो त मोरामोरी हो ?’ प्रिन्सिपलले मायालु पारामा सम्झाए । ‘तिमीहरू आजैदेखि लभ लेटर लेख्ने है, ओहो !’ भाइस प्रिन्सिपलले व्यङ्ग्यात्मक पाराले बोले । ‘कानुनले बीस वर्षअगाडि बिहे नगर भनेकै छ त ! अनि तिमीहरूको पारा चाहिँ के हो हँ ?’ सम्बन्धित तहको इन्चार्जले नमिठोसँग भने । प्रिन्सिपलको कार्यकक्षमा यस्तो हुँदै थियो । केही सरहरू यता व्यस्त थिए । उता अरू सर मिसहरू श्रीकृष्ण जन्माष्टमीको अघिल्लो दिनको तयारीमा जुटेका थिए । साना कक्षाका कलिला विद्यार्थीहरू राधा र कृष्णको पहिरनमा सजिएका थिए । स्कुल हो साह्रै हल्ला खल्ला गर्नु हुँदैन भन्ने बुझेका सरमिसहरू थिए । सायद त्यही भएर होला, स्पिकरबाट अन्यत्र साह्रै डिस्टर्ब नहुने गरेर मधुर स्वरमा यस्तो गीत गुन्जिरहेको थियोः ‘राधा पियारी खै त कृष्ण मधुवनैमा ए राधा पियारी खै मधुवन खोज मनैमा !’ –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

–आरसी रिजाल– पिताको मृत्युको एकबर्षपछि छोराले आमा तपाईलाई यो घरमा बस्दा बुबाको याद आइरहने अनि बुहारीको करकरले दिक्क लाग्ने ठानेर हिजो महिले तपाईं जस्ता आमाहरू भएको ठाउँमा बस्ने व्यवस्था मिलाएर आएको छु । तपाईंलाई गफ गरेर दिन काट्न र पीडा आदानप्रदान गर्न साथीहरू पनि हुन्छ्न् ।तपाईंको मायाले मलाई बेलाबेलामा तानिहाल्छ भन्दै फुसल्यायो । छोरा बुबाको तिथिको दिन पितृप्रसाद र आमाको मुखहेर्ने दिन थोरै मिठाइ लिएर भेट्न जान्थ्यो ।आमा भने छोरा महिना महिनामा दिनमा आइदियोस् र मोबाइलमा नातिनातिका अनुहार देखाईदियोस भन्ने ठान्थिन् । तर व्यक्त गर्न शक्तिन थिन । एकदिन बृध्दाश्रमबाट छोरालाई फोन आयो– आमाको अवस्था नाजुग छ । तपाईंको नाम उच्चारण गरिरहेकी छिन् । माया लागे चाँडै भेट्न आउनु होला। छोरा आश्रम पुगेर– आमा के भयो ? आमा– तेरो बुबालाई भेट्न जाने बेलाभयो बाबू । अहिलेसम्म तिमीसंग मैले केही कुरा मागेकी थिइ...

–आर.आर. चौलागाईं– माथिबाट हाकिमको सरुवाको चिठी आयो । भोलिपल्टदेखि कर्मचारीहरू ठूलठूलो स्वरले हाकिमको निन्दा गर्न थाले । एउटाले भन्यो– ‘यो हाकिमजस्तो निर्दयी त कोही देखिनँ । अब जाने भो ठिकै भो ।’ अर्कोले थप्यो– ‘घूस कति खान्छ नि, जति भए पनि नपुग्ने । एक सुका पनि नभेटे हुन्थ्यो अब ।’ अझ अर्को उफ्र्यो–‘सरुवाको मात्रै आएछ । अझ खारेजीकै चिठी आउनुपर्ने, अनि देख्थ्यो बाबुको बिहे !’ त्यसको केही दिनपछि अचानक हाकिमको सरुवा रद्द भएको अर्को चिठी आइपुग्यो । भोलिपल्टदेखि तिनै कर्मचारीहरू हाकिमले सुन्ने गरेर नै प्रशंसा गर्न थाले । ‘यो हाकिमजस्तो दयालु त कोही देखिनँ । सरुवा रोकियो । बडो राम्रो भो ।’ ‘घूस भनेको खाँदै नखाने कस्तो इमान्दार ! सबैजना यस्तै भइदिए पो !’ ‘कुनचाहिँ बेवकूफ रहेछ त्यो सरुवा गर्न खोज्ने, बल्ल थाहा पायो होला नि !’ –हेटौँडा, मकवानपुर ।...

–समीर पाख्रिन– बाआमा शनिवार घर पस्न हुँदैन मंगलबार घरबाट निस्कनु हुँदैन भन्नू हुन्थ्यो । मेरो कलिलो दिमागमा यो कुराको गहिरो छाप बस्दै गयो । म बाहिर कतै गए पनि शनिवार घर पस्दिन थिएँ भने मंगलबार घरबाट बाहिर यात्रा गर्दिन थिएँ । बिद्यार्थी छँदा स्कुलले ५ दिने शैक्षिक भ्रमणको सूचना जारी गर्यो । शनिवार प्रस्थान गरेर मंगलवार फर्कने कार्यक्रम रहेछ । म सहभागी हुन सकिनँ । साथीहरू पश्चिमाञ्चल सबै ठाउँ पुगेर सकुशल फर्किए । बीबीएको दीक्षान्त समारोहका लागि मंगलबारको दिन कलेजले एउटा बस काठमाडौं पठाउने भयो । तर म भनेँ सोमबारै घरबाट आफ्नो खर्चमा काठमाडौं पुग्नु पर्यो । त्यो पनि एक्लै । एवम् रितले दिनहरू बित्दै गए । पढाई सिध्याइ सकेको थिएँ र कामको खोजीमा थिएँ । धेरै जगह कोसिस गरेँ तर सफल भइँन । सबैले बिदेश जाने सल्लाह दिए । जाने पक्कापक्की पनि भयो । मलाई जापान पुग्नु थियो । मंगलबार बाहेकको ट...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाल साहित्य समाज (अनेसास) ले राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेको जन्मजयन्तीको अवसर पारेर अनेसास कविता महोत्सव २०२४ आयोजना गर्ने भएको छ । उक्त महोत्सवमा सहभागी हुनका लागि सेप्टेम्बर २५ अर्थात असोज ९ गतेसम्म इमेल मार्फत कविता पठाइसक्नु पर्नेछ । कविता २ सय शब्दसम्मको हुनु पर्नेछ । प्राप्त कविताबाट बाचनका लागि कविहरुको चयन गरिने छ । अनेसासले प्रकाशित गरेको सूचना अनुसार जूमको माध्यमबाट बृहत समारोह आयोजना गरिने छ । विजयी हुनेहरुलाई प्रथम पुरस्कार ५०० डलर, द्वितीय पुरस्कार ३०० डलर र तृतीय पुरस्कार २०० डलरसहित प्रमाणपत्र प्रदान गरिने जनाएको छ । ...