भाषा/साहित्य

–आर.आर. चौलागाईं– पानी सुकेर खेतहरु बाँझै पल्टिएका छन् पातहरु झरेर डाँडापाखाहरु सबै रित्तिएका छन् घाउहरु फेरि बल्झिएका छन् ओखतीहरु निख्रिएर गाउँहरु निख्लाम थाकेका छन् जोस र जाँगरहरु सिद्धिएर । खै, यसपालि त किन हो ! असार पनि फुल्न सकेन मङ्सिर पनि झुल्न सकेन बादल बनेर तिमी यतातिर पनि गर्जिदेऊ चुत्रो र ऐँसेलुका झाङहरु तिम्रै प्रतीक्षामा पङ्क्तिबद्ध छन् खुख्खा नागी र खर्कहरु तिम्रै अभिनन्दनको तयारीमा छन् । स्यालहरुका आवाजले नानीहरु सुत्न सकेका छैनन् निशाचरहरुको बिगबिगीले भालेहरु बास्न सकेका छैनन् टुकीहरु फेरि निभेका छन् बतासका झोक्काहरुले हिँड्दाहिँड्दै छाँगाछुर भिरमा बाटो बिर्सेका छन् यात्रीहरुले । खै, यसपालि त किन हो ! घाम पनि झुल्किन सकेन जून पनि टल्किन सकेन बिहानी भएर तिमी हाम्रोतिर पनि आइदेऊ अँध्यारा छिँडीहरु तिम्रै बाटो पर्खिरहेका छन् चिसा चुलाहरु...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– विनितालाई डाकेर आऊ चन्द्रमा हिलो खेल्न जाने हो असार पन्ध्रमा । ममताकी माइजूले बिउ काढेकी अनिताकी आमाले मुठा पारेकी सारी चोलो लाएर दिदी झरिछन् हातमा रोपो लिएर निउरी परिछन् । गाग्री बोक्दा सुनिता साह्रै सुहाइन् रोपारेलाई बोलाइन् पानी खुवाइन् भोकाएछन् असाध्यै बाउसे हली दाइ खाजा दिन पाए नि हुन्थ्यो सबैलाई । खुदो खट्टे, दही चिउरा खाई रमाइयो खेत रोपी सकियो असार मनाइयो । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) केन्द्रीय कार्यसमिति २०२४–२०२६ को लागि उम्मेदवारी दर्ता भएको छ । अध्यक्षमा विमला निरौला र सर्वज्ञ वाग्ले, वरिष्ठ उपाध्यक्षमा लालगोपाल सुवेदी, राजेन्द्रकुमार श्रेष्ठ उपाध्यक्ष (अमेरिका महादेशीय) मा महेश्वर पन्त, सुदीपभद्र खनाल, उपाध्यक्ष (एसिया महादेशीय) मा दिनेशराज ज्ञवाली (जापान), सरिता अर्याल (नेपाल), प्रमोद सारङ्ग (द. कोरिया), महासचिवमा कृष्णकुमार गिरी र राजु सिटौलाले उम्मेदवारी दर्ता गर्नु भएको छ । केही पदमा भने निर्बिरोध भएको छ । यसअघि नै गठित गुणराज लुईटेल संयोजक रहेको निर्वाचन समितिले निर्वाचन प्रक्रिया अघि बढाएको हो । तालिका अनुसार जून २२ शनिवारदेखि जून २४ सोमबारसम्म उम्मेद्वारी दर्ता र मतदान ६ जुलाई १२ बजेदेखि ७ जुलाई राति ११ः ५९ सम्म तोकिएको छ । विश्वमा पाँचवटा महादेशमा फैलिएको अनेसासका २४ सय आजीवन सदस्य रहेका छन् । भानुज...

-आर.आर. चौलागाईं- ... आज राति मैले एउटा भयानक सपना देखेँ म मरेको सपना । म भुईँमा लाश भएर लडेको थिएँ मेरा वरिपरि मेरा आफन्तहरू मलाई घेरेर बसेका थिए मेरा छिमेकीहरू थिए मेरा साथीभाइहरू थिए मेरी श्रीमती रोइरहेकी थिइन् मेरा छोराछोरीहरू पनि रोइरहेका थिए असङ्ख्य मान्छेहरू थिए घरभरि आँगनभरि । एउटा भन्दै थ्यो- "वहाँ नै हो मलाई चिनाउने नत्र म उहिल्यै हराइसक्थेँ" उसको कुरा सुनेर मलाई खूब हाँसो उठ्यो किनकि मेरो नाम चलेको देखेर ऊ मलाई सबभन्दा बढी रीस गर्थ्यो अर्को भन्दै थ्यो- "वहाँ नै हो मलाई अधिकार, कर्तव्य, दायित्व र अनुशासन सिकाउने नत्र म उहिल्यै पत्रु भएर गइसक्थेँ" उसको कुरा सुनेर मलाई अचम्म लाग्यो मलाई सबभन्दा बढी दु:ख दिने उही थियो ऊ मेरो लाखौँ रुपैयाँ खाएर बेपत्ता भएको थियो म सुनिरहेको थिएँ धेरैले मलाई यसरी नै तारीफ गरिरहेका थिए मेरो गुणगान गाइर...

-डा. नवराज लम्साल- ..... वनमाया मिस कविता सुनाउन मञ्चमा आउनुभयो मिसको आगमन आफैँमा कविताजस्तो लाग्यो ! मिस एउटा कविता सुनाउनुस् न ! तपाईँको बिहे कति वर्षमा भयो कति वर्षदेखि बस्नुभयो छाउगोठ गोठमा सर्प आयो कि मान्छे एक्लै बस्दा डर लाग्यो पीर बाआमा बाआमाजस्तै लागे कि कुनै अज्ञात दुश्मनजस्ता कुमारी सपना र अजङ्गको पहाड कुन अग्लो ? मिस एउटा कविता सुनाउनुस् न ! तपाईँको मुहारको नीलो डाम के हो हातको कालो भाँडा माझेर हो कि घाँस काटेर कुर्कुच्चा फुटेको चप्पल नभएर कि ढुङ्गाले लागेर स्कुल आउँदा बोकेको झोलामा टिफिन छ कि सासूका लागि किनेको औषधी ? छोरी भएर पुल्पुलिने उमेर नसकिँदै श्रीमती हुँदा, बुहारी हुँदा, आमा हुँदाको अनुभव कस्तो हुनेरहेछ ? मिस एउटा कविता सुनाउनुस् न ! घाँस बिसाएर हतारिँदै आएकी छात्रालाई ढिलो आई भनेर गाली गर्नुहुन्छ कि कठै भन्नुहुन्छ क...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– दाजुभाइको घरझगडा दिन प्रतिदिन चर्किंदै गयो । कुटाकुटको अवस्थासम्म आयो । ’अर्काको घरका दाजुभाइ लडेको पनि के हेर्नुरु’ भनेर जोरीपारीले खासै चासो दिएनन् । दाइको अन्याय सहन नसकेको बहाना अघि सार्दै न्यायको खोजीका लागि भाइले छिमेकी गुहार्‍यो । छिमेकीले मतलब राखेनन् । भाइको व्यवहारबाट आजित भएको बहाना बनाउँदै दाइले गाउँलेसमक्ष हारगुहार गर्‍यो । गाउँलेले वास्ता गरेनन् । दुवैको राजनैतिक पार्टी एउटै थियो । भाइले न्याय पाउने उपाय रच्दै बठ्याइँ खेल्यो र पार्टी परिवर्तनको घोषणा गर्‍यो । भोलिपल्ट दाजु र भाइका समर्थक पार्टीका नेताहरू झगडाबारे बुझ्न उनीहरूको घरमा प्रवेश गरे । दुवै पार्टीका नेताले आफ्नो समर्थकलाई पीडित र विपक्षीलाई पीडक ठहर्‍याउँदै दोषीमाथि कार्यवाही गरी पीडितले न्याय पाउनुपर्ने निष्कर्ष निकाले । -भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । साहित्यकार सरस्वती प्रतीक्षाको “स्व” उपन्यास विमोचन भएको छ । काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा पत्रकार घनश्याम खड्का, लेखक सगुना शाह र सरस्वाती प्रतीक्षाले लोकार्पण गरेको थिए । सात बर्ष अघि प्रकाशित भएको उपन्यास नथिया प्रति पाठकहरुबाट राम्रो प्रतिक्रिया पाए पछि स्व उपन्यास लेखेको साहित्यकार प्रतिक्षाले बताइन । यस उपन्यासमा समाज, दर्शन र चिन्तन रहेको उनको भनाई छ । “स्व” उपन्यास लेख्नलाई साहित्यकार प्रतिक्षालाई सात बर्ष समयवधि लागेको थियो । मानिसका प्रयत्न खुशीको खोजी भएको र आफै भित्रको यात्राबाट मात्र पाउन सम्भव रहेको र उक्त यात्राको खोजका निम्ति स्व उपन्यास उपयुक्त रहेको वक्ता घनश्याम खडकाले बताए । लेखक सगुना शाहका अनुसार उपन्यासले बौद्ध दर्शन र त्यसको संवरणलाई उपन्यासको मुख्य पात्र सप्तम मार्फत उतारेको र यस उपन्यासले स्वयमको अस्तित्वलाई खोजेको बताइन् । साहित्यकार प्रतिक्षाको यो ‘न...

नेपाल । नवसर्जक साहित्य चौतारी नेपालको आयोजनमा बालकविता लेखन कार्यशाला सम्पन्न भएको छ । २ दिने लेखन कार्यशालाका क्रममा शुक्रबार लेखनशील्पका सैद्धान्तिक विषयवस्तु प्रस्तुत गरी कविता लेखन अभ्यास गराइएको थियो । बालसाहित्य लेखक रमेशचन्द्र घिमिरेमार्फत् लेखनसम्बन्धी प्रशिक्षणबाट सुरू भएको कार्यक्रम शनिबार रचना वाचनसहित समापन भएको हो । कविता लेखन सहजीकरणका क्रममा चराचुरूङ्गी किटपतङ्ग, मौसम, बालखेल, मातृभूमिसम्बन्धी प्रेम, चाडपर्व तथा सँस्कृति, नाता सम्बन्ध, बाल्यकालका अनुभव, बालजिज्ञासालगायतका १२ वटा विषयहरूलाई उदाहरणसहित प्रस्तुत गरी कविता लेखनमा सहजीकरण गर्नु भएको हो । दोस्रो दिनको कार्यक्रममा रोशन गड्तौलाले मौसम परिवर्तनमार्फत् पर्या कविता प्रस्तुत गर्दा आभाश्री सापकोटाले ‘मेरी आमा’, प्रेरक गौतमले ‘मेरा बाबा’, कुशल अधिकारीले ‘विद्यालय जान्छु म’ का साथै शुभेच्छा अर्याल, मनुश्री चापागाईँ, आय...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– ‘गल्लीपारिका वृहस्पति ढकालले भेट्न खोज्दै थिए, हजुरलाई !’ मन्दिर पुगेर आउँदै गरेका पण्डित बाजेलाई पण्डितनी बज्यैले दैला ठेलामै सम्झाइन् । ‘घरपैंचो कि के जातिका लागि साइत हेर्दिनुपर्‍यो भन्दै थिए ।’ ‘आइतबार आइतकुमारको घरमा एकाहा, सोमबार सोमवीरको घरमा रुद्री, मङ्गलबार मङ्गली भाउजूकोमा वार्षिकी ...’ पण्डित बाजेले आसकोटको खल्तीबाट चस्मा निकाल्दै टिपोट हेरेर बोल्दै गए । त्यति नै बेला घरपैंचोको साइत हेर्ने कुरा सम्झाउँदै वृहस्पतिको फोन आयो । पण्डित बाजेले राशिको नाम सोधे जस्तो गरे । ‘राशि वृश्चिक, राशिको नाम यिश्वर...’ उताबाट आवाज आयो । ‘वृश्चिक राशि तो ना नि नु ने या यि यु ... भनेपछि मैले कुरा बुझें । पात्रो हेरेर एकछिनपछि फोन गर्छु भनेर फोन राखिहाले । पण्डित बाजेले अघिको क्रम फेरि अगाडि बढाए । ‘बुधबार बुद्धिप्रसादकी छोरीको बिहे, शुक्रबार शुकमाया भाउजूकोमा सरा...