भाषा/साहित्य

नेपाल । जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठानले शनिबार राजधानीमा साहित्यकार किशोर पहाडी र फूलमान वललाई सम्मान गरेको छ । नेपाली भाषा साहित्य र वाङ्मयमा पुर्‍याउनु भएको योगदान बापत पहाडीलाई गणेश–खिलकुमारी दुवाल–जनमत सम्मान र बललाई जनमत–ज्ञानरत्न–मङ्गलतारा राष्ट्रिय सम्मानद्वारा सम्मानित गरिएको हो । वरिष्ठ साहित्यकार रोचक घिमिरे, प्रतिष्ठानका अध्यक्ष मोहन दुवाललगायतले सम्मान अर्पण गर्नु भयो । जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठानले गत महिना आफ्नो ४१औँ वार्षिकोत्सव मनाउने क्रममा २० जना सर्जकलाई सम्मानित गरेको र उक्त समारोहमा विशेष कारणले छुट्नु भएका स्रष्टालाई राजधानीमा छुट्टै कार्यक्रम आयोजना गरी सम्मान गरिएको प्रतिष्ठानका सचिव सिर्जना दुवालले बताउनु भयो । कार्यक्रममा कविहरु दियेशरत्न शाक्य, चेतनाथ धमला, रामसुन्दर देउजालगायतले कवितावाचन गर्नु भएको थियो। ...

नेपाल । प्रधानमन्त्री पत्नी राधिका शाक्यद्वारा लिखित आत्मकथा ‘करुणा’ पुस्तकको विमर्श कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । पाणिनि बुक्स प्रालिले शनिबार धुलिखलेलमा शाक्यको आत्मकथा ‘करुणा’ माथि विमर्श कार्यक्रमको आयोजना गरेको हो । करुणाको आत्मकथाको विमर्श कार्यक्रममा धुलिखेल नगरपालिकाका प्रमुख अशोककुमार ब्याञ्जूले लिखित आत्मकथाका सबै विषयमा करुणा झल्किएको बताउनुभयो । शाक्यको आत्मकथामाथि कविताको माध्यमबाट प्रतिक्रिया दिनुहुँदै नगर प्रमुख अशोककुमार ब्याञ्जुले करुणा कथा लिखित, अलिखितका लागि, क्रिया प्राप्त, अप्राप्तका लागि, भोगाई व्यक्त र अव्यक्तका लागि, पूर्ववत् जीवनका आँसु, पसिना र रगतहरूको अबिशब्द हो करुणा, जहाँ कथा, कथाको व्यथा बन्न खोज्दछ, जहाँ व्यथा कथाको सागर बन्न खोज्ने बताउनुभयो । कार्यक्रममा पुस्तकमाथि चर्चा गर्दै मानव सेवा आश्रमका अध्यक्ष रामजी अधिकारीले करुणाले तिम्रो छातीमा दया, माया, करुण...

-आरसी रिजाल- सिवानीको आमा बितेको १० बर्ष भयो।न्यास्रो मेटाउन आज उनी आफुलाई स्यार्ने धाईआमालाई भेट्न वृद्धआश्रम पुगेर फलफुलको झोला थमाउदै कुरा गर्छिन् -: धाईआमा कस्तो छ तपाईंलाई ? " कस्तो भन्नू नानी सासफेरी रहेको छु। जति कष्ट दिए पनि छोराको याद त आईरहन्छ " भनिन् । सिवानीले -- आज त तपाईंको छोराले " आमाको स्मृतिमा " भनेर उहिले दसैंमा तपाईंले टीका लगाइदिएको फोटो मोबाइलमा हालेको छ भनेर देखाईदिन् । धाईआमा -- आफ्नै रगत हो नानी । जाँड खाएर फलामे रडले हिर्काएर मलाई यो अवस्थामा पुर्‍याए पनि यो खोरन्डो खुट्टोलाई छोराले दिएको " मायाको चिनो " ठानेको छु । -हेटौंडा, मकवानपुर ।...

-आर. आर. चौलागाईं- हो, तिमीले ठिक भन्यौ साथी ! तिम्रो कवितामा कला छ मेरो कवितामा नारा छ । तिम्रो कविताले भोकाहरूको भोक लेख्दैन नाङ्गाहरूको आङ लेख्दैन प्यासीहरूको प्यास लेख्दैन दुःखीहरूको सुस्केरा लेख्दैन तर मेरो कविताले भोक लेख्छ नाङ्गो आङ लेख्छ प्यास लेख्छ सुस्केरा लेख्छ त्यसैले त तिमी भन्छौ साथी ! तिम्रो कवितामा कला छ मेरो कवितामा नारा छ । तिम्रो कवितामा कुकुर खेलाएर बस्ने ठूलाघरका मैयाँसाहेबहरूको कुरा हुन्छ तिम्रो कवितामा छाती बीस इन्च कम्मर सत्ताईस इन्च नितम्ब चौंतीस इन्च यतियति कुराहरू यतियति इन्च भएका विश्वसुन्दरीहरूको चर्चा हुन्छ तिम्रो कवितामा फिल्मी हिरोइनहरूको नखराको बयान हुन्छ तिम्रो कवितामा दिनदिनै फेरिने छिल्लिएका जोडीहरूको प्रेमको प्रशंसा हुन्छ तर मेरो कवितामा दिनभरि डोको बोक्ने फूलमाया र सुन्तलीहरूको कुरा हुन्छ मेरो कवितामा असमयमै एक्लो भ...

-रमेशचन्द्र घिमिरे- टेरिएन छाता लैजा भन्दाखेरि आमाले ऐले साह्रै पोल्यो मलाई चर्को घामले कोही ढुङ्गा उचाल्छन्, कोही गिटी फुटाउँछन् पसिनाको खेती गर्छन् श्रम जुटाउँछन् कर्मी, कुल्ली,ज्यामी दाइको केही छैन शिरमा छाता ओढ्न नपाएुनि छैनन् पीरमा व्यस्त भाुछन् हली(बाउसे आफ्नै–आफ्नै कामले यिनलाई किन नपोलेको चर्को घामले ? मैलाई घामले पोल्ने अनि मैलाई थकाइ लागने मैले मात्र के लाजले छाता मागने मुनि श्रम गर्छु आजै मुनि जाँगर पोख्दछु खेत खन्छु, घाँस काट्छु, ढुङ्गा बोक्दछु बजारबाट झिल्के छाता किन्दिएुनि मामाले ओढ्दिनँ भो पोले पोलोस् चर्को घामले । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । वानीरा फाउन्डेसनले विभिन्न विधाका वरिष्ठ व्यक्तिलाई पुरस्कार प्रदान गरेको छ । फाउन्डेसनकी अध्यक्ष इन्दिरा प्रसाईले काठमाडौँमा आयोजित कार्यक्रममा पुरस्कृत व्यक्तिलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो । फाउन्डेसनले नेपाली भाषा साहित्यको सिर्जनामा साढे छ दशकअघिदेखि निरन्तर सक्रिय प्राध्यापक रामकुमार पाँडेलाई २०८१ सालको ‘वानिरा प्रज्ञा पुरस्कार’ प्रदान गरेको छ । यसै गरी चित्रकलाको आराधनामा विगत सात दशकदेखि सक्रिय रही अन्तर्राष्ट्रिय जगत्मा समेत नेपालको गौरव बढाएबापत शशि शाहलाई ‘वानिरा शङ्कर पुरस्कार’ प्रदान गरियो । यी दुवै पुरस्कारका राशि जनही एक लाख रुपियाँ रहेका छन् । यसै गरी अध्यक्ष प्रसाईले कविता सिर्जनाका माध्यमबाट नेपाली भाषा साहित्यको संवर्धनमा समर्पित कवि कृष्ण बाउसेलाई ५० हजार रुपियाँ राशिसहित ‘वानिरा पुरस्कार’ समर्पण गर्नुभयो । समारोहमा पुरस्कृत व्यक्तित्वबाट डा। वानिरा गिरीकृत कवित...

नेपाल । युगकवि सिद्धिचरण प्रतिष्ठानले ‘युगकवि सिद्धिचरण पुरस्कार–२०८२’ साहित्यकार डा. दुर्गाबहादुर सुवेदी क्षेत्री (दुबसु क्षेत्री) लाई प्रदान गरिने भएको छ । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष कवि वैरागी काइँलाद्वारा बुधबार जारी विज्ञप्तिमा नेपाली भाषा साहित्यको उन्नयनमा उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याउने डा. क्षेत्रीलाई पुरस्कार प्रदान गर्ने निर्णय गरिएको उल्लेख छ । प्राडा मोहनप्रसाद लोहनीको संयोजकत्वमा गठित त्रिसदस्यीय छनोट समितिको सिफारिसमा निर्णय भएको विज्ञप्तिमा जनाइएको छ । समितिमा प्राडा अभि सुवेदी र कवि मञ्जुल सदस्य रहनुभएको थियो । नेपाल, बेलायत, जापान र अमेरिकाका विभिन्न विश्वविद्यालयबाट उच्च शिक्षा हासिल गर्नुभएका डा. क्षेत्री जापानका लागि नेपालका वर्तमान राजदूतसमेत हुनुहुन्छ । उहाँ लामो समयदेखि कूटनीतिक सेवामा समेत संलग्न रहनुभएको छ । कविता, काव्य, गीत, गजल, मुक्तक तथा अनुसन्धानका क्षेत्रमा उहाँका...

नेपाल । वैशाख १३ उद्यमी तथा साहित्यकार बसन्त चौधरीद्वारा लिखित दुई काव्यकृति सार्वजनिक गरिएको छ । ललितपुरमा उर्दु एकेडेमी नेपालले आयोजना गरेको ‘साम–ए–बसन्त’मा उनका उर्दु र हिन्दी गजलकृति ‘ठहरे हुए लम्हे’ र ‘वक्त रुकता नहीं’ लोकार्पण गरिएको हो । उर्दु र हिन्दी गजलसंग्रह ‘ठहरे हुए लम्हे’ बसन्त सागरका नामबाट प्रकाशित छ । कार्यक्रममा साहित्यकार धीरेन्द्र प्रेमर्षिले कवि बसन्तको सिर्जनशीलताको चर्चा गरे । उर्दु एकेडेमीका अध्यक्ष इम्तियाज वफाले गजलकार बसन्तको सोच उनका कवितामा प्रतिविम्बित भएको बताए । कार्यक्रममा प्रकाश सायमीले ‘ठहरे हुए लम्हे’माथि र डा. धनेश द्विवेदीले ‘वक्त रुकता नहीं’माथि समीक्षात्मक मन्तव्य राखे । डा. सनतकुमार वस्ती, सकिना खान, अन्जुम, डा। द्विवेदी, सायमी र डा. श्वेता दिप्तीले विमोचित कृतिबाट गजलहरू वाचन गरेका थिए । ...

नेपाल । नेपाली लेखक संघले आख्यानकार डा ध्रुवचन्द्र गौतमलाई दोस्रो राष्ट्रिय लेखक पुरस्कारबाट सम्मान गरेको छ । काठमाडौँस्थित नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा मंगलबार आयोजित एक समारोहकाबीच उनलाई एक लाख राशिको उक्त पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । यसअघि पहिलो पुरस्कार साहित्यकार बैरागी काइँलालाई प्रदान गरिएको थियो । तेस्रो राष्ट्रिय लेखक दिवसका अवसरमा आयोजित समारोहमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्रिप्रसाद पाण्डेले उनलाई दोसल्ला ओढाएर कदरपत्रसहित पुरस्कार प्रदान गरे । विसं २००० मा वीरगञ्जमा जन्मेका डा गौतमले भारतको पूणे विश्वविद्यालयबाट भाषा विज्ञानमा विद्यावारिधि गर्नुभएको छ । विसं २०२४ बाट उपन्यास लेख्न थालेका उनका २९ वटा उपन्यास प्रकाशित छन् । आधा दर्जन कथा सङ्ग्रह र एक दर्जन नाटक लेखेका डा गौतमका ४५ कृति प्रकाशित भएका कार्यक्रममा जानकारी दिइयो । ...

नेपाल । साहित्य संगम मकवानपुरले वर्ष २०८१ मा कृति प्रकाशन गर्ने १२ जना स्रष्टालाई शनिबार एक समारोहका बीच कृति प्रकाशन सम्मान प्रदान गरेको छ । २०८१ सालमा मकवानपुर जिल्लाका साहित्यकारले ४ वटा मुक्तक संग्रह, गजल संग्रह २ वटा, अनुसंस्करण एउटा, कथा संग्रह एउटा, कविता संग्रह एउटा, नियात्रा संग्रह एउटा, गीत संग्रह एउटा र संस्मरण संग्रह एउटा प्रकाशन गरेका छन् । लेखन कार्यलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले साहित्य संगमले स्रष्टा सम्मान कार्यक्रम गरेको हो । ३५४ औं नियमित साहित्य सन्ध्याको अवसरमा साहित्य संगमले अनुसंस्मरण ‘अनुभूतिका आँखाहरु’ प्रकाशन गर्नुभएका ऋषिराम उपाध्याय पोखरेल, गजल संग्रह ‘घामका फूलहरु’ प्रकाशन गर्नुभएका तुलसी घिमिरे, नियात्रा संग्रह ‘संयात्राको संयोग’ प्रकाशन गर्नुभएका रमेशमोहन अधिकारीलाई सम्मान गरेको छ । यस्तै कविता संग्रह ‘बहिष्कृत आवाज’ प्रकाशन गर्नुभएका यश लामा, गीत संग्रह...