भाषा/साहित्य

–सर्वज्ञ वाग्ले– मेरो गाउॅ सपनीमा सुटुक्क आयो र मलाई गुनासो गर्यो र भन्यो तिम्रो नाउॅ अझै मीठो स्वरमा गुन्जन्छ के तिमीसम्म यहॅाको सुगन्ध पुग्दैन ? तिमीले पहिलो पाइला टेकेको तिमीले ताते ताते गरेको तिमी जन्मेको जमिन हो म तिमीलाई कस्ले ताते ताते गर्न सिकायो , तिमीलाई कुन भूमीले हिंड्न र उभिन सिकायो ? के मेरो याद आउॅदैन ? तिमीले लडिबुडी गरेर आमासॅग घुर्की लगाएको घर भत्किसकेको छ देख्न मन लाग्दैन, के तिम्रो घर र भित्ताहरूको जीर्णोद्धार गर्न मन हुंदैन ? तिम्रा घरका दलानका खॅाबाहरू जलाए छन् भित्ताहरू फोडेका छन् आफू जन्मेको भूमि एक पटक हेर्न मन लाग्दैन ? उसले मलाई पटक पटक मन दुखाउॅदै मलाई गुनासो गर्यो र रोयो म पनि ऊ सॅगसॅगै खुव रोएं म व्युंझदा सिरानी भिजेको थियो । मेरो जमिन, मेरो मातृभूमिले प्रश्न गर्यो मलाई कति कमाएर फर्कन्छौ ? कतिले तिमीलाई पुग्छ ? कस्तो ग...

–सुदीपभद्र खनाल– यौटा खेप्दछ दुःख रक्त पसिना जस्तै बगाएपनि अर्को मात्र हसुर्छ शोषण गरी जे तन्त्र आएपनि जैलेसम्म हुँदैन नीति गतिलो विद्रोह छन् भन्छु म ताकी खप्पर सोच भन्छ किन त्यो बन्दूक पड्कन्छु म । मान्छेले कसरी बुझुन् सरसता शालीनता एकता आफ्नै जीवनको हुँदैन त भने खाने र बस्ने पता हो विद्रोह हुँदैन कारण नभै चेत्दैन सत्ता किन ताकी खप्पर सोच भन्छ किन त्यो बन्दूक पड्कन्छु म । यो विज्ञान विधान पद्दति सबै हो न्यायकै प्राम्तिमा हो सत्ता अनि शत्तिश्रोत जनको कल्याणको निम्तिमा यौटैले जब लुट्छ उठ्छ खुकुरी चेत्दैन सत्ता किन ताकी खप्पर सोच भन्छ किन त्यो बन्दूक पड्कन्छु म । मान्छेले जब भन्छ मानिससँगै तल्लो तँ उच्चा म हूँ मेरो निर्णय नै अकाट्य छ बुझी आदेश मानीरहू यस्तोमा भन शान्ति हुन्छ कसरी चेत्दैन मान्छे किन ताकी खप्पर सोच भन्छ किन त्यो बन्दूक पड्कन्छु । खै को छन् सुखचैन शान्त...

–आर.आर. चौलागाईं– अहिले जताततै छ्यासछ्यास्ती भेटिन्छन् श्रीपेच नलगाएका राजाहरू । गाउँदेखि शहरसम्म भेटिन्छन् वडादेखि पालिकासम्म भेटिन्छन् संसद भवनदेखि सिंहदरबारसम्म भेटिन्छन् बालुवाटारदेखि शीतल निवाससम्म भेटिन्छन् । पहिला राजा एउटामात्रै हुन्थ्यो अहिले असङ्ख्य छन् पहिला एउटा राजाले मात्रै लुट्थ्यो अहिले हज्जारौँले लुट्छन् । हिजो टाढैदेखि हाँसेर बोल्नेहरू अहिले राजा भएर होला गजक्क परेर हिँड्छन् बोल्दैनन् हिजो हात मिलाएर अङ्कमाल गर्नेहरू अहिले राजा भएर होला नमस्ते पनि फर्काउँदैनन् फोन उठाउँदैनन् हिजो अनेकथरी सपना देखाउनेहरू अहिले राजा भएर होला सपनाका कुरै गर्दैनन् । अहिले पुस्तकालयमा भेटिँदैनन् साहित्यिक समारोहमा भेटिँदैनन् साँस्कृतिक कार्यक्रमहरूमा भेटिँदैनन् पत्रिका पसलहरूमा भेटिँदैनन् जनताका दुस्ख र पीरमर्कामा भेटिँदैनन् बरु अहिले भट्टीभट्टीमा भेटिन्छन् जूवाघरमा भेटि...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– लेकैसम्म आइसक्यो हिमालको हिउँ न्यानो–न्यानो लुगा लगाऊँ भयो सिउ–सिउ । मक्कलमा आगो ताप्दै तातो पानी पिऊ कठ्याङ्ग्रिदो जाडो आयो भयो सिउ–सिउ । तातो दालमा झान्नुस् आमा जिम्बुसँग घिउ यो जाडाले गर्नु गर्‍यो भयो सिउ–सिउ । पुस–माघमा झनै साह्रो काँप्छ होला जिउ मङ्सिरमै यति जाडो भयो सिउ–सिउ । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास)का केन्द्रीय उपाध्यक्ष सरिता अर्याल (एशिया क्षेत्र) को संयोजकत्वमा एशिया समिति गठन भएको छ । समितिका अन्य पदाधिकारीहरूमा वरिष्ठ उपाध्यक्ष अरूण पौडेल (जापान), उपाध्यक्ष गीता रेग्मी (नेपाल), महासचिव ह्यारी बोन्ड (कोरिया), सचिव श्यामराज रानाभाट (कतार) र कोषाध्यक्ष लतिका जोशी (भारत) चयन हुनु भएको छ । समितिका सदस्यहरूमा सम्बन्धित महादेशअन्तरगत सबै च्याप्टरका अध्यक्षहरू पदेन सदस्य रहने अनेसासका केन्द्रीय महासचिव राजु सिटौलाले जानकारी दिनु भयो ।...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) डीसी मेट्रो च्याप्टरको नवनिर्वाचित पदाधिकारीहरूको सपथग्रहण एवम् पदस्थापन कार्यक्रम गत शनिवार सम्पन्न भएको छ । महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ११६ औँ जन्मजयन्तीको अवसर पारेर गरिएको कार्यक्रममा नन्दादेवी स्मृतिग्रन्थको लोकार्पण, स्रष्टासम्मान तथा कवितावाचन पनि गरिएको छ । वर्ष २०२४–२६ का लागि नीलकण्ठ सुवेदी अध्यक्ष रहेको उक्त नवनिर्वाचित समितिमा कविन्द्र सिटौला वरिष्ठ उपाध्यक्ष, शकुन्तला अधिकारी उपाध्यक्ष, जगन्नाथ पौडेल महासचिव, गोमा न्यौपाने सचिव, मनीष पोख्रेल कोषाध्यक्ष, तनुजा पोख्रेल, श्रेष्ठ समनश्री, दिलिप नेपाल, विमला थापा, रामहरि फुयाल र भुवनप्रसाद सिग्देल सदस्य रहेका छन् । मनाससको बुलरन लाइब्रेरीमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा प्राडा मोहनप्रसाद तिमल्सिनालाई खादा माला दोसल्ला र अभिनन्दनपत्रबाट अभिनन्दन गरियो भने साहित्यकार देवेन्द्रप्...

नेपाल । नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालय वाल्मीकि विद्यापीठका नेपाली विषयका प्राध्यापक डा. देवी नेपाल अन्तरराष्ट्रिय पुरस्कारद्वारा सम्मानित हुने भएका छन् । भारतको असममा रहेको असम नेपाली साहित्य सभाले कीर्तिशेष स्रष्टा निरू शर्मा पराजुलीका नाममा स्थापित ‘निरू शर्मा पराजुली अन्तरराष्ट्रिय साहित्य पुरस्कार’ पहिलोपटक नेपाली साहित्यकारलाई दिने निर्णय गरेको हो । बहुमुखी प्रतिभा नेपाललाई आगामी डिसेम्बर ५ देखि ८ मा उत्तरी असमको गोलाघाट जिल्लाको सरूपथार सहरमा हुने सभाको १६औँ महाधिवेशन तथा स्वर्णजयन्ती समापन समारोहमा सो पुरस्कार दिइने भएको छ । नेपाली एक लाख राशि सहितको पुरस्कार प्रदान गरिने गरी निर्णय गरिएको सभाका कार्यकारी सभापति डा चिन्तामणि शर्मा, सभापति दुर्गा खतिवडा र मूल सचिव मदन थापाले लेख्नुभएको निमन्त्रणा पत्रमा उल्लेख गरिएको छ । ...

नेपाल । समालोचक प्राडा गोपीन्द्र पौडेलको नियात्रासङ्ग्रह ‘यात्राको धुन’ को लोकार्पणसँगै पाठकमैत्री भेटघाट आयोजना गरिएको छ । प्रगतिशील लेखक संघ नेपालको आयोजनामा भएको उक्त समारोहमा समालोचक विष्णु ज्ञवालीले अमेरिका, भारत र युरोपका विभिन्न देश गरी १० देशमा घुमेर उहाँले लेख्नुभएको नियात्रासङ्ग्रह ‘यात्राको धुन’ ले आफू विदेश नगए पनि विदेश भ्रमण गराएको स्मरण गर्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “समालोचक पौडेल नियात्राकार बनेर आउनुभएको छ, यो कृतिमा मैले विविधता देखेँ, विदेश भ्रमणका विषय उल्लेख गर्नुभएको छ, बेला बेलामा उहाँले नेपालको प्युठान लैजानुहुन्छ, त्यहाँको भिर, पाखा, पखेराको अनुभूति दिलाउनुहुन्छ, जसले उहाँको यो लेखनमा विविध रङ भरिएको महसुस गरेको छु ।” नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका सदस्यसचिव धनप्रसाद सुवेदीले लेखक पौडेल सुरुवाती चरणमा उहाँले सुरु गर्नुभएको निबन्ध र सिर्जनामा फर्किनुभएको आफूले पाएको बत...

नेपाल । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले मीना चौलागाईंद्वारा रचित ‘मनोकाङ्क्षा’ मुक्तक सङ्ग्रहको लोकार्पण गर्नुभएको छ । समारोहबिच प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको पारिजात प्रवचनकक्षमा लोकार्पण गर्नुभएको थियो। कुलपति राईले मुक्तकले घटना प्रधान र विषयवस्तुको प्रभावजन्य झट्का उत्पन्न गर्न सक्नुपर्ने बताउनुभयो । मुक्तक दर्शनढुङ्गा र चकमक ठोस्दा निस्किने झिल्को जस्तै बन्नु पर्ने उल्लेख गर्नुभयो । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् सदस्य तथा सामाजिक शास्त्र विभाग प्रमुख डा। कौशिला रिसालले मीना चौलागाईंद्वारा रचित मुक्तक सङ्ग्रहमा प्रेम तथा शृङ्गारिक मनोभावना व्याप्त रहेको बताउनुभएको थियो । उहाँले मुक्तकमा सुखदुःखका कुरा, यथार्थ अनुभूति ,मातृप्रेम, मानवीय संवेदना र आरोहअवरोह चित्रण भएको बताउनुभएको थियो । मुक्तककार पार्वती भट्ट, कार्मु चौलागाईं , प्रकाश बस्नेत गफाडी र निलाञ्जला भारद्वा...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) डिसी च्याप्टरको अध्यक्ष पदमा नीलकण्ठ सुवेदी निर्वाचित भएका छन् । त्यस्तै वरिष्ठ उपाध्यक्षमा कविन्द्र सिटौला, उपाध्यक्षमा शकुन्तला अधिकारी, महासचिवमा जगन्नाथ पौडेल, सचिवमा गोमा न्यौपाने र कोषाध्यक्षमा मनिष पोख्रेल निर्वाचित भएका छन् । त्यस्तै सदस्यहरुमा तनुजा पोख्रेल, दिलिप नेपाल, बिमला थापा, रामहरि फुँयाल, श्रेष्ठ सनमश्री र भुवनप्रसाद सिग्देल चयन भएका छन् ।...