अन्तर्वार्ता/विचार

–विश्व पौडेल– अमेरिकामा यूएसएआईडीलाई खारेज गरेको देख्दा मेरो मनमा पनि नेपालमा एउटा संस्था चाँही खारेज गर्नुपर्छ भन्ने लागेको छ । गएको दुई वर्ष देखी ग्वार्कोको ओभरपासको धराप भएर क्याम्पस जान्छु । त्यती सानो प्रोजेक्ट, जनताको स्वास्थ्य, स्थानियको व्यवसाय सवैमा कति असर परेको छ, भनिसाध्यै छैन। यस अघि नक्खु (भैसेपाटी सडक बनाउन छ वर्ष लाग्दा यता पनि त्यही भएको थियो । उता नागढुंगा सुरुङ आज होला भोली होला छैन। न नागढुंगाबाट सुरुङसम्म जाने बाटो राम्रो बनाउन हतार छ। गएको वर्ष दुईवटा गाडी त्यहाँ पहिराले निले । जताततै सडक मर्मत गर्दा जनतालाई सकेसम्म धेरै दुस्ख दिएको छ, अलपत्र सडक र जिर्ण पुल देशभरी छन । प्रश्न सोध्दा सरकारले बजेट दिएन, मन्त्रीले सरुवा गर्यो भन्ने बहाना बनायो, सकियो । हाम्रो देशको बेस्ट ब्रेन भएका इन्जिनियरहरु भएको मन्त्रालयको क्षमता यही हो भने हाम्रो भविष्यको बारेमा गंभिर भएर सोच्न...

-धनराज गिरी- “बा, हजुर त अर्थशास्त्रको पनि विद्यार्थी, यत्रो चिन्तन मनन पनि गर्नूृहुन्छ । हाम्रो राष्ट्रय समस्या के हो ?” सुपुत्र आरजू गिरीको प्रश्न, मेरो उत्तर, “धनराज गिरी” छोराको प्रतिक्रिया, “म यति गंभीर कुरा गरिरहेकोछु, हजुर खाली मजाक गर्नुहुन्छ, बालक नै रहनुभयो जीवनभरि ।” “छोरा, हरेक भित्री गंभीर मान्छेले मजाकमा नै गंभीर कुरा गरेको हुन्छ, ऊ अभिधामा बोल्दैन, लक्षणा र व्यन्जनामा बोल्दछ । अब बाको व्याख्यात्मक टिप्पणी सुन्, अनि मात्र प्रतिक्रिया दिनू, तेरो चित्त बुझाउन नसके फेसबुक नै चलाउन्न । यो छ अक्षर “धनराज गिरी” म, प्रोफेसर जगमोहन आजादको आधिकारिक नाम “धनराज गिरी” होइन । यो देशमा, अपवादलाई छोडेर, “धनमा राज गर्नेहरु अति नै गिरेका हुनाले देशको हालत यस्तो भएको हो । हामी यति सोझा र इमान्दार आफ्नै पसिनाको कमाइमा गुजारा गर्ने बाउ छोरालाई यसरी ठग्यो एउटाकुरुप ठगलालले भने अन्त, अन्त, सीधास...

प्रिय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू, गएको असार ३१ गतेको दिन, जब मैले पदको सपथ लिँदै थिएँ, मैले कुनै ईश्वरको नाममा होइन, तपाईंहरूको नाममा सपथ लिएको थिएँ । किनभने यो सरकार तपाईंहरूको आशा, तपाईंहरूको सपना, र तपाईंहरूको विश्वासले बनेको हो । त्यो दिन मैले तपाईं नाममा सपथ लिनुकोे २ वटा कारण छन । पहिलो, तपाईकै विश्वास र भरोसाका कारण यो सरकार बनेको हो । दोस्रो, यो सरकार तपाईंकै लागि बनेको हो । आज हामीले सत्ता सम्हालेको एक सय दिन पूरा भएको छ । तर म यहाँ तपाईंहरूलाई तथ्यांकको लामो सूची सुनाउँदै छैन । किनकि अंकहरू आफैंमा के हुन र ? वास्तवमै महत्वपूर्ण कुरा भनेको ती अंकहरूले छोएका जीवन, हल्का बनाएका पीडा र देखाएका सुन्दर भविष्य हुन । प्रिय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू, गएको साउन ६ गते मैले संसदमा विश्वासको मत लिँदै गर्दा यो सरकारका पाँचवटा प्राथमिकता प्रस्तुत गरेको थिएँ । ‘थालेका कामहरू अघि बढाउने र निर...

-डा. विश्व पौडेल- प्रधानमन्त्रीज्यू, काठमाडौंमा एउटा मेट्रो रेल बनाउने घोषणा गरेर अघी बढौं । चीनलाई नकुरी एक, दुईवटा शहर सुहाउँदो शहरी सडकहरु बनाऔं । अघिल्लो पटक एकलौटी सरकार बनाउँदा धेरै काम नलाग्ने एयरपोर्ट र सभाहलहरुमा जोड दिइएको थियो , अब सडक दुर्घटनानै दुर्घटनाबाट आजित जनताले सुविस्ता हुने सडक र शहरी पुर्वाधार खोजेका छन् । पैसा कताबाट ल्याउने भन्ने छ भने छलफल गरौं, बरु म कोठा मिलाउँछु । मेयरसापले पनि गत आर्थिक वर्ष २४ अरब खर्च गर्ने बजेट ल्याएकोमा कुल १२ अरब खर्च भएको रहेछ । पुँजीगत खर्च १५ अरब छुट्याएकोमा छ अरब ३८ करोड मात्र खर्च भएछ । मेयरको आफ्नै अफिसको काम गराई वहाँँको आफ्नै रिपोर्ट अनुसार अत्यन्त चिन्ताजनक छ । अब काममा फोकस चाहियो । फेसबूकका फलोवर गनेर बसेर नेता भइन्छ ? गणेशमान सिंहको एउटा फेमस भनाई थियो, नेताले कहिल्यै आफ्नो पछाडि कति मान्छे छ भनेर हेर्दैन । कहिले ऊ...

–आरसी पन्त– भर्जिनियाको मनसास पार्कबाट हराएकी २८ वर्षीय नेपाली महिला ममता काफ्ले भट्टको घटनाले अमेरिकी नेपाली समुदायमा रहेको एक गम्भीर समस्यालाई उजागर गरेको छ– त्यो हो घरेलु हिंसा र मानसिक स्वास्थ्य । ममता पाँच दिनदेखि हराइरहेकी थिइन्, तर उनका श्रीमान नरेश भट्टले ५ दिन पछि हराएको रिपोर्ट गरे । यो लेख लेख्दासम्म यस घटनाले थप जटिलता लिएको छ, जब नरेश ममताको शव लुकाएको आरोपमा गिरफ्तार परी हाल प्रहरी हिरासतमा छन् । यो घटना अझै दिनप्रति दिन थप जटिल बन्रे क्रममा भए तापनि यसले हामी नेपाली आप्रवासी समुदायहरूमा महिलाहरू र पुरूषहरूले सामना गर्ने घरेलु हिंसा र मानसिक स्वास्थ्यका खतराहरू र चुनौतीहरूको वास्तविकता प्रष्ट झल्काएको छ । अमेरिकी नेपाली समुदायमा घरेलु हिंसाको अवस्था म आफू १८ बर्षदेखि कोलोराडोमा बस्दै गर्दा मैले यहॉंको नेपाली समुदायका सदस्यहरूले घरेलु समस्याहरूमा जुझ्नुपर्ने कठिनाइहरू प्रत...

प्यारा भाइबहिनीहरु, नमस्कार तिमीहरू के राम्रो, के नराम्रो छुट्याउन सक्ने भएका छैनौ । त्यसैले ठुलाको अर्ति र उपदेश ध्यानपूर्वक सुन्ने र अनुशरण गर्ने गर्नुपर्छ । कहिलेकाहीँ त्यस्ता सल्लाहहरू दिक्कलाग्दा पनि हुन सक्छन् तर, त्यस्ता उपदेशमा जीवन बदल्न सक्ने शक्ति र सामर्थ्य लुकेका हुन्छन् । हामी सबैको पहिलो गुरु आमा हुन् । उनको अर्ति सधैं शिरोपर गर्नुपर्छ । म पनि मेरी आमाको प्रेरणाले यहाँसम्म आइपुगेको हुँ । त्यहि प्रभावले आज पनि झण्डै ४६ वर्षदेखि मैले विश्वविद्यालयमा पढाएका संसारभर छरिएका मेरा विद्यार्थी र इष्टमित्रको मायामा रमाइरहेको छु । समाजमा अनेक खाले मान्छे बस्छन् । कोहि गलत बाटोमा हिँडिरहेका हुन्छन् । ती गलत मानिसको संगत गर्नुहुँदैन । असल मित्र बिस्तारै थपिँदै जान्छन् । म पूर्वी नेपालको तेह्रथुम जिल्लाको साब्लाखुमा २००२ सालमा जन्मिएँ । मेरो बाल्यकाल र अहिले तिमीहरू हुर्कँदै गरेको समय...

नेपाल । न्यूरोडमा काठमाडौं महानगरले बिस्तार गर्न लागेको फुटपाथमा अवरोध सिर्जना गरि संघीय सरकारले पुनः सडक पीच गरेपछि मेयर बालेन शाह आक्रोशित बनेका छन् । हाल भौतिक पूर्वाधारमन्त्री नेकपा एमालेका रघुविर महासेठ छन् । यो प्रकरणबाट आक्रोशित बालेनले एमाले अध्यक्ष केपी ओली लक्षित गम्भीर आरोपसहितको स्टाटस लेखेका छन् । बालेनको स्टाटसः १० हजार करोड को कान्ड लुकाउन अर्को कान्ड गरेर जनता नझुक्काउनु होला माननीय केपि ओलीज्यू । झापा गिरिबन्धुमा बैना लिनेहरूलाई 'दुई वर्षभित्र गिरीबन्धुकै जग्गा दिलाउँछौं ' भनेर थम्थमाउनु भएछ । गिरीबन्धु चिया बगानको जग्गामा गर्न खोजेको नीतिगत घोटलामा तपाईंको सहभागिताको इतिहास हेर्दा त्यहाँ तपाईंलाई नभनी पात पनि हल्लन्छ भन्ने लाग्दैन । यहि १० हजार करोडको काण्ड लुकाउन र जनतालाई भुलाउन राज्यको सम्पुर्ण शक्ति लगाएर न्युरोडमा हामीले बनाउन लागेको फूटपाथ फेरि सडक बनाउनु थाल्...

–किशोर श्रेष्ठ– २०५९ साल जेठ अन्तिम साताको कुरा हो । मंगलबार राती हामीलाई स्रोतले फोन गरेर साउतीको स्वरमा भन्यो,–कृष्णलाई मार्यो नि, ‘को कृष्ण ?’– उसले डिटेलमा भन्न सकेन । संकटकालको बेला थियो–सेना,प्रहरी सबैले प्रेसलाई सताइराखेको अवस्था । दरबार हत्याकाण्ड भएर ज्ञानेन्द्रले सत्ता लिएको बर्ष दिन पुग्दै थियो । हामीलाई यसरी सूचना दिने ब्यक्ति कृष्ण सेन मारिएको ठाँउका प्रत्यक्षदर्शीमध्येकै । फोन आएपछि यस विषयमा छलफल गर्यौँ । तर कन्फ्युजन भयो । मारिएका ब्यक्तिको नाम कृष्ण मात्रै भनिएको थियो । जबकि पक्राउ परेका दुई जना थिए । कृष्णध्वज खड्का (हाल सञ्चार मन्त्री रेखा शर्माका पति) र अर्का कृष्ण सेन इच्छुक । हामीले यो हप्ता विस्तृत सूचना पाउन नसकेपछि समाचार लेखेनौं । अर्को हप्ता सोमबार फेरि फोन आयो । स्रोतले भन्यो–तपाईंहरु समाचार छाप्न डराउनु भएछ यार । हामीले भन्यौं,किन डराउनु र को कृष्ण हो, डिट...